________________
૨૬) સંયમઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! સંયમથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ સાવદ્ય યોગના પૂર્ણપણે પચકખાણ કરવા તે સંયમ. સંયમી જીવના સંપૂર્ણપણે પાપ રહિત હોય છે તેથી આશ્રવોનો નિરોધ થાય છે.
૨૭) તપઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! તપથી જીવને શું લાભ થાય? ઉત્તરઃ તપથી પૂર્વકૃત કર્મોનો ક્ષય થાય છે અને આત્મા નિર્મળ બને છે. ૨૮) વ્યવદાનઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! વ્યવદાન થી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ વ્યવદાન એટલે આશ્રવ રહિત અવસ્થા. તપથી પૂર્વસંચિત કર્મોનો ક્ષય થાય છે પરંતુ જયાં સુધી આંશિક પણ કર્મનો પ્રવાહ ચાલુ હોય ત્યાં સુધી જીવનો મોક્ષ થતો નથી. સંપૂર્ણ આશ્રવ નિરોધથી જીવ અક્રિય અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરે છે. અક્રિય બનેલો જીવ સિદ્ધ, બુદ્ધ અને સર્વ કર્મોથી મુક્ત થાય છે.
૨૯) સુખશાતતાઃ પ્રશ્ન: હે ભગવન્! સુખશાતતાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ વિષયજન્ય સુખનો ત્યાગ તે સુખશાતતા. વિષય સુખનો ત્યાગ કરવાથી જીવ અને જીવો પ્રત્યે અનુકંપાનો ભાવ રાખે છે. તેને ક્યારેય શોક થતો નથી. તે વ્યગ્રતા રહિત બને છે અને આ ગુણોથી યુક્ત સાધક ચારિત્ર મોહનીયા કર્મનો ક્ષય કરે છે.
૩૦) અપ્રતિબદ્ધતા પ્રશ્ન: હે ભગવન્! અપ્રતિબદ્ધતાથી જીવને શું લાભ થાય? ઉત્તરઃ અપ્રતિબદ્ધતાથી જીવ નિઃસંગતા પ્રાપ્ત કરે છે. નિઃસંગતાથી જીવ
૧૩૦
