Page Text
________________
વર્ણન કથાદિકને જણાવનારા. (૪) ભય જણાવનારા. (૫) ઉત્સર્ગ માર્ગને જણાવનારા એટલે ચારિત્રના રક્ષણનો સર્વ સામાન્ય માર્ગ જણાવનારા સૂત્ર. (૬) અપવાદ માર્ગને જણાવનારા એટલે ચારિત્ર માર્ગના રક્ષણ માટે ઉત્સર્ગ માર્ગને ટકાવનાર સૂત્ર. લલિત વિસ્તરાના આધારે અપવાદ એટલે સૂત્રને બાધા નહિ કરનારો નફા ટોટાના વિચારવાલો અધિક દોષની નિવૃત્તિ રૂપ શુભ અન શુભાનુબન્ધિ મહાપુરૂષોએ આચરેલ તેજ અપવાદ છે તે પણ ઉત્સર્ગનો જ ભેદ છે.
છ આવશ્યક. (૧) સામાયિક તે પ્રતિક્રમણ કાયાથી પંચાચારના કાઉસ્સગ સુધી. (૨) પ્રતિક્રમણમાં ઉપર જે પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો તે. (૩) વંદનક - મુહપત્તિ પડિલેહીને બે વાંદણા દેવામાં આવે છે તે. (૪) પ્રતિક્રમણ - આલોવું ત્યાં સુધી માંડીને આયરિય ઉવજ્રાય સુધી. (૫) કાઉસ્સગ = ચારિત્રની શુદ્ધિ અર્થેનો બે લોગસ્સનો દર્શનની શુધ્ધિનો એક લોગસ્સનો અને જ્ઞાનની શુદ્ધિ અર્થેનો એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન તે. (૬) પચ્ચકખાણ – ૧-૪-૫ થી ચારિત્રાચારની શુદ્ધિ બીજા (૨) થી દર્શનાચારની ત્રીજાથી (૩) રત્નત્રયીની શુદ્ધિ છઠ્ઠાથી (૬) તપાચારની શુદ્ધિ અને છએમાં વીર્ય ફોરવવાથી વીર્યાચારની શુદ્ધિ થાય છે.
છ આવશ્યકની આધ્યાત્મિકા - (૧) સમભાવ અર્થાત શ્રધ્ધા જ્ઞાન ચારિત્રનું સંમિશ્રણ. (૨) જીવનને વિશુદ્ધ બનાવવા માટે સર્વોપરી જીવન યુક્ત મહાત્માઓને આદર્શ રૂપે પસંદ કરી તેઓની તરફ સદા દ્રષ્ટિ રાખવી તે. (૩) ગુણવાનોનું બહુમાન યા વિનય કરવો તે. (૪) કર્તવ્યની સ્મૃતિ થતાં કર્તવ્ય પાલનમાં થઇ જતી ભૂલોનું અવલોકન કરી નિષ્કપટ ભાવે તેનું સંશોધન કરવું અને ફ્રીથી તેવી ભૂલ ન થાય તેને માટે આત્માને જાગ્રત કરવો તે. (૫) ધ્યાનનો અભ્યાસ કરી પ્રત્યેક વસ્તુના સ્વરૂપને યથાર્થ રીતીએ સમજવાને વિવેક શક્તિનો વિકાસ કરવો તે. (૬) ત્યાગ વૃત્તિ દ્વારા સંતોષ અને સહનશીલતાની વૃદ્ધિ કરવી તે.
પ્રતિક્રમણના પર્યાય - પાપથી ઉલ્ટ ગમન તે પ્રતિક્રમણ. (૨) શુભ યોગ પ્રતિ વારંવાર વર્જતા તે પ્રતિચારણા. (૩) સર્વ પ્રકારે અશુભ યોગ વર્જતા તે પ્રતિહરણા. (૪) અકાર્યને વારવું તે વારણા. (૫) સાવધ કાર્યથી નિવર્તવું તે નિવૃત્તિ. (૬) આત્મ સાક્ષીએ પાપને નિંદવું તે નિંદા. (૭) ગુરૂ સાક્ષીએ પાપને નિંદવું તે ગહ. (૮) આત્માને નિર્મળ કરવો તે શુધ્ધિ,
સૂત્રના આદિ પદવાલું નામ તે સૂત્રનું આદાન નામ છે. જેમ લોગસ્સ આ ગુણ વાચક નામ તે ગૌણ નામ. નવકારને અનાદિ નામ સંભવે આદાન નથી.
નમુહૂર્ણ સંબંધી- લોકમાણ માં લોકનો અર્થ ભવ્ય પ્રાણીરૂપ લોક લેવાનો, લોગનાહા = માં રાગાદિ ઉપદ્રવોથી રક્ષણીય વિશિષ્ટ ભવ્ય લોક સમજવાનો. બીજા ધ્યાન = બીજનું સ્થાપન (બીજ = સમ્યકત્વ આધાન = સ્થાપન) બીજો જ ભેદ અને બીજનું પાષણ તે યોગ છે અને ઉપદ્રવોથી રક્ષણ તે ક્ષેમ છે. યોગ અને ક્ષેમ કરે તે નાથ કહેવાય. લોગ હિયાણ = વ્યવહાર રાશીમાં આવેલા સર્વ પ્રાણી લેવા હિત = આત્મહિત.
લોગ પઇવાણમાં સન્ની પ્રાણી લેવા. લોગ પર્જા અગરણમાં વિશિષ્ટ ચૌદ પૂર્વધરો લેવા. અભય દયાણ = સાત ભયથી અભયને દેનાર સામાન્ય રીતે ધૃતિ તરીકે ઓળખાતું ધર્મ ભૂમિકાના કારણભૂત આત્માનું વિશિષ્ટ સ્વાથ્ય જેને જ્ઞાની પુરૂષો અભય કહે છે. ચખું યાણ = શ્રધ્ધા રૂપી નેત્રો મગ્ન દયાણં = વિશિષ્ટ ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિ કરાવનારો કર્મનો સ્વાભાવિક ક્ષયોપશમ રૂપ માર્ગ સમજવાનો અન્ય લોકો સુખા કહે છે. શરણ દયાણું = તત્વ ચિંતન રૂપ સાચું શરણ છે તેનાથી જ બુદ્ધિના આઠ ગુણોની પ્રાપ્તિ થાય છે. અન્ય
Page 41 of 49
| SR No. | 009169 |
| Book Title | 563 Jiva Bhedone Vishe Gyandwarnu Varnan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 49 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |