________________
૧૫૪૦ (રાગ : મારવા)
હોતા સ્વયં જગત પરિણામ, મેં જગકા કરતા ક્યા કોમ; દૂર હટો પરત પરિણામ, સહજાનંદ રહું અભિરામ, હૃo
ધ્રુવ
હરેંગે, વે નર કૈસે કર્મ હરેંગે !
ધ્રુવ દુ:ખ પડે સબ સુધ આવત હૈ, યે યે પુણ્ય કરેંગે, દુ:ખ ગયે ફ્રિ બિસર જાત સબ, માનો સુખહિં રહેંગે;
વે નર ક્યા ગંભીર બનેંગે ! હરેંગેo તપ વ્રત મેં દુ:ખ માન સંપદા, પરિજન મેં લિપટૅગે, ઇષ્ટ નષ્ટ હો જાયે તો રો રો , અંધે હોય મરેંગે;
વે નર કૈસે ધીર બનેંગે ! હરેંગેo પર કી સંપતિ દેખ મરે યા, આશહિ શ કરેંગે, ચાહે કોઈ મરે યા જીવે, મતલબ સિદ્ધ કરેગે;
વે નર ક્યા પર પીર હરેંગે ! હરેંગેo હોવે આશ વિનાશ “મનોહર' તો સંતોષ કરેંગે, નહિ તો જ્ય દુ:ખ ભોગત આયે, વૈસે દુ:ખે રહેંગે;
વે નર ક્યાં સુખ સીર ભરેંગે ! હરેંગેo
૧૫૪૨ (રાગ : સારંગ) જ્ઞાન નર કાહે નાહિ કરે ? જ્ઞાન બિના નહિ કોટિ મહા તપ આતમ શુદ્ધ કરે; જ્ઞાન બિના કિરિયા સબ જૂઠી, જ્ઞાન હિ ગુણ પ્રસરે, જ્ઞાન ચેતન તું જડ પુદ્ગલ હૈ, ઇનમેં મોહ કરે; દેહ વિનાશી તું અવિનાશી, પર નિજ મતિ પકરે. જ્ઞાન માયા કોપ લોભ મદ કારણ , પાવે ક્લેશ ખરે; ભોગે બાર બાર ભોગાદિક, ફિર ભી ચાહ કરે. જ્ઞાન પાયે દુ:ખ સો ભોગ લિયે અબ, ચિત્ત વિવેક ધરે; જાનો રૂપ વિભેદ ‘મનોહર' તાતે કાજ સરે. જ્ઞાન
ધ્રુવ
૧૫૪૧ (રાગ : ભીમપલાસ) હું સ્વતંત્ર નિશ્ચલ નિષ્કામ, જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા આતમ રામ. ધ્રુવ મેં વહ હું જ હૈ ભગવાન, જે મેં હૈ વહ હૈ ભગવાન ; અન્તર યહી ઉપરી જાન, વે વિરાગ યહાઁ રાગ વિતાન . હૃo મમ સ્વરૂપ હૈ સિદ્ધ સમાન, અમિત શક્તિ સુખ જ્ઞાન નિધાન; કિન્તુ આશ વશ ખોયા જ્ઞાન, બના ભિખારી નિપટ અજાન. હૈં સુખ-દુખ દાતા કોઈ ન આન, મોહ-રાગ-રૂપ દુ:ખ કી ખાન; નિજ કો નિજ, પર કો પર જાન , િદુ:ખેકા નહીં લેશ નિદાન. હૈo જિન શિવ ઈશ્વર બ્રહ્મા રામ, વિષ્ણુ બુદ્ધ હરિ જિસકે નામ; રાગ ત્યાગ પહુંચું નિજધામ, આકુલતા કા ફિ ક્યાં કામ. ટૂંo
જો ઉગ્યા સો આથમે, જેમેં ચંદા સૂર;
જગત ચલ્યા સબ જાત હૈં, જ્ય પાનીકો પૂર. ભજ રે મના
માનસિંહ
૧૫૪૩ (રાગ : મલ્હાર) જગતગુરૂ કબ નિજ આતમ ધ્યાઉં ! નગ્ન દિગમ્બર મુદ્રા ધરિકે, કબ નિજ આતમ ધ્યાઉં; એસી લબ્ધિ હોય લ્બ મોÉ, જો નિજૉંછિત પાઉં. જગતo કબ ગૃહત્યાગ હોઉં બનવાસી, પરમ પુરુષ લ લા; રહેં અડોલ જોડ પદ્માસન, કર્મ કલંક ખિપાઉ. જગતo કેવલજ્ઞાન પ્રગટ કરિ અપનો, લોકાલોક લખાઉં; જન્મ-જરા-દુ:ખ દેત તિલાંજલિ , હો કબ સિદ્ધ કહાઉં. જગતo સુખ અનન્ત બિલસ્ તિહિ થાનક, કાલ અનન્ત ગમાઉં; માનસિંહ’ મહિમા નિજ પ્રગટે, બહૂરિ ન ભવ મેં આ3. જગતo
જો ઉગ્યા સો આથમેં, રૂદયે કરો વિચાર; છૂટે બાન કમાનĂ, તાકોં પરતે ન વાર. ||
ભજ રે મના
(
૪