Page Text
________________
શાસ્ત્રને તાપશુદ્ધ કહેવાય છે. શ્રી વીતરાગ પરમાત્માના પરમતારક વચનને છોડીને અન્ય કોઇ પણ શાસ્ત્ર; કષ, છેદ અને તાપ સ્વરૂપ ત્રિકોટિથી પરિશુદ્ધ નથી. સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને ત્રિકોટીથી પરિશુદ્ધ શાસ્ત્ર મુજબ ઉપદેશ આપવો જોઇએ તેમ જ શ્રોતા – સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માના અભિપ્રાય(રુચિ)ને જાણીને જે જે પરિણામ પામે તેનો તેનો જ ઉપદેશ આપવો. પરંતુ; ‘લોકોત્તર ધર્મસ્વરૂપ છે અને શાસ્ત્રાનુસારી છે માટે; પરિણમે કે ન પરિણમે તોપણ ઉપદેશ આપવો’ – એવું કરવું નહિ... એ પરમાર્થ છે. રશી.
પક્ષપાત થાય છે. આથી આ પક્ષપાતના કારણે જ એ શ્રાવકધર્મ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને જલદી ક્રિયા કરવાથી પરિણામ પામે છે. કારણ કે તેની પ્રત્યે પક્ષપાત હોવાથી તે ક્રિયારૂપે તુરત જ પરિણામ પામે છે. તેમ જ પરિણત થયેલો એ શ્રાવકધર્મ પરિણતિસ્વરૂપ ગુણના કારણે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓથી સૂત્ર-આજ્ઞા મુજબ પળાય છે... એ કારણે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓને; સુપ્રસિદ્ધ સાધુધર્મને છોડીને પ્રથમ શ્રાવકધર્મનો ઉપદેશ કર્યો છે.
‘આ રીતે પ્રથમ શ્રાવકધર્મનો ઉપદેશ કર્યો હોવા છતાં સુપ્રસિદ્ધ સાધુધર્મનું ઉલ્લંઘન થવાથી તે તે ગ્રંથનો વિરોધ આવે છે જ- આ કથન યુક્ત નથી. કારણ કે એ કથન અણુવ્રતાદિના પ્રદાનકાળની અપેક્ષાએ છે. આશય એ છે કે કોઇ પુણ્યાત્મા ધર્મગ્રહણ કરવાની ભાવનાવાળો થઇ ગુરુ પાસે જાય ત્યારે ગુરુદેવે તેને સૌથી પ્રથમ સાધુધર્મનું જ પ્રદાન કરવું જોઇએ, શ્રાવકધર્મનું નહિ. જ્યારે શ્રોતા સાધુધર્મ ગ્રહણ કરવાની અશક્તિ વગેરે દર્શાવે તો પછી શ્રાવકધર્મ આપવો. સાધુધર્મનું ઉલ્લંઘન નહિ કરવાની વાત ધર્મના પ્રદાનકાળની છે. પરંતુ માત્ર ધર્મનો ઉપદેશ જ આપવાનો હોય ત્યારે પ્રથમ શ્રાવકધર્મનો પણ ઉપદેશ આપી શકાય છે, આથી અન્ય તે તે ગ્રંથનો કોઇ વિરોધ નથી. જો આવું ન હોત તો અહીં ચોક્કસ જ વિરોધ આવત. ||૨૮.
આ રીતે શા માટે, સુપ્રસિદ્ધ (સૌથી પહેલાં સાધુધર્મનો ઉપદેશ આપવો જોઇએ – એ રીતે સુપ્રસિદ્ધ) સાધુધર્મનું ઉલ્લંઘન કરી સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને શ્રાવકધર્મનો ઉપદેશ કરવાનું જણાવ્યું છે – આ શંકાનું સમાધાન કરે છે
तस्साऽऽसण्णत्तणओ तम्मि दढं पक्खवायजोगाओ । सिग्धं परिणामाओ सम्मं परिपालणाओ य ॥२८॥
સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને શ્રાવકધર્મ નજીક હોવાથી; તેને વિશે મજબૂત પક્ષપાત(રાગ) થવાથી, તુરત જ પરિણામ પામતો હોવાથી અને તેનું સારી રીતે પાલન થતું હોવાથી; સાધુધર્મનું ઉલ્લંઘન કરીને શ્રાવકધર્મનો ઉપદેશ અપાય છે.” - આ પ્રમાણે અઠ્ઠાવીસમી ગાથાનો અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ એ છે કે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને ચોથું ગુણસ્થાનક હોવાથી તેની નજીકમાં પાંચમા ગુણસ્થાનકનો શ્રાવકધર્મ ભાવથી પ્રાપ્ત કરી શકવા માટે શ્રાવકધર્મ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને આસન્ન (ખૂબ જ સમીપ) છે. કારણ કે શાસ્ત્રમાં જણાવ્યું છે કે સમ્યગ્દર્શનને પામ્યા પછી બેથી નવ પલ્યોપમ જેટલી કર્મસ્થિતિનો હ્રાસ થયા પછી શ્રાવકધર્મની પ્રાપ્તિ થાય છે. આથી સમજી શકાશે કે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને શ્રાવકધર્મ ખૂબ જ નજીક છે; તેથી જ તેને વિશે તેઓને દેઢ પક્ષપાત (કવ્યતાગર્ભિત સુનિશ્ચય) થાય છે. કારણ કે જે વસ્તુ અતિશય નિકટ હોય છે તેમાં ભાવથી પોતાને અનુરાગ હોવાથી ( શ શ . શ યોગશતક - એક પરિશીલન - ૫૮ જી હા જી આ છે
ક્રમપ્રાપ્ત યોગના અધિકારીભૂત ત્રીજા ચારિત્રવંતને જે રીતે ઉપદેશ આપવો જોઇએ તે જણાવે છે
तइयस्स पुण विचित्तो तहुत्तरसुजोगसाहगो णेओ । सामाइयाइविसओ णयनिउणं भावसारो त्ति ॥२९॥
યોગના અધિકારી તરીકે વર્ણવેલા આત્માઓમાં જે ત્રીજા ચારિત્રવંત આત્માઓ છે તે દેશવિરતિવાળા શ્રાવકોને જુદા જુદા પ્રકારનો, તે પ્રકારે ઉત્તરોત્તર સુયોગને સિદ્ધ કરી આપનારો અને સામાયિકાદિના વિષયને િ
યોગશતક - એક પરિશીલન પ૯ છે
| SR No. | 009160 |
| Book Title | Yogshatak Ek Parishilan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 81 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |