________________
સારથિ કોણ બને તે સવાલ પેદા થયો.
સારથિ બૃહન્નટ સાથે યુદ્ધ કરવા જતો ઉત્તરકુમાર એ વખતે સૈરબ્રી દાસીએ અમને કહ્યું કે, “નાટ્યશાળામાં જે બૃહન્નટ છે તે અજોડ સારથિ છે. તમે તેને સારથિ તરીકે લઈ જાઓ. તેના ઘણાં બધા પરાક્રમો હું જાણું છું.”
ઉત્તરકુમારે “આ તો નપુંસક છે' એમ વિચારીને પણ નછૂટકે તેને સારથિ તરીકે લીધો. શસ્ત્રોથી સજ્જ બનીને ઉત્તરકુમાર એકલો દુર્યોધન વગેરેની સામે લડવા ગયો છે એથી હું ખૂબ ચિંતાતુર બની છું. શત્રુઓના ભયથી તમામ પ્રજાજનો ભયભીત બનીને પોતાના ઘરમાં લપાઈ ગયા છે.”
રાજા વિરાટને આઘાત આ સાંભળીને વિરાટ રાજાને ભારે આઘાત લાગ્યો. ક્યાં ભીખ સહિત દુર્યોધનનું મહાબલ અને ક્યાં નાનકડો એકલો ઉત્તરકુમાર; અને તે ય નપુંસક સારથિની સાથે... રાજાને લાગ્યું કે ઉત્તરકુમારને મોતને ભેટ્યા વિના હવે કોઈ ઉપાય નથી.
આવા વિચારો કરતાં રાજાની આંખમાંથી દડદડ આંસુ વહેવા લાગ્યા.
એ વખતે સૈરબ્રીએ વિરાટ રાજાને બૃહન્નટની શક્તિમાં શંકા નહિ કરવા માટે વિનંતિ કરી. એ વિનંતીને યુધિષ્ઠિરે (કંક પુરોહિતે) ફરી દઢ કરવા સાથે દોહરાવી. આથી વિરાટ રાજાને તેમની ઉપર ગુસ્સો ચડ્યો કે “નપુંસકની શક્તિ ઉપર વિશ્વાસ રાખવાનું કહીને તમે લોકો મને મૂર્ખ બનાવી રહ્યા છો ?”
ઉત્તરકુમારનો વિજય એ જ વખતે બહારના ભાગમાં કોલાહલ થયો. મોટેથી અવાજો સંભળાવા લાગ્યા, “ઉત્તરકુમારનો જય થયો છે ! અમર રહો; વિજેતા ઉત્તરકુમાર !”
જોતજોતામાં ઉત્તરકુમાર પણ આવી ગયો. પિતા-પુત્ર ભેટી પડ્યા. માતાએ પુત્રને વહાલભરી આશિષો દેવા સાથે તેના ઓવારણાં લીધા.
અર્જુને યુદ્ધમાં દાખવેલું પરાક્રમ આશ્ચર્યચકિત કરી દે તેવા બૃહન્નટના પરાક્રમની જે ઘટના બની હતી તે સઘળી ઉત્તરકુમારે સહુની સમક્ષ રજૂ કરી.
“પિતાજી ! આ દેખાવે સ્ત્રી, કહેવાતા નપુંસક, નામે બૃહન્નટ, એ બધું કલ્પિત છે. આ તો છે; મહાપરાક્રમી, વિશ્વના અજોડ બાણાવલિ, શ્રીકૃષ્ણના પરમપ્રિય, મહારાજા યુધિષ્ઠિરના નાના ભાઈ વીર અર્જુન!”
આ સાંભળતાં જ વિરાટ રાજા, રાણી સુષ્મા વગેરે એક ક્ષણ તો દિલૂઢ થઈ ગયા. બીજી ક્ષણે તેમના રોમરોમ આનંદથી ઊભરાવા લાગ્યા.
પિતાજી ! હવે આપ વિગતથી મારી વાત સાંભળો.
દુર્યોધન આદિએ ગૌહરણ કર્યાના સમાચાર મળ્યા એટલે હું ઉકળી પડ્યો. સૈરબ્રીના કહેવાથી સારથિ તરીકે બૃહન્નટને મેં લઈ લીધા.
અને...હું શસ્ત્રસજજ બનીને રથમાં મોરચા ઉપર ધસી ગયો. પરંતુ ત્યાં સામા પક્ષે ભીષ્મ પિતામહ, દ્રોણાચાર્ય, કર્ણ, દુર્યોધન અને શકુનિ જેવા મહારથીઓને જોયા ત્યાં જ મારા તો મોતિયા મરી ગયા. મારા ગર્વના ચૂરેચૂરા થઈ ગયા. મારી બુદ્ધિ પણ તે વખતે બહેર મારી ગઈ. મારા
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૬૯
જૈન મહાભારત ભાગ-૨