________________
ફેલાવવું જ જોઈએ અને કદાચ તે ય ન બને તો પોતાની જાતમાં તો અચૂકપણે વ્યાપ્ત કરવું જોઈએ.
સબૂર ! આ ધર્મશાસન પામવા માટે ઘણી વાસનાઓ, એષણાઓ, કામનાઓ સળગાવી મારવી પડશે, સાંસારિક સુખો પ્રત્યે લાપરવાહ બની જવું પડશે, યાવત્ મુનિજીવન સ્વીકારવાપૂર્વક ઉત્કૃષ્ટ સંયમધર્મનો રસાસ્વાદ લેવા સુધી તૈયાર થવું પડશે.
આમ કરવામાં વાંધો પણ શા માટે હોવો જોઈએ? જો ખરેખર આપણા હૃદયમાં વિશ્વમાત્રના જીવોનું હિત વસ્યું હોય, ધર્મ અને સંસ્કૃતિરક્ષાની તીવ્ર ખેવના હોય અને તે માટે આત્મશુદ્ધિ, પરમાત્મ-ભક્તિ અને જીવમૈત્રીને જીવનમાં ઓળઘોળ કરીને પ્રચંડ આધ્યાત્મિક બળ ઉત્પન્ન કરવા દ્વારા વિશ્વમાત્રના કલ્યાણના સરોવરમાં આપણી એક કાંકરી પડીને કૂંડાળું દોરતી હોય તો એ આપણું કેવું પરમ સદ્ભાગ્ય !
આપણી શુદ્ધિ, ભક્તિ અને મૈત્રીની તાકાત જો સ્વની સાથે સર્વના કલ્યાણનું નિર્માણ કરતી હોય તો આથી વિશેષ આનંદની વાત બીજી કઈ હોઈ શકે ? હવે જો આ ભોગ આપવાની આપણી તૈયારી ન હોય તો ધર્મ કે સંસ્કૃતિરક્ષાની અથવા શાસનરક્ષાની વાતો કરવી એ તો અત્યંત આઘાતજનક બાબત છે.
આ સઘળી વિચારણાનો નિષ્કર્ષ ખૂબ થોડા શબ્દોમાં આ રીતે કહી શકાય કે સર્વકલ્યાણની ભાવનાપૂર્વક જેટલું સ્વકલ્યાણ જોરદાર તેટલું સર્વકલ્યાણ વ્યાપક. સ્વની વિશુદ્ધિમાં જે પુણ્યની ઉત્પાદક શક્તિ છે તે પુણ્ય સર્વના હિતમાં પરિણમવા લાગે છે.
પણ સબૂર ! સ્વહિતની કોઈ પણ આરાધના પાછળ “સર્વહિતની જીવંત કામના હોય તો જ તે સ્વહિતજનિત પુણ્યબળ સર્વહિતમાં પરિણમે.
ચાલો ત્યારે; રાષ્ટ્ર, પ્રજા, સંસ્કૃતિ, ધર્મ અને શાસનની સેવા માટે અને વિશ્વ, દેશ, ગામ, કુટુંબના કલ્યાણ માટે આપણે સહુ આપણી “જાતને જ સંભાળીએ. સૂક્ષ્મના પ્રચંડ આંતરિક બળના ઉત્પાદનનું કેન્દ્રસ્થાન આપણી “જાતને જ બનાવીએ. એ સૂક્ષ્મ બળોમાંથી જ પુણ્યશક્તિનો જે આવકાર્ય પ્રસ્ફોટ થશે એ જ દુષ્ટોને દૂર કરશે, સજજનોને જન્મ આપશે, સંતોના સને જીવંત બનાવશે. પછી બધા સ્તરોના બધા પ્રશ્નો ઉકેલાતા જશે.
ના, ફળ માટે અધીરા ન બનીએ, રે ! ફળની આકાંક્ષા પણ ન રાખીએ. આપણે તો જીવવાનું અને વિશુદ્ધિ માટે ઝઝૂમવાનું. યથાશક્ય ઉચિત રીતે પરકલ્યાણ માટે સીધો પ્રયત્ન પણ કરતા રહેવાનો. ફળની વાત તો ભવિતવ્યતા ઉપર છોડી દેવાની.
- ઘર-ઘરમાં વિશુદ્ધિનો દીપ જલાવો ઘરઘરમાં જો એકેકો વિશુદ્ધિનો દીપક ઝળહળતો થઈ જાય તો ઓહ! બધા જ પ્રશ્નો ઊકલી જાય. જો ઘરઘરમાં એકેકો શાસનસુભટ થઈ જાય તો ઓહ ! આક્રમકો છેટેથી જ પાછા ફરી જાય.
આમ થતાં જ ઘરઘરમાંથી અશુદ્ધિના તિમિર ઉલેચાઈ જશે, ધર્મશ્રદ્ધાનો પ્રકાશ રેલાઈ જશે, ખુમારીના ઓજ અને તેજ સઘળાં ય કુટુંબીજનોને લલાટે ઊપસી આવશે.
અંતમાં શ્રીભગવત-ગીતાનો એક શ્લોકાર્થ મૂકીને આ પ્રકરણનું સમાપન કરું છું.
હે અર્જુન ! મનમાં નબળા વિચાર લાવ નહિ. એ નબળાઈઓને ફગાવીને ઊઠ, ઊભો થા. અફસોસ ન કર. તર્કની જાળમાં સપડાઈશ નહિ. વીરો અને વિદ્વાનો વીતી ગયેલી બાબતોનો અને પ્રસિદ્ધિ ન જ મળી શકે તેવી બાબતોનો કદી ખેદ કરતા નથી.”
y૭
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૨૩
જૈન મહાભારત ભાગ-૨