________________
જાણે દેખે કેવલજ્ઞાની. સર્વ દ્રવ્ય - ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવ જાણે દેખે. ચૌદ પૂર્વાંમાં શું વિષયો વર્ણવેલ છે તેની સંક્ષેપ નોંધ
જીવાદિ પદાર્થોમાં ઉત્પાદ વ્યય અને ધ્રૌવ્યનું વર્ણન. તમામ જાતનાં બીજની કુલ સંખ્યા વગેરેનું વર્ણન. (૩) આત્મવીર્યનું તથા તેને ધારણ કરનારા જીવોનું વર્ણન. (૪) સપ્તભંગી ગર્ભિત સ્યાદ્વાદનું વર્ણન.
(૧)
(૨)
(૫) જ્ઞાનનું સ્વરૂપ નંદિસૂત્ર આદિની રચના આપૂર્વમાંથી થયેલ.
(૬) સત્યાદિ ભાષાનું તથા ભાષ્ય ભાષક ભાવાદિનું.
(૭) આત્માનું કર્તા, ભોક્તા, નિત્યા નિત્ય વ્યાપક્તાનું. (૮) કર્મ સ્વરૂપ પંચ સંગ્રહાદિ આમાંથી ઉધ્ધરેલ છે.
(૯) પ્રત્યાખ્યાનનું સ્વરૂપ.
(૧૦) ગુરૂવિધા, લઘુવિધા વગેરે ૭૦૦ વિદ્યાઓ અને રોહિણી પ્રજ્ઞપ્તિ વગેરે ૫૦૦ મહાવિદ્યાઓનું
સ્વરૂપ શ્રી સિધ્ધચક્ર યંત્રાદિનો આ પૂર્વમાંથી ઉધ્ધાર થયેલ છે.
(૧૧) જ્યોતિષ, શલાકાપુરૂષ, દેવ પુણ્યનાં ફ્લ વગેરેનું.
(૧૨) ચિકિત્સાના પ્રકાર, વાયુના પાંચ ભેદ, પૃથ્વી વગેરે પાંચ મહાભૂતોનો વિસ્તાર.
(૧૩) છંદ વ્યાકરણ શિલ્પ કળા વગેરેનું.
(૧૪) ઉત્સરપિણી. અવસરપિણી સૂક્ષ્માદિક કાળનું વર્ણન છે.
૪૫ આગમાદિ સૂત્રો સંબંધી
શ્રી દેવ વાચકે શ્રી નંદીસૂત્ર રચ્યું જેમાં આગમના નામો નીચે પ્રમાણે આપેલ છે. (દ્વાદશાંગ = બાર
અંગ)
(૧)
(૨)
(3) સ્થાનાંગ - જેમાં દશ અધ્યયને ૧ થી ૧૦ બોલનું વર્ણન.
(૪)
(૫)
(૬)
આચારાંગ - સાધુ સાધ્વીનાં આચાર વગેરેનું.
સૂત્રકૃતાંગ - સ્વપર સમયની વાત સાથે ૩૬૩ પાખંડી વગેરેનું સ્વરૂપ.
સમવાયાંગ - જીવા જીવ પ્રમુખના ભાવોના વર્ણન સાથે ઉત્તમ પુરૂષોનો અધિકાર છે.
ભગવતી - ગૌતમ સ્વામીના પૂછેલ ૩૬૦૦૦ પ્રશ્નોનાં ઉત્તરો વગેરે વર્ણન.
જ્ઞાતા ધર્મકથા - દ્રષ્ટાંતો દ્વારા દયા, સત્ય આદિની પુષ્ટિ સાથે અનેક ધર્મકથાઓ છે. ઉપાશક દશાંગ - આનંદાદિ દશ શ્રાવકોનું વર્ણન.
(૮) અંતકૃત દશા - મોક્ષગામી ગૌતમ કુમારાદિનો અધિકાર.
(૯) અનુત્તરોપપાતિક - જાલિ મયાલિ આદિ ૩૩ જીવો અનુત્તર વિમાનમાં ગયા છે અને એક ભવ કરી મોક્ષે જશે તેનો અધિકાર.
(6)
(૧૦) પ્રશ્નવ્યાકરણ - આશ્રવ તથા સંવર દ્વાર સંબંધી વર્ણન.
(૧૧) વિપાક સૂત્ર - દુઃખવિપાક અને સુખવિપાકનાં દ્રષ્ટાંતો.
(૧૨) દ્રષ્ટિવાદ - વિધમાન નથી = જેમાં સર્વ પદાર્થોની પ્રરૂપણા હતી.
Page 38 of 49