________________
શોખ? એ પ્રમાણે ત્રણ વિભાગો પાડીને તમારા ઘરની તમામ ઘરવખરીને તે તે વિભાગમાં મૂકતા જાઓ.
તમારે જ તમારી જાતે શુદ્ધ બુદ્ધિથી નિર્ણય લઈને નક્કી કરવાનું છે કે આ વસ્તુ ‘જરૂરમાં ગણાય અને આ વસ્તુ “શોખમાં ગણાય. - ઘરની કોઈ ચીજની નોંધણી કરવાનું બાકી રાખશો નહિ. જ્યારે આ કાર્ય પૂર્ણ થઈ જાય પછી આખું કુટુંબ ભેગું કરો. સહુને તમે કરેલા વિભાગોની સમજૂતી આપો અને ત્યાર પછી નીચે પ્રમાણે હિતવચનો કહો.
મારી ઇચ્છા છે કે આપણે જો ન્યાય, નીતિ અને સદાચારથી સુંદર જીવન જીવવું હોય તો જરૂરિયાતથી એક ડગ પણ આગળ વધવું જોઈએ નહિ. છતાં ય આપણી માનસિક નિર્બળતાને કારણે કદાચ એટલેથી ન ચલાવી શકીએ તો “સગવડ સુધી આપણે આગળ વધીએ, પરંતુ “શોખ સુધી તો આપણે હવે જવું જ નથી, કેમકે એને ઘરમાં વસાવવા માટે અનીતિ, જૂઠ, પ્રપંચ, ચોરી આદિના ન જાણે કેટલાય પાપ મારે કરવા પડે છે. આ બધું મારે તો મૂકીને જવાનું છે. પણ મારા પાપો તો મારી સાથે જ આવવાના છે જેના ફળરૂપે મારે પરલોકમાં દુઃખી દુઃખી થઈ જવાનું છે. શા માટે માનવજીવનમાં આપણે આવા પાપો કરવા જોઈએ? આજથી જ આપણે બધા ય જો શોખની ચીજોને દેશવટો આપી દઈએ તો ઘણું કમાવાની અને ઘણું કમાવા માટે ઘણા પાપો કરવાની કાળી ચિંતામાંથી હું મુક્ત થઈ જાઉં. કદાચ આપણે આ શોખની ચીજોનો ત્યાગ ન કરી શકીએ તો એટલી પ્રતિજ્ઞા કરીએ કે હવે નવી શોખની ગણાતી કોઈ પણ ચીજ આપણે ઘરમાં લાવીશું નહિ.”
ખૂબ જ સહેલાઈથી જીવનના ઘણાં બધા પાપો ઓછા કરી નાંખવાનો રસ્તો એ છે કે જરૂરિયાતથી જરાય આગળ ન વધો. બેશક, સગવડિયું જીવન એ પણ પતનનું કારણ છે જ. એક ચિંતકે તો કહ્યું છે કે, “સગવડ જેવો કોઈ રોગ આ જગતમાં નથી.” તો પણ શોખીન જીવનની હકાલપટ્ટી કરવા માટે સગવડનો કામચલાઉ ટેકો લેવો પડે તો તેનો ખુલ્લો વિરોધ નથી. ગમે તેમ કરીને શોખને તો આ પળે જ દેશવટો દેવો જોઈએ.
ભીમપુત્ર ઘટોત્કચ ઘણા સમય સુધી જયારે ભીમ પાછો ન ફર્યો ત્યારે યુધિષ્ઠિર વગેરે તમામ ભાઈઓ તેની તપાસ કરવા રવાના થયા. ખૂબ ચાલ્યા બાદ રસ્તામાં મોટી નદી આવી. તેને શું પાર કરવી ? તેની વિમાસણમાં યુધિષ્ઠિર પડ્યા ત્યારે અર્જુને પોતાની પાસેની એકાદ વિદ્યાનો ઉપયોગ કરવાનું મોટાભાઈને જણાવ્યું પણ યુધિષ્ઠિરે કહ્યું, આવી નાની નાની વાતોમાં વિદ્યાનો ઉપયોગ કરવો એ યોગ્ય નથી. એ કરતાં આપણે હેડંબાને જ યાદ કરીએ.”
યુધિષ્ઠિરે હેડંબાનું સ્મરણ કર્યું કે થોડી જ ક્ષણોમાં બાળકને લઈને હેડંબા આવતી દેખાઈ.
હેડંબાએ તે બાળકના પિતા ભીમ છે તે જણાવ્યું. તેનું નામ ઘટોત્કચ પાડ્યું છે તેમ કહ્યું. તે બાળકની વિદ્યોપાર્જનની તીવ્ર ગતિને લીધે તે ઘણી વિદ્યાઓ શીખી ગયો છે તેમ પણ કહ્યું. વળી જોષીએ કરેલી આગાહી જણાવી કે બાળક તેના પિતાના શત્રુઓનો મોટી સંખ્યામાં કચ્ચરઘાણ બોલાવશે વગેરે.
યુધિષ્ઠિર આદિએ ઘટોત્કચને ખૂબ વ્હાલ કર્યું. ત્યાર બાદ હેડંબાએ સરોવરની દિશાનો માર્ગ બતાવીને બાળક સાથે વિદાય લીધી.
કમળ લાવતો ભીમ ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૩૧