________________
૨૮૪ (રાગ : ગોડી) ભજું મન રામચરણ દિનરાતી, રસના કસ ન ભજો તુમ હરિજશ, નામ લેત અલસાતી. ધ્રુવ જાકો નામ લેત દારૂણ દુ:ખ, સુનિ ત્રય તાપ બૂઝયાતી; રામચંદ્રકો નામ અમીરસ, સો રસ કહો ન ખાતી. ભજુંo શ્રોતા સુમતિ સુશીલ સો હરિજન, દેત સલાહ સોહાતી; લિયો સનેહ સુજશ રઘુપતિકો, સુન જુડાવત હિયે છાતી. ભજુંo સંવત સોલહરેં એકતીસા, જયેષ્ઠ માસ છઠિ સ્વાતિ; ‘તુલસીદાસ’ પ્રભુ વિનય લખત હૈ, રામજી મિલનકી પાતી, ભજુંo
૨૮૫ (રાગ : યમન કલ્યાણ) મમતા તું ન ગઈ મેરે મનસે ! તૃષ્ણા તું ન ગઈ મેરે મનસે! જૈસે શશી બીચ સાઈ લગત હૈ, છૂટે ન કોટિ જતન સે. ધ્રુવ પાકે કેસ જનમકે સાથી, જોત ગઈ નેનનસે; પગ થાકે કર કંપન લાગે, લાજ ગઈ લોકનસે. મમતા ટે દસન બચન નહીં આવત, શોભા ગઈ રે મુખન સે; શ્રવન ન સૂઝે બચન કાહુકે, બલ જો ગયો ઇન્દ્રિયગનસે. મમતા વાત પિત કફ આય ગ્રહોરી, સુતહુ બોલાવત કરસે; ભાઈ ભતીજા પ્રેમ પિયારા , નાર નિકાસત ઘરસે. મમતાo પ્યારે ત્રિભુવનનાથ ભજી લે, લોભ ન કર પરધન સે; ‘તુલસીદાસ” કાહુસે ન મિટે, બિનહરિ ભજન રટનસે. મમતા
૨૮૬ (રાગ : ખમાજ) માધવ ! મોહ પાસ ક્યોં ટૂટે ? બાહર કોટિ ઉપાય કરિય, અભ્યત્તર ગ્રન્થિ ન છૂટે. ધ્રુવ ધૃતપૂરન કરાહ અત્તરગત, સસિ-પ્રતિબિંબ દિખાયેં; ઈંધન અનલ લગાય ક્લપસત, ઑટત નાસ ન પાવૈ, માધવ તરુ કોટર મહું બસ વિહંગ , તરુ કાટે મરે ન જૈસે; સાધન કરિય વિચાર હીન મન, સુદ્ધ હોઈ નહિં તૈસે. માધવ અંતર મલિન વિષય મન અતિ, તન પાવન કરિય પખારે; મરઈ ન ઉરગ અનેક જતન, બલમીક બિબિધ બિધિ મારે. માધવ ‘તુલસિદાસ’ હરિ ગુરુ-કરૂના બિનુ, બિમલ વિવેક ન હોઈ; બિનુ વિવેક સંસાર-ઘોર-નિધિ, પોર ન પાર્ય કોઈ. માધવ
૨૮૭ (રોગ : મારવો) માધવ ! મો સમાન જગ માંહી, સબ વિધિ હીન મલીન દીન અતિ, લીન વિષય કોઉ નાહીં. ધ્રુવ તુમ સમ હેતુ-રહિત કૃપાલુ, આરત-હિત, ઈસ ન ત્યાગી; મેં દુ:ખ સોક બિકલ કૃપાલુ, કેહિ કારન દયા ન લાગી. માધવ નાહિંન કછુ અવગુન તુમ્હાર, અપરાધ મોર મેં માના; ગ્યાન-ભવન તનુ દિયેહુ નાથ ! સોઉ પાય ન મેં પ્રભુ જાના. માધવ બેનુ કરીલ, શ્રીખંડ વસંતહિ, દૂષન મૃષા લગાવૈ ; સાર રહિત હતભાગ્ય સુરભિ, પલ્લવ સો કહુ કિમિ પાવૈ. માધવ સબ પ્રકાર મેં કઠિન મુદુલ હરિ, દ્રઢ વિચાર જિય મોરે; ‘તુલસિદાસ' પ્રભુ મોહ શૃંખલા, છુટિહિ તુમ્હારે છોરે. માધવ
જ્ઞાની અરૂ અજ્ઞાનીકી ક્રિયા સંબ એકસી હી, અજ્ઞ આશવાન જ્ઞાની આશ ન નિરાશ હૈ, અજ્ઞ જોઈ જોઈ કરે, અહંકાર બુદ્ધિ ધરે, જ્ઞાની અહંકાર બિન ક્રત ઉદાસ હૈ; અજ્ઞ સુખ દુઃખ દોઉ આપવિષે માનિ લેત, જ્ઞાની સુખ દુ:ખ કૂ ન જાનૈ મેરે પાસ હૈ, અજ્ઞકું જગત યહ સકલ સંતાપ કરે, જ્ઞાનીકું સુંદર સબ બ્રહ્મકો વિલાસ હૈ.
પલટુ પારસ ક્યા કરે, જો લોહા ખોટા હોય. સતગુરુ સબ કો દેત હૈ, લેતા નાહીં કોય.
પલટૂ લિખા નસીબ કા, સંત દેત હૈ ફેર સાચ નહીં દિલ આપના, તા સે લાર્ગ દેર
(૧૩)
ભજ રે મના
(૧૨)
તુલસીદાસ