________________
ઢાળ આઠમી : પાંચ લક્ષણ
આપણા સમ્યકત્વને સાચવવા માટે પ્રયત્ન કરી લેવો છે. સુખની જરૂર ન પડે એવો ધર્મ સાધુપણામાં બતાવ્યો છે. આથી જ સમકિતી આત્મા સાધુ થવા માટે સુખ છોડવા પ્રયત્નશીલ હોય. સાધુપણામાં પણ આજે સુખની જરૂર પડવા માંડી છે. તેનું કારણ એ છે કે શ્રદ્ધા ઢીલી પડી છે. પરિગ્રહ વધે એટલે સુખ હણાવાનું જ. પરિગ્રહ પુણ્યથી મળતો હોવા છતાં પાપથી ભોગવાય છે – એટલું યાદ રાખવું. ત્યાર બાદ પ્રભાવના જણાવી છે. સામાન્યથી પ્રભાવકમાં આ પ્રભાવના જણાવેલી હોવા છતાં શાસનની અનુમોદના થાય તેવા પ્રભાવનાનાં કાર્યોથી સમ્યક્ત્વ શોભે છે તેથી તેને ભૂષણ તરીકે જણાવ્યું છે.
લક્ષણ પાંચ કહ્યાં સમકિત તણાં, ધુર ઉપશમ અનુકૂળ સુગુણ નર ! અપરાધીશું પણ નવિ ચિત્ત થકી, ચિંતવીએ પ્રતિકૂળ સુગુણ નર ! શ્રી જિન-ભાષિત વચન વિચારીએ. (૪૧) સુર-નર-સુખ જે દુઃખ કરી લેખવે, વંછે શિવ-સુખ એક. સુO બીજું લક્ષણ તે અંગીકરે, સાર સંવેગશું ટેક.
સુશ્રી(૪૨) નારક-ચારક-સમ ભવ-ઉભગ્યો, તારક જાણીને ધર્મ, સુO ચાહે નીકળવું નિર્વેદ તે, ત્રીજું લક્ષણ મર્મ.
સુશ્રી(૪૩) દ્રવ્યથકી દુઃખિયાની જે દયા, ધર્મ-હીણાની રે ભાવ. ૨૩ ચોથું લક્ષણ અનુકંપા કહી, નિજ-શક્તિ મન લાવ.
સુશ્રી, (૪૪) “જે જિન ભાખ્યું, તે નહિ અન્યથા,” એવો જે દેઢ રંગ. સુ0 તે આસ્તિકતા લક્ષણ પાંચમું, કરે કુમતિનો ભંગ.
સુશ્રી (૪૫)
પાંચ ભૂષણ પછી પાંચ લક્ષણનું વર્ણન કર્યું છે. લક્ષણ સામાન્યથી અવ્યભિચારી હોય છે, જ્યારે લિંગ વ્યભિચારી પણ હોય છે. લિંગ કોઇ વાર લિંગી સાથે હોય કે ન હોય, જ્યારે લક્ષણ હંમેશાં લક્ષ્યની સાથે હોય જ. આથી લિંગનું વર્ણન કર્યા પછી લક્ષણનું વર્ણન કર્યું છે. જેમ વનિનું ઉષ્ણતા એ લક્ષણ છે અને ધુમાડો એ લિંગ છે. તે જ રીતે વર્ણ ગંધ રસ સ્પર્શ એ પુદ્ગલનું લક્ષણ છે, જ્યારે શબ્દ, અંધકાર, આતપ
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય . ૮૯
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય ૮૮
