________________
૫૩) મન ગુપ્તિઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! મન ગુપ્તિથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ અશુભ અધ્યવસાયમાં જતાં મનને રોકવું તે મનોગુપ્તિ. મનોગુપ્તિથી જીવ ચિત્તની એકાગ્રતા પ્રાપ્ત કરે છે. એકાગ્ર ચિત્તવાળો જીવ અશુભ વિકલ્પોથી મનને સુરક્ષિત રાખતાં સંયમનો આરાધક બને છે.
૫૪) વચન ગુપ્તિઃ વચનના સંયમને ગુપ્તિ કહે છે.
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! વચન ગુપ્તિથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ વચન ગુપ્તિથી જીવ નિર્વિચાર અવસ્થા (નિર્વિકલ્પ દશા) પ્રાપ્ત કરે છે અને તે સર્વથા વચનગુપ્ત થઇને અધ્યાત્મ યોગના સાધનભૂત ધ્યાનથી યુક્ત થઇ જાય છે.
૫૫) કાય ગુપ્તિઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! કાય ગુપ્તિથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ અશુભ કાયિક વ્યાપારનો નિરોધ કરવો તેમજ સમસ્ત કાયાની પ્રવૃત્તિઓનો ત્યાગ કરવો, તે કાયગુપ્તિ. કાયગુપ્તિથી જીવ આસવના નિરોધ રૂપ સંવર પ્રાપ્ત કરે છે. તે સાધક પ્રાણાતિપાત આદિ અઢાર પ્રકારના પાપ આસ્ત્રવનો નિરોધ કરે છે.
૫૬) મન સમધારણતાઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! મન સમધારણતાથી જીવને શું લાભ થાય?
મન
ઉત્તરઃ આગમોક્ત ભાવોના ચિંતનમાં મનને સારી રીતે જોડવું સમધારણતા. તેનાથી ધર્મમાં એકાગ્રતા પ્રાપ્ત થાય છે, તેથી જ્ઞાન પર્યાયોની પ્રાપ્તિ થાય છે. જીવ સમ્યક્ત્વને શુદ્ધ કરે છે અને મિથ્યાત્વની નિર્જરા કરે છે.
૫૭) વચન સમધારણતાઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! વચન સમધારણતાથી જીવને શું લાભ થાય?
૧૩૭
