________________
સાથે કેમ સંયમ ગ્રહણ ન કરૂં?
રોહિત માછલી જેમ જીર્ણ જાળ કાપીને બહાર નીકળી જાય છે, તેમ ધોરી બળદ સમાન સંયમભાર ઉપાડનાર ધીર ગંભીર સાધક કામભોગોની જાળ કાપીને સંસારથી બહાર નીકળી જાય છે. એ જ રીતે હું પણ સાધુચર્યાને ગ્રહણ કરીશ.
પુરોહિત પત્ની વિચારે છે કે જેમ ક્રૌંચ પક્ષી અને હંસ શિકારીએ પાથરેલી જાળ કાપીને આકાશમાં ઊડી જાય છે તેમ મારા પુત્રો અને પતિ પણ મને છોડી જાય છે. તો હું એકલી રહીને શું કરૂં? હું પણ સંયમ માર્ગ સ્વીકારીશ.
ધન અને ભોગોને છોડીને બન્ને પુત્ર અને પત્ની સાથે ભૃગુ પુરોહિતે અભિનિષ્ક્રમણ કર્યું. આ સાંભળીને તે કુટુંબની વિપુલ સંપત્તિને રાજા ગ્રહણ કરી રહ્યા હતા. રાજભંડારમાં મંગાવી રહ્યા હતા. આ જોઇને રાણી કમલાવતીએ રાજાને આ પ્રમાણે કહ્યુંઃ
હે રાજન! વમન કરેલી સંપત્તિનો જે ઉપભોગ કરે છે, તે પુરુષ પ્રશંસાપાત્ર ગણાય નહિં. ભૃગુ પુરોહિતે ધનને વમી દીધું - ત્યાગી દીધું; તે ધનને ગ્રહણ કરવાની આપ ઇચ્છા ધરાવો છો તે કોઇ પણ રીતે યોગ્ય નથી.
હે રાજન! આખું જગત અને જગતનું સર્વ ધન તમારૂં થઇ જાય તો પણ અપર્યાપ્ત જ છે. કારણકે આ ધન તમારૂં રક્ષણ કરી શકશે નહિં.
રાજન! મૃત્યુ આવશે ત્યારે આ સર્વ ધનવૈભવની ત્યાગ કરવો પડશે અને ધર્મ સિવાય અન્ય કોઇ પણ પદાર્થ શરણભૂત થશે નહિં.
જેમ પિંજરામાં પંખિણી સુખી થતી નથી તેમ હું પણ આ ભૌતિક સુખોમાં આનંદ પામતી નથી. તેથી સ્નેહ બંધનોને છેદીને, આરંભ પરિગ્રહ રહિત બનીને અકિંચન, નિરાસક્ત અને સરળ સ્વભાવી બની, સર્વ દોષોથી નિવૃત્ત થઇનું હું સંયમમાર્ગમાં વિચરણ કરીશ.
જેમ અરણ્યમાં દાવાનળથી બળતા પ્રાણીઓને જોઇને દાવાનાળથી દૂર રહેલા પ્રાણીઓ રાગદ્વેષને વશ થઇને આનંદ પામતા હોય છે તેમ આપણે પણ
૫૬
