________________
૮૬૯
જ્ઞાનમંજરી
જ્ઞાનસારની ગરિમા खद्योतकस्य यत्तेजस्तदल्पं च विनाशि च । विपरीतमिदं भानोरिति भाव्यमिदं बुधैः ॥२२४॥
चय गाथा-२२३-२२४)
નાણ રહિત જે શુભક્રિયા, ક્રિયા રહિત શુભ નાણ, યોગદષ્ટિસમુચ્ચયે કહિઓ અંતર ખજુઆ ભાણ II૧૫-૩ ખજુઆ સમી ક્રિયા કહી, નાણ ભાણ સમ જોય, કલિયુગ એહ પટંતરો, વિરલા બુઝે કોઈ II૧૫-૪ની ક્રિયામાત્ર કૃત કર્મક્ષય, દર્દૂર ચૂર્ણ સમાન, જ્ઞાનકિઉ ઉપદેશપદે, તાસ છાર સમ જાણ, ૧પ-પો
(द्रव्यपर्यायनो रास ढाण १५ ॥१॥ 3-४-५) શુદ્ધભાવ ને સુની ક્રિયા, બહુમાં અંતર કેતો જી.. ઝળહળતો સુરજ ને ખજુઓ, તાસ તેજમાં જેતોજી
(हेष्टिनी सआय ५ ८-६) ॥११॥ चारित्रं विरतिः पूर्णा, ज्ञानस्योत्कर्ष एव हि । ज्ञानाद्वैतनये दृष्टि दैया तद्योगसिद्धये ॥१२॥
ગાથાર્થ - પરભાવદશાથી પૂરેપૂરી વિરતિ લેવી અર્થાત્ પરભાવનું વિરમણ તે જ ચારિત્ર છે અને સર્વથા પરભાવનું વિરમણ એ જ્ઞાનનો ઉત્કર્ષ જ છે. તેથી જ્ઞાનયોગની સિદ્ધિ માટે જ્ઞાનાદ્વૈતવાદમાં જ દૃષ્ટિ સ્થિર કરવી. {/૧રો
st :- "चारित्रमिति" पूर्णा विरतिः चारित्रं स्वरूपरमणं, तद् ज्ञानस्यैवोत्कर्षः, हीति निश्चितं ज्ञेयम् । ज्ञानस्य उत्कृष्टावस्था चारित्रम् । ज्ञाने एवैकत्वं चारित्रम् । आत्मनः मूलव्याख्यायां ज्ञानदर्शनगुणद्वयमयत्वमेव । उक्तं च श्रीविशेषावश्यके, उववाई उपांगेऽपि-असरीरा जीवघणा उवउत्ता दसणे य नाणेहिं (सूत्र ४३) इत्यादिवचनात् । अतो ज्ञाने स्थिरत्वं चारित्रम् । ज्ञानस्यानन्दः सुखं ज्ञानप्रकर्षावबोधः सुखम् इति भाष्योक्तेः । तथा ज्ञानस्यास्वादनं भोगः, एवं भावना । पृथग्गुणानां भावनापि विशेषावश्यके यतः चारित्रज्ञानादयः पृथग्गुणा इच्छन्ति । इत्यादिकं तेन अनोपयोगमयस्यात्मनः ज्ञानं मुख्यत्वेन उच्यते ।
