________________
સંયમી સાધુએ પ્રાણી અને બીજ આદિથી રહિત, ઉપરથી ઢાંકેલ અને દિવાલ આદિથી ઘેરાયેલા મકાન કે ઉપાશ્રયમાં પોતાના સહધર્મી સાધુઓની સાથે જમીન પર ન વેરાય એમ વિવેકપૂર્વક અને સાવધાનીપૂર્વક આહાર કરવો.
આહાર કરતી વખતે મુનિએ ખાદ્ય પદાર્થોના સંબંધમાં પ્રશંસાયુક્ત પાપની અનુમોદક ભાષા બોલવી નહિ.
વિનીત શિષ્ય આચાર્ય મહારાજને ક્રોધિત ન કરે અને તેમનો દોષદર્શી ન બને. પોતાના કોઇપણ અયોગ્ય વ્યવહારથી આચાર્યને અપ્રસન્ન થયેલા જાણીને વિનીત શિષ્યે પ્રસન્નતા ઉપજાવે તેવા વચનોથી તેમને પ્રસન્ન કરવા અને હાથ જોડીને શાંત કરવા.
સંયમ ધર્મમાં માન્ય જે કોઇ વ્યવહાર, આચરણ આચાર્યો દ્વારા આચરવામાં આવે છે, તે વ્યવહારને આચરણમાં મૂક્તા મુનિ ક્યાંય પણ નિંદાને પાત્ર થતા નથી.
વિનીત શિષ્ય ગુરુ વડે આદેશ કે નિર્દેશ મળે કે તરત જ તે કાર્યોમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે. અને ગુરુના આદેશ અનુસાર કાર્યોને સારી રીતે પૂર્ણ કરે છે. તેની કીર્તિ જગતમાં ફેલાઇ જાય છે. તેના આચરણોથી પ્રસન્ન થયેલા ગુરુ તેને મોક્ષના પ્રયોજનભૂત વિપુલ શ્રુતજ્ઞાનનો લાભ પ્રાપ્ત કરાવે છે.
ગુરુની પ્રસન્નતાથી વિપુલ શાસ્ત્રજ્ઞાન મેળવનાર શિષ્યના બધા સંશયો દૂર થઇ જાય છે, તે કાર્યક્ષમતાથી યુક્ત બને છે. તે તપ સમાચારી અને સમાધિથી સંપન્ન બને છે. આમ પંચ મહાવ્રતોનું પાલન કરીને મહાન દ્યુતિમાન થઇ જાય
છે.
દેવ, ગાંધર્વો અને મનુષ્યોથી પૂજિત તે વિનયી શિષ્ય મલપંકથી નિર્ભિત દેહનો ત્યાગ કરીને તે જ જન્મમાં શાશ્વત સિદ્ધ થાય છે, અથવા અલ્પ કર્મરજવાળો ઋદ્ધિસંપન્ન દેવ થાય છે.
આમ વિનય એટલે વિશિષ્ટ નીતિ. નીતિ એ ધર્મનો પાયો છે. વિનયનો
૪
