Page Text
________________
ફાવે પણ બીજા પાસે ન જવાનું કહીએ એટલે માઠું લાગે. હવે પછીની બે શ્રદ્ધામાં એ જ આવવાનું છે. પહેલી બે શ્રદ્ધા કદાચ હશે, પણ પાછળની બે શ્રદ્ધામાં દેવાળું છે - એમ કહું તો ખોટું નથી ને ? ૩-૪. પતિત સમકિતીના અને પરદર્શનીના સંગનો ત્યાગ—
હીરાનું નિરીક્ષણ કરતી વખતે જેમ બારીકાઇથી જોવું પડે છે તેમ સમ્યક્ત્વને પ્રાપ્ત કરવા માટે બારીકાઇથી જોવું પડે. બારીકાઇથી એટલે દુનિયાના એક પણ પદાર્થ પ્રત્યે નજર ન નાખતાં માત્ર આત્માના ગુણો તરફ જ નજર નાંખવી. સમ્યક્ત્વ એ આત્માનો ગુણ છે; માટે ત્રીજી અને ચોથી શ્રદ્ધા તરીકે જેઓ સમ્યક્ત્વથી પતિત થયા છે તેવા પાર્શ્વસ્થ, કુશીલિયા, નિદ્ભવ, યથાછંદી... વગેરેનો તેમ જ પરદર્શનીનો પરિચય ન કરવો, તેમની સાથે આલાપ સંલાપ પણ ન કરવો : એમ જણાવ્યું છે. શાસ્ત્રમાં જમાલિ, રોહગુપ્ત વગેરે નવ નિહ્નવો જણાવેલા છે. દશમો દિગંબર જણાવ્યો છે. નિહ્નવ એટલે છુપાવવું. જે હોય તે છુપાવવું તેનું નામ નિહ્નવ. જમાલિ જેવા વ્યાકરણથી પ્રસિદ્ધ એવા પ્રયોગમાં પણ ભગવાનના સિદ્ધાંતને ખોટો માની બેઠા તો સમ્યક્ત્વ ગુમાવી બેઠા. નજીકના ભવિષ્યકાળમાં વર્તમાનકાળનો કે ભૂતકાળનો પ્રયોગ વ્યાકરણથી પ્રસિદ્ધ છે. જેમ કોઇ નીકળવાની તૈયારીમાં હોય તે ‘આ ચાલ્યો’ એવું બોલે છે. જે કાર્ય પૂરું થવા આવ્યું હોય તે થઇ ગયું - આ રીતે વ્યવહારમાં પણ બોલાય છે. આમ છતાં નયવાક્યને ન સ્વીકારે, વ્યાકરણસિદ્ધ પ્રયોગને ન માને તો તે નિદ્ભવ પાકે. સ૦ નિહ્નવો માયા કરે ?
માયા નહિ, તેઓ મિથ્યાત્વને સેવે છે. તમે જ્યાં ભાર આપવો જોઇએ ત્યાં ભાર નથી આપતા. નિહ્નવો મિથ્યાત્વના ઉદયવાળા હોય છે, તેથી જ ભગવાનની પ્રત્યે ભગવાનના વચન પ્રત્યે દ્વેષ ધારણ કરે છે. સ૦ ભગવાનના વચનનો અર્થ ઊંધો કરે પણ ભગવાનને ખોટા ન કહે, તોય નિહ્નવ કહેવાય ?
આપણે ત્યાં ભગવાનનું મહત્ત્વ ભગવાનના વચનના કારણે જ છે – શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજ્ઝાય ॥ ૨૦
એ પ્રમાણે ચોથી બત્રીસીમાં પણ જણાવ્યું છે. જે ભગવાનના વચનને ખોટું કહે તે ભગવાનને સાચો માનનારો છે - એવું બને જ નહિ. જે ભગવાનના વચનને ખોટા કહે તે ભગવાનને ખોટા માને છે, એમ સમજી લેવું. આથી જ નિહ્નવો મિથ્યાત્વી હોય છે. નિહ્નવો પહેલાં નિયમા સમકિતી હોય, પછી એ સમ્યક્ત્વનું વમન કરે. જેઓ પહેલેથી જ મિથ્યાત્વી હોય તેઓ નિનવ ન બને. કારણ કે ભગવાનની વાત જાણ્યા કે માન્યા વિના છુપાવે શું ? ભૂખ્યા પેટે ઊલટી થાય તો પિત્ત થયું હશે તેમ મનાય પણ ખાધા પછી ઊલટી થાય તો માનવું પડે કે ખાતાં આવડ્યું નથી માટે ઊલટી થઇ; તેમ અહીં સમજવું. આવા નિહ્નવોથી દૂર રહેવું. આ તો જાણ્યા પછી પણ ‘મારા ઉપકારી છે' એમ કહીને વળગી રહે. અભવ્યથી ધર્મ પામેલા પણ અભવ્યને અભવ્ય તરીકે જાણે તો છોડીને જતા રહે ને ? માટે ભગવાનના વચનથી વિપરીત માર્ગે પ્રવર્તાવે તેનો દૂરથી જ ત્યાગ કરવો.
ત્યાર બાદ યથાછંદનો ત્યાગ કરવાનું જણાવ્યું છે. છંદ એટલે ઇચ્છા. પોતાની ઇચ્છા પ્રમાણે જીવનારા સાધુઓથી દૂર રહીએ તો જ સમ્યક્ત્વને જાળવી શકાય. યથાછંદ એટલે સ્વચ્છંદી. ગુરુને પૂછે નહિ, પોતાની ઇચ્છા મુજબ જીવે તે સ્વચ્છંદી. સાબુની ગોટી પણ ગુરુને પૂછ્યો વિના ન મંગાવાય. ગુરુની આજ્ઞાથી ચોમાસા માટે ગયા હોઇએ ત્યારે જો કોઇ શિષ્ય તૈયાર થાય તો તેના ઉપર ગુરુની માલિકી છે : એમ ગુરુતત્ત્વવિનિશ્ચયમાં કહ્યું છે. જેઓ સ્વચ્છંદી હોય તેમને દૂરથી જ તજી દેવા. જેને આપણા ગુરુ પ્રત્યે બહુમાન ન હોય તેની સાથે પત્ર વગેરેનો વ્યવહાર રાખવો નહિ. જો સંબંધ રાખીએ તો શ્રદ્ધા ઢીલી પડ્યા વિના ન રહે. પાસસ્થા એટલે ઉપદેશક મુનિનો વેષ ધારણ કરે, આવડતના કારણે લોકને ભેગું કરે, વિહાર ન કરે, નિયતસ્થાનમાં વાસ કરે, ધામો ઊભાં કરીને ત્યાં જ રહે... આ બધા પાસસ્થા છે. આજે બધાને પ્રભાવક થવું છે પણ માર્ગના જ્ઞાતા નથી બનવું. આથી પાસસ્થા વગેરેની સંખ્યા વધવા માંડી છે. કુશીલ એટલે આચારથી રહિત, આચારમાં અત્યંત શિથિલ; વેષવિડંબક એટલે સાધુનો વેષ ધારણ કરીને પ્રવૃત્તિ વગેરે દ્વારા
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજ્ઝાય . ૨૧
| SR No. | 009156 |
| Book Title | Samkitna Sadsath bolni Sazzaya Vachna |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 91 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |