Page Text
________________
ત્રીજું ભૂષણ દેવગુરુની ભક્તિ કરવી - એ છે. બીજામાં શુશ્રુષા સ્વરૂપ સેવા છે, જ્યારે ત્રીજામાં ભક્તિ કરવાની વાત છે. દેવ અને ગુરુનું વચન સાંભળવું, માનવું અને એ જ કારણસર તેમની બાહ્યપ્રતિપત્તિસ્વરૂપ ભક્તિ કરવી. દેવગુરુનું કાર્ય કરવું તે ભક્તિ અને તેમનું કહ્યું માનવું તે સેવા. ભગવાને કહેલી ક્રિયાઓ પણ ભગવાને કહેલા ભાવથી કરવાની છે, તો જ તેને માર્ગમાં અવતારી શકાય. દ્રવ્યક્રિયાનું મહત્ત્વ શાસ્ત્રમાં બતાવ્યું છે તે ભાવપૂર્વકની હોવાથી અને ભાવનું કારણ બનતી હોવાથી બતાવ્યું છે. અપ્રધાન દ્રવ્યક્રિયા તુચ્છ છે, નિષ્ફળ છે. શુશ્રુષા એટલે સાંભળવા માટે તત્પર થવું અને ભક્તિ એટલે વૈયાવચ્ચ કરવી. આજે ઘણાની ફરિયાદ છે કે ચારિત્રમોહનીયકર્મ ખપે કઇ રીતે ? તેનો ઉપાય એક જ છે કે ભગવાનનું-ગુરુનું કહ્યું સાંભળવું, તીર્થયાત્રા કરવી, દેવગુરુની વૈયાવચ્ચ કરવી - આ ચારિત્રમોહનીય કર્મના ક્ષયોપશમનો ઉપાય છે. ગુરુની વૈયાવચ્ચ અનુકંપાથી નહિ, ભક્તિથી કરવાની છે. તેઓ સિદાય નહિ, દુઃખી ન થાય - એવી ભાવના અનુકંપા છે, જ્યારે તેઓ ભવનિસ્તારક હોવાથી સેવનીય છે - આ ભક્તિ છે.
સમ્યક્ત્વનું ચોથું ભૂષણ દઢતા નામનું છે. કોઇ ગમે તેટલું ચલાયમાન કરવા માટે પ્રયત્ન કરે તોપણ ચલાયમાન થવું નહિ : આ ચોથું ભૂષણ છે. ગમે તેટલો નજીકનો માણસ હોય કે ભગત હોય તોપણ તેના કારણે ભગવાનના સિદ્ધાંતથી ચલાયમાન થવું નથી. સામાને ખરાબ લાગશે, આપણો સંબંધ તૂટી જશે - એવો ભય રાખીને સિદ્ધાંત છોડવાની જરૂર નથી. જે માણસો આપણા ગુણોને ચોરી લે છે તેવાઓની સાથે આપણે સંબંધ રાખવાની જરૂર જ નથી. જેઓની સાથે લોહીની સગાઇ હોય તેવાઓ પણ જો પૈસા લઇ જતા હોય તો તેની સાથેનો સંબંધ આપણે તોડી જ નાંખીએ છીએ. તેવી રીતે આપણા સમ્યક્ત્વાદિ ગુણોનું હરણ કરનાર જીવોની સાથે સંબંધ રાખવાનો કોઇ અર્થ જ નથી. અનાદિકાળથી અનેકોની સાથે અનેક પ્રકારના સંબંધો કર્યા છે અને તોડ્યા છે. સ્વાર્થ ખાતર જો સંબંધ તોડતાં આવડે તો પરમાર્થ ખાતર કેમ ન ફાવે ? થોડું શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજ્ઝાય – ૮૬
સુખ છોડતા થઇએ, થોડી અનુકૂળતા છોડતા થઇએ, સંબંધો જતા કરીએ તો સમ્યગ્દર્શનગુણની દઢતા જાળવવાનું સહેલું છે. જે ગુણ પામ્યા છીએ તેની નિશ્ચલતા હોય તો તે ગુણ શોભા પામે છે. આ વિષયમાં શ્રી સુલસાશ્રાવિકાનું દૃષ્ટાંત આપ્યું છે. નાગસાર્થવાહની તે પત્ની હતી. તેના સમ્યક્ત્વગુણની પ્રશંસા ઇન્દ્રમહારાજાએ કરી ત્યારે તેની પરીક્ષા કરવા માટે મિથ્યાત્વી દેવો સાધુનું રૂપ લઇ આવ્યા અને લક્ષપાક તેલની યાચના કરી. મિથ્યાત્વી દેવો પણ સમ્યક્ત્વગુણની પરીક્ષા કઇ રીતે કરે છે ? તેઓ જાણે છે કે સમકિતી રાતદિવસ સાધુ થવા માટે ઝંખતો હોય છે. તેથી તેને સૌથી વધુ બહુમાન સાધુભગવંત પ્રત્યે હોય છે – એમ જાણીને તે દેવો સાધુનું રૂપ લઇ આવ્યા અને લક્ષપાક તેલની યાચના કરી. તે આપવા માટે શીશો હાથમાં લીધો તો દેવના પ્રભાવે હાથમાંથી તે પડી
ગયો. આ રીતે બીજો, ત્રીજો અને ચોથો શીશો પણ તૂટી ગયો. છતાં સુલસાના મનમાં વિચારસરખોય ન આવ્યો કે સાધુને આપવા જતાં આટલું નુકસાન થયું. આ રીતે તેના સમ્યક્ત્વની દેઢતા જાણી દેવ પ્રસન્ન થઇ પ્રગટ થયા અને તેના સમ્યક્ત્વની પ્રશંસા કરી. તેલના શીશા એવા જ હતા, ફૂટચા નથી - એમ જણાવ્યું. આપણી વાત એટલી છે કે સમકિતી સાધુ થવા માટે જ કાયમ મથતો હોય છે. ઊંચામાં ઊંચું પાત્ર મળ્યા પછી તેના માટે આપણું સર્વસ્વ હોમી દેવાની તૈયારી આવે ત્યારે સમજવું કે દૃઢતા આવી. આ જ રીતે આ સુલસાશ્રાવિકા માટે અંબડતાપસનું દૃષ્ટાંત પણ પ્રસિદ્ધ છે. માત્ર કુતૂહલના કારણે પણ સુલસાસતી ખસ્યાં નથી. આપણી પાસે એવો ગુણ જ નથી કે જેથી કોઇ આપણી પરીક્ષા કરે. આપણી પરીક્ષા આપણે જાતે જ કરવી પડશે. રોજ સવારે ઊઠીને મનને પૂછો કે સાધુ થવા માટે કેટલો પ્રયત્ન કર્યો ? પુરુષાર્થ કેટલો કર્યો ? એમાં સફળતા કેટલી મળી ? અને જો સફળતા ન મળી તો તેનું દુ:ખ કેટલું થયું ? આ બધા જ પ્રશ્નના ઉત્તરો પ્રામાણિકપણે મેળવવાની જરૂર છે. આજે તકલીફ એક જ છે કે ધર્મથી સુખ મળે છે - આ શ્રદ્ધા મજબૂત છે, પરંતુ ધર્મ કરવાથી સુખની જરૂર પડતી નથી - આ શ્રદ્ધા કાચી છે.
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજ્ઝાય – ૮૭
| SR No. | 009156 |
| Book Title | Samkitna Sadsath bolni Sazzaya Vachna |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 91 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |