Page Text
________________
સ્વચ્છ-શુધ્ધ સંપૂર્ણ દોષોરૂપી ડાઘ વગરના આરિસા પાસે ઉભેલો છું? આ રીતે સ્વચ્છ આરિસા પાસે ઉભેલા પોતાના આત્માને માનીએ એટલે અઢાર દોષોમાંથી જેટલા દોષો આત્મામાં રહેલા હોય તે ડાઘ રૂપે દેખાવા માંડે છે કારણ કે આરિસાની સામે ઉભા રહેતા પોતાના શરીરનું પ્રતિબિંબ પડે છે તેમ ભગવાનના દર્શનમાં પોતાના આત્માનું પ્રતિબિંબ પડે છે અને દોષોરૂપી ડાઘ દેખાતા જાય છે.
આથી જ જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે ભગવાનનું દર્શન ગુણ પ્રાપ્ત કરવા માટે કરવાનું નથી પણ પોતાના આત્મામાં રહેલા દોષોને જોવા માટે કરવાનું છે. જેમ જેમ દોષો દેખાતા જાય તેમ તેમ એ દોષોરૂપી ડાઘને દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરવાનું મન થતું જાય અને દોષોને દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરતા જેટલે અંશે દોષો દૂર થાય તેટલે અંશે ગુણો પેદા થતા જાય છે એમાં સૌથી પહેલા આંશિક ગુણરૂપે ક્ષયોપશમ ભાવે ગુણો પેદા થાય પછી ક્ષાયિક ભાવે પેદા થાય છે. આથી નિશ્ચિત થાય છેકે ભગવાનનું દર્શન સ્વદોષ દર્શન કરવા માટે જ કરવાનું છે પણ ગુણ મેળવવા માટે નહિ.
દોષને જોયા વગર-દોષોને ઓળખ્યા વગર ગુણપ્રાપ્ત કરવા માટે ભગવાનના દર્શને જવામાં આવે તો દોષોને ઓળખ્યા વગર વ્યવહારીક ગુણોની પ્રાપ્તિ થઇ શકે છે પણ એ ગુણો, આત્મિક ગુણોને પેદા કરવામાં સહાયભૂત થવાને બદલે આત્મિક ગુણોને દબાવવામાં સહાયભૂત થાય છે એટલે ગુણાભાસ રૂપે કામ થાય છે અને એ ગુણો આત્મિક ગુણો તરફ જીવને લઇ જવામાં શક્તિમાન ન થતા હોવાથી પોતાના દોષો ને વધારવામાં-પુષ્ટ કરવામાં સહાયભૂત થઇ જન્મ મરણની પરંપરા રૂપ સંસારની વૃદ્ધિ કરવામાં સહાયભૂત થતા જાય છે માટે એ ગુણોને ગુણાભાસ કહેવાય છે. દોષની સાથે પેદા થયેલો ગુણ ગુણાભાસ છે એ ગુણ દોષમાં સહાયભૂત થઇ દોષનો વધારો કરે છે. માટે જ જ્ઞાની ભગવંતોએ ભગવાનનું દર્શન સ્વદોષ જોવા માટે કરવા જવાનું વિધાન કરેલું છે. ગુણ મેળવવા માટે દર્શનનો પ્રયત્ન કરવાનો નથી.
સંપૂર્ણ દોષોના ડાઘ રહિત અરિહંત પરમાત્માનું દર્શન કરતા આપણા આત્માનું પ્રતિબિંબ અંદર પડતા જ અઢારે દોષો દરેક આત્મપ્રદેશ ઉપર રહેલા દેખાય છે. આથી એ દોષોરૂપી ડાઘોને દૂર કરવા માટે એ પરમાત્માએ જે રીતે પ્રયત્ન કર્યો એવો પ્રયત્ન હું કરી શકું એવી શક્તિ મને આપો અને એ દોષોને દૂર કરવા માટેનું સત્વ મને પેદા થાય એવી શક્તિ આપો એ માંગવાનું છે અને એ માગવાની ઇચ્છા પેદા થતા જ એ પરમાત્માએ જે રીતે પુરૂષાર્થ કરી એકે એક દોષોને ઓળખી ઓળખીને પોતાના આત્માના આત્મપ્રદેશો ઉપરથી વીણી વીણીને-શોધી શોધીને નાશ કર્યો એ પુરૂષાર્થ એમના દર્શનથી યાદ કરવાનો છે અને યાદ કરીને એવો પુરૂષાર્થ હું ક્યારે કેવી રીતે કરતો થાઉં એવી ભાવના ભાવવાની છે.
જ્ઞાની ભગવંતો કહે છે કે આ રીતે અરિહંત પરમાત્માના દર્શનથી દોષો દેખાતા જાય-ઓળખાતા જાય એટલે એ દોષોને દૂર કરવા માટે સૌથી પહેલા એ ચારે ઘાતકર્મમાં રાજારૂપે મોહનીય કર્મ રહેલું છે એને ઓળખવા માટે પ્રયત્ન કરવાનો છે અને એ મોહનીય કર્મમાં પણ પ્રધાનપણે દોષોને દોષો રૂપે નહીં દેખાડનાર કોઇપણ હોય તો મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મ છે જે દર્શન મોહનીય કર્મરૂપે કહેવાય છે એને જ ઓળખવાનો પ્રયત્ન કરવાનો કહેલો છે. એ ઓળખાવા માંડે એટલે બાકીના બધા દોષો ઓળખાવા માંડે આથી જ દર્શન કરતા મારું મિથ્યાત મંદ પડો, તીવ્રરસ મંદ કેવી રીતે કરવો એ જોતા જવાનું છે અને પુરૂષાર્થ કરવાનો છે. આ રીતે દોષોને જોવાની-ઓળખવાની-સમજ મેળવવાની શરૂઆત થાય એટલે અંતરમાં એજ ભાવ પેદા થાય છે કે અજ્ઞાની એવો હું સર્વજ્ઞ પરમાત્માના દર્શને આવલો છું.
જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ઉદયથી મારા આત્મામાં જે અજ્ઞાન રહેલું છે એ અજ્ઞાનને ઓળખીને દૂર કરવા માટે જ્ઞાની-સર્વ ગુણ સંપન્ન-સર્વજ્ઞ પરમાત્માના દર્શન કરવા જાઉં છું અથવા આવેલો છું. આ ભાવ
Page 2 of 76.
| SR No. | 009168 |
| Book Title | 18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 76 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |