18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma

SR No.: 009168
Original Sutra Author: N/A
Author: Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Total Pages: 76
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 58

કરે. જેમ જેમ લાભ વધતો જાય તેમ તેમ લોભ વધતો જાય. લક્ષ્મીનો સંતોષ ખરો ? જેટલી મળે એટલી ઓછી જ લાગે. લક્ષ્મી લક્ષ્મી ન ખેંચે પણ જીવને ખેંચે છે, દુર્ગતિમાં ખેંચી જાય છે. ગરીબને આશારૂપ તૃષ્ણા. હોય છે. લક્ષ્મી મેળવવાની આશા તે તૃષ્ણાનો જ પ્રકાર છે. અધિક ને અધિક મેળવવાની ઇચ્છા તે જ તૃષ્ણા છે. સંતોષ ઇચ્છા નિરોધ તરફ લઇ જાય છે. (૪) જેની પાસે લક્ષ્મી હોય અથવા અનુકૂળ પદાર્થોની સામગ્રી વધતી હોય તેની પાસે કોઇપણ વ્યક્તિ આવે તો શંકાથી જોવાનો સ્વભાવ પેદા થાય છે. એટલે કે એ વ્યક્તિ ફ્રીથી મારી પાસે ન આવે એ હેતુથી ઠોર શબ્દો બોલવાનો મહાવરો પડતો જાય છે. નમ્રતા ચાલી જાય છે. લક્ષ્મી વધતાં પચાવવાનું પુણ્ય સમજણના ઘરમાં આવેલા જીવને જ હોય. (૫) દુર્જન માણસોની સોબતમાં રહેવાની ઇચ્છા થયા કરે. અને એના સહવાસમાં રહીને પોતાની જિંદગી પૂરી કરે. સામાન્યથી દુર્જન એટલે પોતાને મળેલી લક્ષ્મીની વાતોચીતો કરીને એ લક્ષ્મીને વધારવાના વિચારો પેદા કરાવે, લક્ષ્મીને સાચવવામાં અને ટકાવવામાં સહાયભૂત થાય અને મળેલી લક્ષ્મી જલ્દી ન ખર્ચી દેવાય, કોઇને આપી ન દેવાય એવી સલાહ આપનારા જીવોનો સહવાસ કરવો ગમે એવી સલાહ આપનારા સહવાસવાળા જીવો તે દુર્જન જીવો કહેવાય છે. તેનાં પાંચ તુણ
(૧) અનાદર કરીને દાન આપવું. (૨) વિલંબ કરીને દાન આપવું. (૩) લેનાર પ્રત્યે મોં બગાડીને આપવું. (૪) અહિત વચનો બોલીને આપવું. (૫) આપ્યા પછી પશ્ચાતાપ કરવો.
(૧) અનાદરથી આપવું - લક્ષ્મીને પ્રાપ્ત કર્યા પછી એટલે કે અનુકૂળ પદાર્થોનો સંયોગ પ્રાપ્ત થયા પછી તેની આસક્તિ રાગ અને મમત્વબુદ્ધિ વધતાં વધતાં એ ચીજને છોડીને બીજાને આપવામાં મોટે ભાગે આત્મા ખચકાય છે. એ આત્માના ખચકાટથી જે માણસ લેવા માટે આવેલો હોય તેના પ્રત્યે આદરભાવ થવાને બદલે ચીજ આપતાં અંતરમાં દુ:ખ પેદા થાય છે અને ચીજ આપતાં આપતાં એવી રીતે આપે કે સામા. માણસને ફ્રીથી લેવા આવવાની ઇરછા પેદા થાય નહિ એને અનાદરથી આપેલું દાન કહેવાય છે.
(૨) વિલંબ કરીને દાન આપવું :- લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થયા પછી એ લક્ષ્મી બીજાને આપવાની આવે તે વખતે આપતાં આપતાં અનેક પ્રકારના બહાના પેદા કરે અને તે બહાના પેદા કરી કરીને આપવામાં વિલંબા કરતો જાય એટલે કે વિલંબ કરી કરીને આપવાની વિચારણા, એમાં અંતરમાં એ ભાવ રહેલો હોય છે કે વિલંબ કરતાં કરતાં બીજીવાર ન આવે તો સારું. મારે ન આપવું પડે તો સારું અને મને છોડીને બીજી જગાએ જાય તો તેનાથી અંતરમાં આનંદ પેદા થતો જાય. આવી વિચારણાથી લક્ષ્મી અને અનુકૂળ પદાર્થોના મમત્વથી જીવને આપવાના વખતમાં વિલંબ કરવાની ટેવ પડેલી હોય છે.
(૩) લેનાર પ્રત્યે મોં બગાડીને આપવું :- લક્ષ્મી કે અનુકૂળ પદાર્થોના મમત્વથી આપવાના વખતમાં એટલે કે દાન દેવાના વખતમાં લેનાર પ્રત્યે મોં બગાડીને આપે અથવા શરીરના કોઇપણ અંગોપાંગ એવા પ્રકારના બનાવે કે લેનારને લેતા લેતા અંતરમાં લાગે કે આને બીલકુલ આપવાની ઇચ્છા નથી, પરાણે આપી રહેલો છે. આને લેનાર પ્રત્યે મોં બગાડીને આપવું. તે ત્રીજો દોષ કહેવાય છે.
(૪) અહિત વચનો બોલીને આપવું :- લક્ષ્મી કે અનુકૂળ પદાર્થોના મમત્વથી દાન આપતી વખતે ખરાબ વચનો બોલી બોલીને આપે કે જેના કારણે આપનાર અને લેનારનું બંનેનું અહિત થાય અને અહિત વચનો બોલીને આપવું કહેવાય છે.
(૫) લક્ષ્મી કે અનુકૂળ પદાર્થો કોઇવાર કોઇને આપ્યા પછી કુટુંબીઓને અથવા સ્નેહીસંબંધીઓને
Page 58 of 76