________________
સમાધિ મરણ
૧૦૫
નથી. દા.ત. પોતાના જન્મ દિવસે અથવા બેસતા વર્ષે એક એક ચીજ જીવનભર અથવા એક વર્ષ માટે છોડવાની ટેવ પાડે તેમજ રોજ ખાતી વખતે એક ભાવતી ચીજ છોડવાની ટેવ પાડે તો અંત સમયે તકલીફ રહે નહિ.
કેટલાય પૂજ્ય સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ આયંબીલ, ઉપવાસ કરે છે તે ધ્યાનમાં રહે તો ખાવાની લાલસા છોડવી સહેલી બને.
(૧૦) છેવટે નવકાર સંભળાવવો ચાલુ રાખવો :
ત અંત સમયનો ખ્યાલ આવે તો માત્ર પ્રથમ સંપદા “નમો અરિહંતાણં” બોલતા રહેવું. ૩ૐ ન લગાડવો. (આ પ્રમાણેની વિધિ સામાચારી પ્રતમાં જણાવેલી છે. તે સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજોને અંતિમ આરાધના માટે ખાસ ઉપયોગમાં લેવી.)
તન્ન અભાન અવસ્થા કે શુદ્ધિ ન હોય ત્યારે આ વિધિ ન કરાવતાં માત્ર નવકાર સંભળાવવો- ચાલુ રાખવો. થોડો પણ ઉપયોગ ભાગ્ય યોગે રહે તો તે આત્મા પંચ પરમેષ્ઠિના સ્મરણપૂર્વક દેહનો ત્યાગ કરી શકે. સદ્ગતિ થાય.
અવસરોચિત વૈરાગ્યાદિનો ઉપદેશ આપવો અથવા ભાવવાહી સ્તવન, સાયાદિ સંભળાવવાં. બિમારના અભ્યાસ મુજબ સંસ્કૃત સ્તોત્ર-શ્લોકો સંભળાવવા. હાજર રહેલાઓએ શક્ય હોય તે આરાધનાઓ તેમના નિમિત્તે કરવાનું કહેવું. બિમારને જે સાંભળતાં ચિત્તની સ્થિરતા રહે તેવું સંભળાવવું. સમય સંજોગ પ્રમાણે સુકૃત અનુમોદના-દુષ્કૃત ગર્તા વિસ્તારથી કરાવવા. તેની પાસે જન્મ જરા મરણ જલે વિગેરે ઉત્તરાધ્યયન કે મરણ સમાધિ, આઉર પચ્ચખાણ, મહા પચ્ચખાણ, સંથારગ, ચંદાવિજય, ભક્તપરિજ્ઞા, ચઉશરણ પયો કે ઋષિભાષિતાનિ શુભ અધ્યવસાય માટે વાંચવા.
સાધુ-સાધ્વી ઃ કાળધર્મ વિધિ જ સાધુ-સાધ્વી કાળ કરે કે તુરંત ત્યાંથી સ્થાપનાચાર્યજી તથા કાળ પામનારનું
રજોહરણ (ઓશો) બીજે સ્થળે લઈ જવાં, કોઈના પણ સ્થાપનાચાર્યજી મૃતક પાસે રાખવા નહીં. શક્ય હોય તો પ્રથમથી જ સ્થાપનાચાર્યજી બીજે મૂકવા.
