________________
કુન્તીએ ધ્યાન શરૂ કરતાં પહેલાં ક્ષેત્રદેવતાઓને યાદ કરીને કહ્યું હતું કે, “હે દેવાત્માઓ ! જો મેં મારા સમગ્ર જીવનકાળ દરમિયાન સુદેવ આદિને જ માન્યા હોય તો અમારી ઇષ્ટસિદ્ધિમાં મદદગાર બનજો.”
દ્રૌપદીએ કહ્યું હતું કે, “ઓ દેવાત્માઓ ! જો મેં મારા શીલનું માનસિક રીતે પણ અણિશુદ્ધ પાલન કર્યું હોય તો તમે અમારી ઇષ્ટસિદ્ધિમાં મદદગાર બનજો.”
અને ખરેખર તેમ જ થયું. એક રાતનો અખંડ જપ, કાયોત્સર્ગ અને ચિત્તની તન્મયતામાંથી પેદા થયેલા પરમાત્મભાવ સાથે અવર્ણનીય અભેદભાવ. એણે પોતાનું કામ તરત જ કર્યું, ઇષ્ટસિદ્ધિ થઈ.
ભક્તિ ઃ શુદ્ધિ : પુષ્ટિ જ્યાં તલ્લીનભાવની ભક્તિ છે ત્યાં શું અસંભવિત છે? ત્યાં વિઘ્નરૂપ પાપકર્મોની શુદ્ધિ અને વિશિષ્ટ કોટિના પુણ્યની પુષ્ટિ જામ્યા વિના રહેતી નથી.
આવી શુદ્ધિ અને પુષ્ટિમાંથી વિશિષ્ટ કોટિની શક્તિ પેદા થયા વિના રહેતી નથી. આ શક્તિમાંથી શૌર્ય પ્રગટે છે અને એ શૌર્ય (ઓજ, તેજ) સિદ્ધિને હથેળીમાં લાવીને મૂકી દીધા વિના રહેતું નથી.
આ છે; આધ્યાત્મિક જગતનો ક્રમ : ભક્ત બનો, શુદ્ધ અને પુષ્ટ બનો, તેથી શક્તિમાન બનો, તેના વડે શૌર્યવાન થાઓ, તેમાંથી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરો.
આ ક્રમ તોડી શકાય નહિ. આ ક્રમને તોડીને જેઓ કોઈ સિદ્ધિ પામવા જાય છે તેઓ સ્વયં અધવચમાં જ તૂટી જાય છે.
જેમના હૈયે ભગવાનની ભક્તિ જામી ન હોય, જેમના તારેતાર પ્રભુના નામ-શ્રવણમાત્રથી ઝણઝણી ઊઠતા ન હોય તેવા ભક્તિહીન લોકો પાસે જો જન્માંતરના પુણ્યની પુષ્ટિ જમા હોય અને તેનો તેઓ ઇષ્ટસિદ્ધિમાં ઉપયોગ કરવા લાગે તો તેમનું પતન થયા વિના ન રહે.
પુણ્યની પુષ્ટિને ભક્તિમાંથી પેદા થતી આત્મશુદ્ધિનો સહકાર મળે તો જ પુષ્ટિ કાર્યસાધક બને, નહિ તો આત્મઘાતક જ નીવડે.
આવી શુદ્ધિ અને પુષ્ટિમાંથી જે શક્તિ પેદા થાય તે જ સાચી તારક-કાર્યસાધક-શક્તિ કહેવાય. એવી શક્તિમાંથી જે શૌર્ય પેદા થાય તે જ સાચી સિદ્ધિના દર્શન કરાવી આપે. - દૂધ-ઘીના સેવનથી કે વ્યાયામાદિ કરવાથી જે શૌર્ય મેળવાય છે તેનો આધ્યાત્મિક જગતમાં ઝાઝો ઉપયોગ નથી.
બલિદાન વિના સિદ્ધિ ? અસંભવ આ ક્રમથી જેઓ સિદ્ધિ પામતા નથી તેઓ પ્રસિદ્ધિ મેળવીને પતન પામી જતા હોય છે. કુન્તી અને દ્રૌપદીએ એક જ રાતમાં જો ઈષ્ટસિદ્ધિ મેળવી હોય તો તેની પાછળ ઉપર્યુક્ત ક્રમની આરાધનાનું બળ જોડાયું હતું.
કોઈ પણ વસ્તુની પાછળ “આદુ ખાઈને મંડી પડવામાં આવે તો તેમાં સફળતા મળવામાં બહુ મુશ્કેલી ન પડે.
અંગ્રેજીમાં કહેવત છે, “Pay the Price-ભાઈ ! તમે મૂલ્ય ચૂકવો, ભોગ આપો, તમને વસ્તુ જરૂર મળશે.”
ભોગ આપ્યા વિના, બલિદાન દીધા વિના સિદ્ધિઓ મળી શકતી નથી. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૩૪
જૈન મહાભારત ભાગ-૨