________________
સ્ત્રી પ્રત્યેની આસક્તિ આત્યંતર પરિગ્રહરૂપ છે. તેથી પાંચમા અપરિગ્રહવ્રતમાં ચોથા બ્રહ્મચર્ય વ્રતનો સમાવેશ થઇ જાય છે.
આ રીતે ગૌતમ સ્વામી દ્વારા જિજ્ઞાસાનું સમાધાન થતાં કેશી સ્વામી એ બીજી જિજ્ઞાસા પ્રગટ કરી.
(૨) અચલક અને સચેલક ધર્મ પ્રમાણોપેત અને અલ્પ મુલ્ય વસ્ત્ર ધારણરૂપ અચલક ધર્મ વર્ધમાન મહાવીર સ્વામીએ બતાવ્યો છે અને વર્ણાદિથી અને મૂલ્યથી યથેચ્છ વસ્ત્રવાળો સન્તરોત્તર ધર્મ પાર્શ્વનાથ પ્રભુએ બતાવ્યો છે તો હે મેધાવિના મોક્ષપ્રાપ્તિરૂપ એક જ ઉદેશ્ય માટે પ્રવૃત્તિ કરનારા આ બને તીર્થકરોના ઉપદેશમાં આવા ભેદનું કારણ શું?
ગૌતમ સ્વામીઃ નિશ્ચય નયની દૃષ્ટિએ સમ્યફ જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર રૂપ રત્નત્રયીની આરાધના તે જ મોક્ષની સાધના છે; તે દૃષ્ટિએ બન્ને તીર્થકરોનો ઉપદેશ એક જ છે. બને તીર્થકરો એ પોતપોતાના સાધુ-સાધ્વીઓની યોગ્યતાને જાણીને તદનુકુળ વ્યવહારની આજ્ઞા કરી છે.
(૩) આત્મશત્રુ અને શત્રુવિજયની રીતઃ
કેશી સ્વામીઃ આપ હજારો શત્રુઓ વચ્ચે ઊભા છો અને તેઓ આપની ઉપર આક્રમણ કરે છે. તો આપ શત્રુઓને કેવી રીતે જીતો છો?
ગૌતમ સ્વામીઃ વિવિધ અનુષ્ઠાનો દ્વારા, ક્ષમા, નમ્રતા આદિ આત્મગુણો દ્વારા આત્મ શત્રુઓ પર વિજય મેળવી શકાય છે. એક મનને જીતવાથી ચાર કષાય સહિત પાંચ શત્રુઓ જીતાઇ જાય છે અને પાંચને જીતવાથી પાંચ ઇન્દ્રિયો સહિત દશ શત્રુઓ જીતાઇ જાય છે.
(૪) પાશબંધનઃ
કેશી સ્વામીઃ આ લોકમાં ઘણા શરીરધારી પ્રાણીઓ પાશમાં બંધાયેલા જોવા મળે છે. હે ગૌતમ! આપ બંધનમુક્ત અને હળવા થઇને કેવી રીતે વિચરણ કરો છો?
૯૫
