18 Dosho thi Rathit Arihant Parmatma

SR No.: 009168
Original Sutra Author: N/A
Author: Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Total Pages: 76
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 15

રિધ્ધિનો મદ કરવાથી મરીને કૂતરા થાય છે.
સૌભાગ્યનો મદ કરવાથી મરીને સર્પ, કાગડા વગેરે થાય છે.
જ્ઞાનનો મદ કરવાથી મરીને બળદ થાય છે.
ક્રોધ કરનારા મરીને અગ્નિને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે.
માયા કરનારા મરીને બગલાપણે ઉત્પન્ન થાય છે.
લોભી માણસો મરીને ઉંદરડા થાય છે.
મનદંડથી મનના અત્યંત દુષ્ટ પરિણામવાળો જીવ મરીને તંદુલીયા મચ્છુ પણે ઉત્પન્ન થાય છે.
વચનના દંડથી પોપટ, સારિકા, તેતર વગેરે થઇ બંધનમા પડે છે. કાયદંડથી કુર મોટા મોટા માછલા અને બિલાડા થાય છે.
અને નાના પ્રકારના એટલે અનેક પ્રકારના કર્મો કરી નરકે જાય છે. સ્પર્શેન્દ્રિયના લોલુપી જીવો મરીને વનને વિષે ભુંડપણે ઉત્પન્ન થાય છે. રસનેન્દ્રિયના લોલુપી જીવો મરીને વાઘ થાય છે. ઘ્રાણેન્દ્રિયના લોલુપી જીવો મરીને સર્પ થાય છે. ચક્ષુરીન્દ્રિયના લોલુપી જીવો મરીને પતંગિયા થાય છે.
શ્રોત્રેન્દ્રિયના લોલુપી જીવો મરીને મૃગલાપણે ઉત્પન્ન થાય છે.
તે તે ઇન્દ્રિયોનાં દોષોથી ફરીને પણ નાશ પામી સંસારમાં રઝળે છે.
આ રીતે જીવો અજ્ઞાનથી સંસારમાં રખડે છે.
જીવોને પહેલા-બીજા-ત્રીજા ગુણસ્થાનક સુધી અજ્ઞાન રહે છે. બીજા ગુણસ્થાનકે ઉપશમ સમકીતથી પડીને જીવો આવે છે અને બીજેથી અવશ્ય પહેલા ગુણસ્થાનકે જીવો જતાં હોય છે આથી મિથ્યાત્વની સન્મુખપણું બીજે રહેલું હોવાથી જીવોને એટલે બીજે રહેલા જીવોને અજ્ઞાન કહેવાય છે. ચોથા ગુણસ્થાનકમાં રહેલા ક્ષયોપશમ સમકીતી જીવોને મિશ્ર મોહનીય કર્મનો ઉદય થાય ત્યારે જીવો ત્રીજા ગુણસ્થાનકને પામે છે. એ ત્રીજા ગુણસ્થાનકમાં રહેલા જીવો જો ચોથા ગુણસ્થાનકની સન્મુખ રૂપે રહેલા હોય તો એ જીવોને ત્રીજા ગુણસ્થાનકે જ્ઞાન ગણાય છે અને ત્રીજા ગુણસ્થાનકમાં રહેલા જીવો જો પહેલા ગુણસ્થાનકની સન્મુખ રહેલા હોય તો એ જીવોને ત્રીજા ગુણસ્થાનકે અજ્ઞાન હોય છે એટલે એ જીવોનું જ્ઞાન અજ્ઞાન રૂપે ગણાય છે. આવા જીવો ત્રીજા ગુણસ્થાનકથી નિયમા પહેલા ગુણસ્થાનકને પામે છે. પહેલા ગુણસ્થાનકે મિથ્યાત્વના ઉદય સાથે અજ્ઞાન હોય છે. બીજા ગુણસ્થાનકે મિથ્યાત્વના ઉદય વગર સમકીતના આસ્વાદ પૂર્વકનું અજ્ઞાન હોય છે. ત્રીજા ગુણસ્થાનકે શ્રી જિનધર્મ પ્રત્યે એક અંતર્મુહૂર્ત સુધી રાગનો પરિણામ હોતો નથી તેમજ દ્વેષનો પણ પરિણામ હોતો નથી બાકી બીજા પદાર્થો પ્રત્યે રાગદ્વેષ હોય છે. એ રૂપે અજ્ઞાન હોય છે. બીજા ગુણસ્થાનકે અજ્ઞાન ઉત્કૃષ્ટથી છ આવલિકા કાળ સુધી જ હાય છે. ત્રીજા ગુણસ્થાનકે એક અંતર્મુહૂર્ત સુધી અજ્ઞાન હોય છે. આથી ત્રણ ગુણસ્થાનકોમાં અજ્ઞાન કહેવાય છે.
જ્ઞાની ભગવંતો કહે છેકે ગુણોને પેદા કરવાના પુરૂષાર્થને બદલે દોષોને નાશ કરવાનો પ્રયત્ન કરવો એજ ગુણોને પેદા કરવાનું મુખ્ય કારણ છે. દોષોને કાઢવાના પ્રયત્ન વગર ગુણો મેળવવાનો પ્રયત્ન કરે તો જીવો એનો અભ્યાસ કરતા કરતા ક્ષમા આદિ ગુણોને પેદા કરશે, અપ્રમત્તભાવે એ ગુણોને નિરતિચારપણે પાલન કરતા કરતા ટકાવવાનો પ્રયત્ન કરશે, એ માટે જે ક્રિયાઓ કરવી પડે તે ક્રિયાઓ પણ કરશે પણ દોષોને દૂર કરવાનો હેતુ ન હોવાથી એ ગુણોની પ્રાપ્તિ એ ગુણોને ટકાવવાનો બધો જ પ્રયત્ન
Page 15 of 76