Page Text
________________
અધ્યવસાયને પેદા કરીને ગ્રંથભેદ કરી ઉપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે અને એ ઉપશમ સમકિતમાંથી ક્ષયોપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરી પોતાના આયુષ્યકાળ સુધી સમકિતે ટકાવીને દુ:ખની વેદનામાં સમાધિપૂર્વક કાળ પસાર કરે છે. એટલે કે જે ત્રણ અજ્ઞાન કર્મબંધમાં સહાયભૂત થતા હતા એને બદલે પુરૂષાર્થ કરીને ત્રણ જ્ઞાન રૂપે બનાવીને કર્મની નિર્જરામાં સહાયભૂત કરતા જાય છે.
દુ:ખની વેદના કરતાં સમકિતી નારકીને ભૂતકાળમાં કરેલા પાપના પશ્ચાતાપની વેદના વધુ હોય છે. નરકને વિશે એટલે કે ૧ થી ૩ નારકીને વિશે જે જીવો મનુષ્યપણામાં ૧લા ગુણસ્થાનકે નરકનું આયુષ્ય બાંધીને પછી પુરૂષાર્થ કરીને ક્ષયોપશમ સમકિત કે ક્ષાયિક સમકિતની પ્રાપ્તિ કરી તિર્થંકર નામકર્મ નિકાચિત કરી લીધું હોય એવા જીવો ૧ થી ૩ નરકને વિશે ઉત્પન્ન થાય અને પર્વભવનું જેટલું ભણેલું શ્રુતજ્ઞાન હોય તે સાથે લઇને નરકમાં જાય છે. આવા જીવોનું મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન આવી દુ:ખની વદેનામાં પણ નિર્મળ રૂપે રહેલું હોય છે. ને દુ:ખના કાળમાં જ્ઞાનના બળે પરમ સમાધિ પ્રાપ્ત કરીને પોતાના આત્માને જ્ઞાનના ઉપયોગમાં સ્થિર રાખીને જે પૂર્વભવનું શ્રુતજ્ઞાન અને મતિજ્ઞાન સાથે આવેલું છે એને પરાવર્તન કરતા કરતા એમનો કાળ પસાર કરે છે. આવા તીર્થંકર નામકર્મ નિકાચિત કરેલા નરકગતિમાં અસંખ્યાતા ક્ષાયિક સમકિતી જીવો, અસંખ્યાતા ક્ષાયોપથમિક સમકિતી જીવો સદા માટે વિધમાન હોય છે.
આ જીવો તીર્થકર નામકર્મ નિકાચીત કરીને ગયેલા હોવાથી નરકમાં શુભ પુગલોનો આહાર પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે કે નરકમાં શુભ પુદ્ગલોનો જ આહાર કરે છે. તીર્થંકર નામકર્મ નિકાચીત સિવાયના ૧ થી ૩ નારકીને વિશે ક્ષાયિક સમકિતી જીવો અસંખ્યાતા રહેલા છે. ક્ષયોપશમ સમકિતી જીવો અસંખ્યાતા. રહેલા છે અને ઉપશમ સમકિત પામતાં અસંખ્યાતા જીવો હોય છે. આ ત્રણે પ્રકારના સમકિતી જીવોને મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન ક્ષયોપશમભાવે જેટલું પેદા થયેલું હોય એ યથાર્થરૂપે જ્ઞાન પેદા થયેલું હોય છે. એટલે કે છોડવાલાયક પદાર્થમાં છોડવાલાયકની બુધ્ધિ રૂપે અને ગ્રહણ કરવા લાયક પદાર્થોમાં ગ્રહણ કરવાલાયકની બુદ્ધિ રૂપે જ્ઞાન પેદા થયેલું હોય છે. એ જ્ઞાનના બળે એના ઉપયોગથી નરકની દુઃખની વેદનામાં પોતાના આત્માને સમાધિમાં રાખી શકે છે અને સકામ નિર્જરા સાધતા જાય છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બાંધતા જાય છે અને બંધાતી અશુભ પ્રકૃતિઓનો રસ અભરૂપે બાંધતાં જાય છે.
૪ થી ૬ નરકને વિશે મિથ્યાદ્રષ્ટિ જીવોને મતિઅજ્ઞાન, ધૃતઅજ્ઞાન અને વિર્ભાગજ્ઞાન એમ ત્રણ અજ્ઞાન હોય છે. આ મિથ્યાદ્રષ્ટિ જીવો પુરૂષાર્થ કરીને લઘુકર્મી બનતાં બનતાં મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકે શુધ્ધ યથાપ્રવૃત્તકરણ નામના અધ્યવસાયને પ્રાપ્ત કરી અપૂર્વકરણ નામના અધ્યવસાયથી ગ્રંથીભેદ કરીને અનિવૃત્તિકરણ નામના અધ્યવસાયથી પુરૂષાર્થ કરીને ઉપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે. આવા ઉપશમ સમકિત પામતાં અને ઉપશમ સમકિતના કાળમાં રહેલા અસંખ્યાતા જીવો હોય છે કે જેઓનું મતિઅજ્ઞાન, શ્રુતઅજ્ઞાન અને વિર્ભાગજ્ઞાન જ્ઞાનરૂપે બનીને મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન રૂપે પ્રાપ્ત થાય છે, એ જ્ઞાનના બળે નરકની વેદનામાં આત્માને સમાધિ રૂપે રાખીને સકામ નિર્જરા કરતા જાય છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બાંધતા જાય છે અને બંધાતી અશુભ પ્રકૃતિઓનો રસ અપરસે બાંધતાં જાય છે.
૪ થી ૬ નરકમાં રહેલા જીવો ક્ષયોપશમ સમકિત લઇને ગયેલા હોય અથવા ઉપશમ સમકિતમાંથી ક્ષયોપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરેલી હોય એવા ક્ષયોપશમ સમક્તિી જીવો અસંખ્યાતા હોય છે. આ જીવોને મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન આ ત્રણ જ્ઞાન રહેલા હોય છે. એ જ્ઞાનના બળે દુઃખની વેદનામાં પોતાના આત્માને સમાધિમાં રાખીને સકામ નિર્જરા કરતા જાય છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બાંધતા જાય ચે અને
Page 7 of 49
| SR No. | 009169 |
| Book Title | 563 Jiva Bhedone Vishe Gyandwarnu Varnan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 49 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |