________________
અનુષ્ઠાનો અને દીર્ઘ તપશ્ચર્યાઓ કરે છે તે તમને અહીં સહજ રીતે જ પ્રાપ્ત થયા છે. તો પછી આ અખૂટ ધનસંપત્તિ અને ઇન્દ્રિયોને ગમતાં વિપુલ સુખો છોડી શા માટે ભિક્ષુ બનવા ઇચ્છો છો?
પુત્રો કહે છેઃ અમારે મુનિધર્મના આચરણ અર્થે નિગ્રંથ, નિ: સ્પૃહ, અપ્રતિબદ્ધ વિહારી, ભિક્ષાજીવી શ્રમણ બનવું છે ત્યારે ધન, સ્વજન કે કોઇ પણ વિષયભોગનાં સાધનો સાથે શું સંબંધ?
મહાવ્રતોનું પાલન મોક્ષસાધના માટે છે, કામભોગ, ધન કે સ્વજન તેમાં બાધક છે.
આત્મવિનાશી તર્ક અને સમાધાનઃ
ભૃગુ પુરોહિતઃ પુત્રો! જેમ અરણિના કાષ્ઠમાં અગ્નિ, દૂધમાં ઘી અને તલમાં તેલ પહેલાં ન દેખાવા છતાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેમ શરીરમાં જીવ પણ ઉત્પન્ન થાય છે અને શરીરનો નાશ થતાં જીવનું અસ્તિત્વ રહેતું નથી. તો પછી મોક્ષ અને પરલોકની વાતો શા માટે? અને દીક્ષાથી શું કામ?
ܗ
પુત્રોઃ હે પિતાજી! આત્મા ચર્મચક્ષુઓ દ્વારા દેખાતો નથી કારણ કે તે અમૂર્ત હોવાથી ઇન્દ્રિય ગ્રાહ્ય નથી. અમૂર્ત હોવાથી આત્મા નિત્ય છે. આત્માના અધ્યવસાયોથી કર્મબંધ થાય છે અને કર્મબંધને જ જ્ઞાની પુરુષો સંસાર ભ્રમણ કહે છે.
વૈરાગ્યની અભિવ્યક્તિ સમયની અવિરામ ગતિઃ હે પિતાજી! આ લોક મૃત્યુથી પીડાઇ રહ્યો છે. વૃદ્ધાવસ્થા એક દિવસ સહુને ઘેરી લે છે. રાત્રિ-દિવસ રૂપી સમય ચક્રની ગતિ અવિરત ચાલી રહી છે, જે આયુષ્ય બળને પ્રતિક્ષણ ક્ષીણ કરી રહી છે; નષ્ટ કરી રહી છે.
જે જે રાત્રિ અને દિવસ પસાર થઇ જાય છે તે પાછા ફરતા નથી. અધર્મ કરનારના તે દિવસો નિષ્ફળ થાય છે. અને ધર્મ કરનારના સફળ થઇ જાય છે. દીક્ષામાં રૂકાવટનો અંતિમ નિર્દેશ અને સમાધાનઃ હે પુત્રો! તમે બન્ને અને
૫૪
