Page Text
________________
B
૩૧.
=
=
ગુપ્તવાસ
પાંડવો, કુન્તી અને દ્રોપદીએ વિરાટનગર તરફ એક વર્ષના ગુપ્તવાસ માટે પ્રયાણ કર્યું. નગરના ઉદ્યાનમાં આવીને સહુ બેઠા. તે વખતે યુધિષ્ઠિરે બધાયને શિખામણ આપી.
યુધિષ્ઠિરની શિખામણ તેમણે કહ્યું કે, “આ ગુપ્તવાસનું છેલ્લું વર્ષ છે. આજ સુધી આપણે રાજયાવસ્થામાં અને વનવાસીની અવસ્થામાં મન ફાવે તેમ રહ્યા, માથું ઊંચકીને ફર્યા, કોઈની શેહમાં કદી દબાયાતણાયા નહિ, કોઈનું દાસત્વ સ્વીકાર્યું નહિ.
પણ હવે આખી પરિસ્થિતિ પલટો ખાઈ રહી છે. હવે આપણે કોઈ રાજાના દાસ તરીકેની જિંદગી ગુજારવાની છે. આપણો માલિક જે બનશે તે આપણને ક્યારેક નડે પણ ખરો અને કનડે પણ ખરો. એવા વખતે આપણે ચૂપચાપ સહન કરી લેવું પડશે. ભૂતકાળની આપણી ચાલ પ્રમાણે જો ક્રોધ, અભિમાન વગેરેને સ્પર્શીશું તો તે “સેવક તરીકે સારું નહિ ગણાય. આપણે સેવક એટલે સેવક જ; હસ્તિનાપુરના રાજા નહિ, રાજવંશી માણસો પણ નહિ.
સ્વજનો ! સુખના સમયમાં સુખને જેઓ સહન કરતાં (પચાવતાં) શીખી લે છે તેઓ જ દુઃખના સમયમાં દુઃખને સહન કરી શકે છે. સુખમાં છકી જનારા માણસો દુઃખમાં ડગી ગયા વિના રહેતા નથી.
બીજી વાત એ છે કે દરેકે પોતાના માલિકને વફાદાર રહેવું. કૂતરા જેવું પ્રાણી પણ માલિકને વફાદાર રહે છે તો આપણે બુદ્ધિમાન માનવો છીએ. આપણાથી માલિકને બેવફા કદી ન થવાય.
ત્રીજી વાત એ છે કે આપણા માલિકનો ખૂબ પ્રેમ સંપાદન કરવો. એ માટે એના કાર્યો આપણે તાબડતોબ કરી આપવા. કદી કામચોર બનવું નહિ.
ચોથી વાત એ છે કે આપણે સહુએ દરેક વાતમાં નમ્ર રહેવું. આપણી શક્તિનો ગર્વ કદાપિ કરવો નહિ.
પાંડવોના સાંકેતિક નામો હવે છેલ્લી વાત કે જયારે પણ આપણે કોઈ સંકટમાં આવી પડીએ ત્યારે પરસ્પરની સહાય વગેરે લેવા માટે હું તમને તમારું જે સાંકેતિક નામ આપું તેનો જ ઉચ્ચાર કરવો. ભૂલમાં કે સ્વપ્નમાં પણ આપણા મૂળ નામો બોલવા નહિ.
મારું નામ જય, ભીમનું નામ જયંત, અર્જુનનું નામ વિજય, સહદેવ તે જયસેન અને નકુલ તે જયબલ.”
યુધિષ્ઠિર ખરેખર સંસારરૂપી સંગ્રામમાં સ્થિર હોવાથી યુધિષ્ઠિર હતા. તેમનું નામ ખૂબ સાર્થક હતું. કટોકટીની સ્થિતિમાં ઘરના વડીલની જવાબદારી કેટલી હોય છે ! કેટલી વધી જાય છે ! કેવી ખામોશીથી તેણે તે પાર ઉતારવી જોઈએ ! એ પાઠ યુધિષ્ઠિરના આ બોધમાંથી મળે છે.
શસ્ત્રોને સંતાડતો અર્જુન આ પ્રમાણે શિખામણ અને નામોની વ્યવસ્થા કર્યા બાદ યુધિષ્ઠિરે દરેકને પોતાના આયુધો મૂકી
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૬૦
૬
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
| SR No. | 009165 |
| Book Title | Jain Mahabharat Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |