________________
ધર્મ બંનેયની ધારણા કરે છે; સ્વની અને સર્વની. હેતુપૂર્વક બીજાઓના જીવનોને પાયમાલ કરતો ધર્મ પોતાના જીવનનું કલ્યાણ કદી હાંસલ કરી શકતો નથી.
શ્રીકૃષ્ણ એવા અધિકારી-સ્થાને હતા કે તેમને યુદ્ધ દ્વારા દુષ્ટોનો નાશ કરીને પ્રજાને ઉગારી લેવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ જ ન હતો.
વર્તમાનકાળ : દુર્યોધનોથી ભરેલો કાળા વર્તમાનકાળ તરફ આપણે થોડોક દૃષ્ટિપાત કરીએ.
પોતાના સ્વાર્થોને સિદ્ધ કરવા માટે પ્રજાની, ન્યાયની, ધર્મની કે સંસ્કૃતિની તમામ મર્યાદાઓની પાયમાલી કરતી વખતે લગીરે ખેદ નહિ અનુભવતા હજારો દુર્યોધનોથી આ ભારતવર્ષ ઊભરાયું નથી શું ? પેલો દુર્યોધન તો સારો કે જે ખુલ્લંખુલ્લો હતો. આજના દુર્યોધનો તો યુધિષ્ઠિરના વાઘા સજીને પ્રજાકીય જીવનનું, સંસ્કૃતિનું, તમામ મર્યાદાઓનું નિકંદન કાઢી રહ્યા છે.
વળી નથી પાક્યો કોઈ શ્રીકૃષ્ણ કે જે આ લોકોને સખત પાઠ ભણાવી શકે.
બુદ્ધિજીવી લોકોએ આ દેશને પોતાના કબજે લઈને પ્રજાને સંપૂર્ણતઃ પોતાના આધારે જીવતીપરાવલંબી-કરી દેવા માટે કેટલીક અતિ ભયાનક અને વિઘાતક તરકીબો અમલમાં મૂકી છે.
જે તે વસ્તુઓના વિકાસના નામે એનો વિનાશ કરાયો છે. આયુર્વેદ, સંસ્કૃત ભાષા, નારીગૌરવ, ખેતી, પશુપાલન વગેરે આના ઉઘાડાં દૃષ્ટાંતો છે.
વિકાસના નામે જ વિનાશ પ્રાચીન પરંપરાઓને નબળી પાડી નાંખવા માટે જે તે સ્થળે “ચીરો મૂકવામાં આવ્યો છે. વળી સબળ તત્ત્વને દૂર હડસેલીને ઉપેક્ષિત કરાયું છે અને નિર્બળને મજબૂત બનાવીને આગળ કરાયું છે. આનું દૃષ્ટાંત છે; પ્રજામાં પાડવામાં આવેલા હરિજન, ગિરિજન તથા સવર્ણ કોમના ભેદ તથા શિક્ષણમાં પાડવામાં આવેલા વ્યાવહારિક અને ધાર્મિક શિક્ષણના ભેદ.
આ લોકોએ ક્યાંક ભેળસેળની કરામત લગાવીને પણ પ્રાચીન તત્ત્વોની પાયમાલી કરી છે. પશુ, બિયારણ વગેરેનું કરેલું સાંકર્ય એ આનું સચોટ દષ્ટાંત છે.
આ બુદ્ધિજીવી લોકોએ ક્યાંક “એકતા”ના નામે કોમ-કોમને લડાવી મારવાના કામ કર્યા છે અને સુંદર મજાની એકસંપીને ખતમ કરી નાંખી છે. અયોગ્ય સ્થળોમાં સમાનતાના સિદ્ધાંતોને લાગુ કરવાથી આવા દુષ્પરિણામો જ્યાંત્યાં જોવા મળ્યા છે. આંતરજ્ઞાતીય લગ્નાદિ આ સત્યને પુરવાર કરી આપતા દષ્ટાંતો છે.
જેને આ લોકો “વિકાસ કરવાના બહાને અડે છે તેનો વિનાશ થઈ જાય છે. અહા ! ચારેબાજુથી કેટકેટલી ખાનાખરાબી કરવામાં આવી છે !
નામ પશુપાલનખાતું; અને તેમાં ફાળવાતી રકમનો ઉપયોગ મરઘાં-ભૂંડ-ઉછેરમાં, જેમની કતલ કરવાની છે ! ગાય-ગાડરને કશું નહિ !
વાત કરે ઘઉંના વાવેતરની; જેથી પશુનાશ ઝટ થાય !
કથા કરે ડેરીવિકાસની; જયાં સારામાં સારી ગાય-ભેંસો ૬-૧૨ મહિનામાં નકામી થતાં પાછલે બારણેથી કસાઈવાડે આબાદ સરકી જાય!
નામ મરઘા-બતકના ગૃહ-ઉદ્યોગનું; પણ હકીકતમાં ખેતર, ખેતરનું કસાઈખાનામાં રૂપાંતર, ખેડુ-ખેડુનું કસાઈ તરીકેનું જીવન !
કહેવાય દરિયાઈ ખેતી; પરંતુ હાય, કરોડો માછલીની કતલ ! “ખેતી’ જેવા નામનો ય કેટલો ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૦૨