Page Text
________________
મળી ગયા પછી આપણે એનું સેવન કેમ નથી કરતા - એ વિચારી લેવું છે. આ સંસારમાં રહેવાની ઇચ્છા હશે ત્યાં સુધી આ ઉપાયો કામ લાગવાના નથી. મોક્ષે જવાની ઇચ્છા જાગે તો આ ઉપાય ફળીભૂત થયા વિના નહિ રહે. જ્ઞાનની રુચિવાળા મળી આવે, ક્રિયાની રુચિવાળા પણ મળી આવે; આજ્ઞાની રુચિવાળા મળવા બહુ મુશ્કેલ છે. જ્ઞાન અને ક્રિયાનો આજ્ઞાનુસારી સમન્વય થાય તો મોક્ષ હથેળીમાં છે. આજે અન્યદર્શનકારો ભગવાનના શાસનથી છૂટા પડ્યા હોય તો એક અંશને પકડી લેવાના કારણે. જ્ઞાનનય કે ક્રિયાનય આ બેમાંથી એકને એકાંતે માનવામાં દૂષણે ઘણાં છે અને બન્ને નયને તે તે અપેક્ષાએ પ્રધાન માનવામાં ભૂષણ ઘણાં છે. એવા વખતે જે ખૂટે તે પૂરું કરવા માટે મહેનત કરવી છે. એક અંશમાત્રને પકડવાથી દૂષણ આવે છે. આપણને જે સમજાય છે, તે જ સાચું છે - એવું માનનારા એકાંતવાદનો ભોગ બને છે. જે ખૂટે તે પકડવું એનું નામ સ્યાદ્વાદ. આ શાસનને સ્વીકારવાના બદલે એને કઠોર માની સ્વતંત્રતાના પ્રેમીઓએ જુદો ચોકો જમાવ્યો, તેના કારણે તેઓ મિથ્યાદર્શનના પ્રણેતા થયા.
જ્ઞાન અને ક્રિયા બન્નેને સમાનરૂપે સ્વીકારે તો મોક્ષ મળે. કેટલાક મહાત્માઓ ખાતાં ખાતાં, નાચતાં નાચતાં, રોતાં રોતાં, લગ્નની ચોરીમાં કે રાજસિંહાસન ઉપર કેવળજ્ઞાન પામ્યા, તેનું કારણ તે તે દુષ્ટ ક્રિયાઓ છે – એવું નથી, તે તે દુષ્ટ કાર્યોની પ્રવૃત્તિ છૂટી ગઇ ત્યારે તેઓ કેવળજ્ઞાન પામ્યા. એક વાર આચાર્યભગવંતે કહ્યું હતું કે ઇલાતીપુત્ર દોરડા ઉપર નાચતાં નાચતાં કેવળજ્ઞાન નથી પામ્યા, નાચવાનું બંધ કર્યું ત્યારે કેવળજ્ઞાન પામ્યો. પોતાની ભોગની પ્રવૃત્તિ કેટલી ભૂંડી છે અને ત્યાગની પ્રવૃત્તિ કેટલી ઉપાદેય છે ; એની વિચારણામાં ચઢયા ત્યારે કેવળજ્ઞાન પામ્યા. મરુદેવામાતા પણ રોતાં રોતાં કેવળજ્ઞાન નથી પામ્યાં. રોવાનું બંધ કરીને પોતાના એકપાક્ષિક સ્નેહને ધિક્કાર્યો ત્યારે કેવળજ્ઞાન પામ્યાં. દુષ્ટ પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ કર્યા વિના અને આત્મરમણતા વિના કેવળજ્ઞાન ન જ મળે.
દરેક જણ પોતપોતાની વાત કરે છે – એમ માનીને મૂંઝાવાની જરૂર નથી. ભગવાનના વખતમાં પણ આ તકલીફ હતી જ, ભગવાન જે વાત કરતા હતા તેના કરતાં જુદી વાત ગૌતમ બુદ્ધ પણ કરતા હતા. તે વખતે આપણે તો સાચું સમજવા પ્રયત્ન કરવો જ પડે. બધાનું માનીએ તો મોક્ષ મળે – એવું નથી. એક સાચાનું માનીએ તો મોક્ષ મળ્યા વગર ન રહે. આજે તો વીતરાગપરમાત્માના શાસનને ઘા મારવાનું કામ શાસનના લોકો જ કરે છે. એ વખતે આપણે કોણ કયા ઇરાદે વાત કરે છે એ સમજવું. જોઇએ. ભગવાનની વાત તો સુરસુંદરીએ પણ કરી હતી અને મયણાસુંદરીએ પણ કરી હતી. પુણ્યથી પૈસો મળે છે અને પુણ્યથી જ્ઞાન મળે છે, બન્ને વાત સાચી છે : પરંતુ કોણ કયા ઇરાદે વાત કરે છે - એ તો જોવું પડે ને ? ધર્મથી મોક્ષ મળે, ધર્મથી સુખ મળે : આ બન્ને વાત સાચી હોવા છતાં પણ સુખ મેળવવા જેવું નથી – એ વાત ન બોલે તો ઇરાદો ભૂંડો છે – એમ માનવું પડે ને ? ભગવાનની વાત કરે છે માટે દરેકના વ્યાખ્યાનમાં જવું - એવી વાત બરાબર નથી. ભગવાનની વાત કયા ઇરાદે કરે છે – એ જોવું જોઇએ. ભગવાનની વાત ભગવાનના અનુયાયી બનાવવા માટે કરે છે કે પોતાના અનુયાયી બનાવવા : એ તો જોવું પડે ને ? મરીચિએ ભગવાનના ધર્મને ધર્મ કહ્યો હતો છતાં પણ તેમને ઉત્સુત્રભાષણનું પાપ લાગ્યું. તેનું કારણ એક જ હતું કે પોતાનો ચેલો બનાવવાનો ઇરાદો હતો. આશય ભૂંડો હોય તો સારી વાત પણ મિથ્યાત્વના ઘરની બને છે. આજે જે સાધુસાધ્વી પોતાના ગુરુ હાજર હોવા છતાં પોતાના શિષ્ય બનાવવાની ચેષ્ટા કરે છે તેઓ મરીચિના વંશમાં છે - એમ સમજવું. લાલચ એ એટલી ભૂંડી ચીજ છે કે તેના કારણે સાધુપણું જાય અને સમ્યકત્વ પણ જાય.
સમ્યકત્વના સડસઠ બોલ મળ્યા પછી આ સંસારમાં ભટકવું નથી. સુલસીશ્રાવિકાને શ્રી મહાવીર પરમાત્માએ ધર્મલાભ અંબડ તાપસ સાથે કહેવડાવ્યો. આનું રહસ્ય સમજાય છે ? શ્રાવકપણામાં સૌથી ચઢિયાતો ગુણ આ સમ્યક્ત્વ છે. આથી જ અંબડે તેના સમ્યકત્વની પરીક્ષા કરી.
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય . ૧૭૧
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય ૧૭૦
| SR No. | 009156 |
| Book Title | Samkitna Sadsath bolni Sazzaya Vachna |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 91 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |