________________
૧૭૦ (રાગ : ધોળ)
એ જી તારા આંગણિયા રે, પૂછીને કોઈ જણ આવે રે; આવકારો મીઠો આપજે રે. એ જી તારા કાનોમાં સંકટ જો સંભળાવે રે; બને તો થોડું કાપજે રે. ધ્રુવ
માનવીની પાસે કોઈ, માનવી જ આવે રે;
હે જી તારા દિવસો રે, દેખીને દુ:ખીયા આવે રે. આવકારો વાતો એની સાંભળીને, આડું નવ જોજે રે; હે જી એને માથડા હલાવી હોંકારો દેજે રે, આવકારો
કેમ તમે આવ્યા છો ભાઈ, એમ નવ કેજે રે;
હે જી એને ધીરે રે ઘીરે, તું બોલવા દેજે રે, આવકારો
‘કાગ' કે ને પાણી પાજે, ભેળો બેસી ખાજે રે;
હે જી એને ઝાંપા રે, સુધી તું મુકવા જાજે રે. આવકારો૦
૧૭૧ (રાગ : માંડ)
એનું નામ ફ્કીર જેની હોય મેરુ સરીખી ધીર; જગમાં એનું નામ ફ્દીર જી. ધ્રુવ
મનમાં ન મળે મારું ને તારું જે અંતરમાય અમીરજી; આજ આવ્યું ભોગવી લે; જેને કાલની નૈ એ અધીર, જગમાં અંતર ઉજ્જવલ આતમ જાણે ગંગાજીનાં નીર જી; સો સો નદીયું ઉર સમાણી (જેને), પોતે સાગર જેમ ગંભીર, જગમાં અંતરમાંય એને વે'મ ન આવે, સબળ જેને શીર જી; હોય મર્ય એ નર હરામી, એને કરી દ્યે પળમાં પીર, જગમાં
પરસન મનથી ભોગવે પોતે દુ:ખી જનની પીડ જી; ‘કાગ'ને એ કાયમ મળો, જેના દિલ નહિ એ દિલગીર. જગમાં
ભજ રે મના
જિન ખોજા તિન પાઇયા, ગહરે પાની પૈઠ મેં બોરી ડૂબન ડરી, રહી કિનારે બૈઠ
૯૮
૧૭૨ (રાગ : ધોળ)
ઉડી જાઓ પંખી ! પાંખુવાળા જી,
વડલો કહે છે “ વનરાયું સળગી” (૨), મૂકી દિયો જુના માળા, ધ્રુવ આભે અડિયાં સેન અગનમાં, ધખિયાં આ દશ ઢાળાંજી;
આ ઘડીએ ચડી ચોટ અમોને (૨) ઝડપી લેશે જ્વાળા. પંખી બોલ તમારા હૈડામાં બેઠા, રૂડા ને રસવાળા જી; કોક દી આવી તાકી જાજો (૨) મારી રાખ ઉપર રૂપાળાં. પંખી પ્રેમી પંખીડાં પાછાં નઈ મળીએ, આ વનમાં વિગતળાં જી; પડદા આડા મોતના પડિયા (૨) તે પર જડિયાં તાળાં. પંખી આશરે તારે ઈંડા ઉછેર્યાં, ફ્ળ ખાધા રસવાળાંજી; મરવા વખતે સાથ છોડી દે (૨) એ મોઢાં મશવાળાં. પંખી ભેળા મરશું, ભેળાં જન્મશું, તારે માથે કરશું માળા જી; ‘કાગ’ કે આપણે ભેળાં બળશું (૨) ભેળાં ભરશું ઉચાળા. પંખી
૧૭૩ (રાગ : ચલતી)
કાયાનો ઘડનારો ઘટમાંય, હરિવર કોઈથી જાણ્યો નવ જાય. ધ્રુવ તીખું ને તુરું જાણનારું, એક ચામડું મુખમાંયજી; હોઠ છેટા હોય તોય, એક શબ્દ ના બોલાય. હરિવર૦ તરસ લાગે તરફ્તે, ને કોણ ભૂખ્યું થાયજી ! શ્વાસ લ્યો નહીં એક પળ તો, ભીતર કોણ મુંઝાય ! હરિવર૦ કાનમાં કહો કોણ બેઠું, શબ્દ સાંભળી જાયજી; ગાનારાને જ્ઞાન ન મળે, કોણ ગળામાં ગાય ! હરિવર૦ શ્વાસ રહે છે ચાલતો, કહો કોણ ઊંઘી જાયજી ! આંખ નીરખે બ્રહ્માંડ આખું, જોનારો જોયો નવ જાય. હરિવર ક્યાંથી આવ્યો ક્યાં વસ્યો ? પાછો ક્યાં ઊડીને સંતાયજી ! ‘કાગ' છેવટ સરવાળામાં, એ મુનિજન મુંઝાય. હરિવર
કબીર બીર ક્યા કરતે હૈ, ખોલ જો અપના શરીર પાંચો ઇન્દ્રીવશ કરો, તો આપ હી આપ કબીર
GG
દુલા ભાયા કાગ