563 Jiva Bhedone Vishe Gyandwarnu Varnan

SR No.: 009169
Original Sutra Author: N/A
Author: Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Total Pages: 49
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 12 MB

Page 11

મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન રૂપે પરિણામ પામે છે અને મતિઅજ્ઞાની, શ્રુતઅજ્ઞાની, વિભંગજ્ઞાની જીવ હોય તો ઉપશમ સમકિત પામતાની સાથે મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન રૂપે પરિણામ પામે છે. એ ઉપશમ સમકિતમાંથી ક્ષયોપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરે છે. અને બે જ્ઞાન અથવા ત્રણ જ્ઞાનથી દેવ-ગુરૂની ભક્તિ કરતાં કરતાં પોતાના ક્ષયોપશમ સમકિતને નિર્મળ કરતા કરતા અતિચાર ન લાગે એવી કાળજી રાખીને સકામ નિર્જરા કરતા જાય છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય પણ બાંધતા જાય છે અને બંધાતી અશુભ પ્રકૃતિઓનો રસ અલ્પ કરતાં કરતાં પોતાનું જીવન ચોથે ગુણસ્થાનકે રહીને જીવતા હોય છે. અત્યારે આ કાળમાં પાંચ ભરત, અને પાંચ ઐરવત ક્ષેત્રને વિશે રહેલા મનુષ્યો ક્ષયોપશમ સમકિતમાંથી ક્ષાયિક સમકિતની પ્રાપ્તિ કરી શકતા જ નથી. તેમ જ સાતમા ગુણસ્થાનકથી આગળના ગુણસ્થાનકના પરિણામને પ્રાપ્ત કરી શકતા જ નથી. તથા ત્રણ જ્ઞાનથી અધિક જ્ઞાનની પણ પ્રાપ્તિ કરી શકતા જ નથી.
૫ મહાવિદહ ક્ષેત્રને વિશે રહેલા મનુષ્યોમાં મોટા ભાગના જીવો મિથ્યાદ્રષ્ટિ હોય છે. ૪થા આરાનો કાળ હોવા છતાં એક એક મહાવિદેહ ક્ષેત્રને વિશે ૩૨ વિજ્યો હોય છે. એકેક વિજય ૩૨૦૦૦ દેશોથી યુક્ત હોય છે. એ ૩૨૦૦૦ દેશોમાંથી ૨૫।। આર્યદેશો દરેક વિજયમાં હોય છે. એક વિજય એટલ છ ખંડથી યુક્ત હોય છે. એમાં જે મધ્યખંડ રૂપે હોય છે તેમાંજ ૨૫।ા આર્યદેશ હોય છે. એની સાથે બીજા અનાર્યદેશો હોય છે. જ્યારે બીજા પાંચ ખંડોને વિશે એકલા અનાર્ય દેશો જ હોય છે. આમ ૩૨ વિજ્યને વિશે {(૩૨ ૪ ૨૫ll) = ૮૧૬} આર્યદેશો એક મહાવિદેહ ક્ષેત્રને વિશે હોય છે. આવી રીતે પાંચ મહાવિદેહ ક્ષેત્રને વિશે {(૮૧૬
× ૫) = ૪૦૮૦} આર્યદેશો હોય છે. જ્યાં ધર્મ શબ્દ સાંભળવા ન મળે તે અનાર્ય ક્ષેત્ર.
૩૨ વિજયને વિશે કુલ ૧૫૫૯૨૦ અનાર્ય દેશો હોય છે.
મહાવિદેહ ક્ષેત્રના એ મિથ્યાદ્રષ્ટિ દેવોને મતિઅજ્ઞાન અને શ્રુત અજ્ઞાન મતિજ્ઞાનાવરણીય અને શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમભાવથી અને ઉદયભાવથી મિથ્યાત્વની હાજરીમાં આ બે અજ્ઞાન હોય છે. કેટલાક મિથ્યાદ્રષ્ટિ મનુષ્યો તપશ્ચર્યા આદિ પુરૂષાર્થ કરીને અવધિજ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષયોપશમભાવ પેદા કરે તો તેનાથી વિભંગજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આર્યદેશમાં રહેલા કેટલાક મિથ્યાદ્રષ્ટિ જીવો પુરૂષાર્થ કરીને લઘુકર્મીપણાને પામે અને એ લઘુકર્મીપણાથી પુરૂષાર્થ કરતાં કરતાં શુધ્ધ યથાપ્રવૃત્તકરણ અધ્યવસાયને પામીને, અપૂર્વકરણ અધ્યવસાયને પામીને ગ્રંથીભેદ કરી, અનિવૃત્તિકરણના અધ્યવસાયથી ઉપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરે છે. એવા ઉપશમ સમકિતી જીવોને બે અજ્ઞાનનો ક્ષયોપશમભાવ અથવા ૩ અજ્ઞાનનો ક્ષયોપશમભાવ, બે જ્ઞાનરૂપે અથવા ત્રણ જ્ઞાનરૂપે પ્રાપ્ત થાય છે. એ ઉપશમ સમકિતમાંથી ક્ષયોપશમ સમક્તિની પ્રાપ્તિ કરે તે વખતે એ સમક્તિના કાળમાં મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાનના ક્ષયોપશમભાવથી દર્શનમોહનીય કર્મ નિકાચિત ન હોય તો પુરૂષાર્થ કરીને ક્ષાયિક સમકિત પામવા માટે ક્ષપકશ્રેણીની શરૂઆત ચોથા ગુણસ્થાનકે અથવા ૪ થી ૭ ગુણસ્થાનકમાં કરે છે અને તે વખતે પોતાના જ્ઞાનના ક્ષયોપશમભાવને સ્થિરતા અને એકાગ્રતાથી સૌથી પહેલાં અનંતાનુબંધી ક્રોધ-માન-માયા-લોભ આ ચાર કષાયના પુદ્ગલોનો દરેક આત્મપ્રદેશ ઉપરથી સંપૂર્ણ ક્ષય કરે છે. આ ચારનો ક્ષય કર્યા પછી આગળ દર્શન મોહનીય પ્રકૃતિઓનો ક્ષય કરવાની શક્તિ ન હોય તો આ ચાર પ્રકૃતિઓનો નાશ કરીને અટકી જાય છે. જે જીવોએ પહેલે ગુણસ્થાનકે ૧ થી ૩ નરકમાંથી કોઇપણ નારકીનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય, પરભવનું મનુષ્ય અને તિર્યંચનું અસંખ્યાત વર્ષનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય અને દેવન વૈમાનિક દેવલોકનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય અને પછી ક્ષયોપશમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરે અને દર્શનમોહનીય નિકાચિત ન હોય તો
Page 11 of 49