________________
(૯૪)
કે, ગૌતમબુદ્ધ અને જેના વીશમા તીર્થંકર શ્રી મહાવીર સ્વામી એકજ હતા, તે માનવું ભૂલ ભરેલું છે કેમકે, શ્રી મહાવીરસ્વામીનો જન્મ જ્યારે ક્ષતિયકુંડ નામના નગરમાં થયે હતો, ત્યારે ગતમબુદ્ધ જન્મ કપિલવસ્તુ નામના ગામમાં થયો હતો. મહાવીરસ્વામિના પિતાજીનું નામ જ્યારે સિદ્ધાર્થ રાજા હતું. ત્યારે ગૌતમબુદ્ધના પિતાનું નામ શુદ્ધોદન હતું. મહાવીર સ્વામીની સ્ત્રીનું નામ
જ્યારે યશોદા હતું, ત્યારે ગૌતમબુદ્ધ સ્ત્રીનું નામ યશોધરા હતું. શ્રી મહાવીરસ્વામિને ભાઈનું નામ જ્યારે નંદિવર્ધન હતું, ત્યારે ગત બુદ્ધના ભાઈનું નામ નંદ હતું. મહાવીરસ્વામિની માતાનું નામ જ્યારે ત્રિશલા હતું, ત્યારે ગતબુદ્ધની માતાનું નામ માયાદેવી હતું. મહાવીરસ્વામીને પ્રિયદર્શના નામે જ્યારે એકજ પુત્રી હતી, ત્યારે ગતમબુદ્ધને રાહુલા નામે એક પુત્ર હતો. ગૌતમબુદ્ધની માતા તેને જન્મ થતાંજ જ્યારે મૃત્યુ પામી હતી, ત્યારે મહાવીરની માતા, તેઓ અઠ્ઠાવીસ વર્ષોના થયા ત્યાંસુધિ વિધમાન હતી. ઉપર લખેલા તફાવતથી સિદ્ધ થાય છે કે, જૈનોના તીર્થકર મહાવીર સ્વામી અને ગૌતમબુદ્ધ એકજ હતા, એમ માનવું ભૂલભરેલું છે. અલબત તેઓ બન્ને સમકાલીન હતા; અને તેઓને થયાં આજે ૨૪૨૮ વર્ષ થયાં છે, એટલે વિક્રમ સંવત પેહલાં ૪૭૦ વર્ષે તેઓ બન્ને વિદ્યમાન હતા દ્ધના મહાવિનય અને સમાનફળી નામના ગ્રંથોમાં લખ્યું છે કે, મહાવીરસ્વામી બુદ્ધને પ્રતિસ્પદ્ધ હતા.
“લાઈફ ઓફ ધિ બુદ્ધ” અથવા “બુદ્ધનું જન્મ ચરિત્ર” એ નામના અંગ્રેજી ભાષામાં પ્રસિદ્ધ થએલા ગ્રંથમાં તથા જે. ડબલ્યુ. ગુડવીલ કહીલ નામના વિદ્વાન બુદ્ધપુસ્તક વિનયત્રિપીઠિકા નામના ગ્રંથને જે તરજુ કરેલ છે, તેના ૬૫, ૬૬, ૧૦૩ તથા ૧૦૪ પાના પર જૈનેના નિગ્રંથ માટે જે લખાણ છે, તે તથા ૭૮, ૨૬, ૧૦૪ અને ૨૫૮ માં પાના પર નિગ્રંથ જ્ઞાતપુત્ર માટે (મહાવીરસ્વામી માટે) જે હકીકત લખેલી છે, તે પરથી એ બન્ને ધર્મ સ્વતંત્ર છે, એવો ખુલાસો સહેલાઈથી થઈ શકે છે.
એજ ગ્રંથના ૨૫૮ માં પાપર જે લખાણ છે, તેને ભાવાર્થ એ છે કે, બુદ્ધના સહકાલી છ મહાત્માઓ હતા, તેઓ સઘળાની પાસે રાજા - જિતશત્રુ પોતાની શંકાઓના સમાધાન માટે ગયા હતા. “એક વખતે તેણે ગૌતમબુદને કહ્યું કે, હું જ્ઞાતપુત્ર પાસે (મહાવીર પાસે) એક સમયે ગયો હતું, અને તેજ સાલ મેં તેમને પૂછ્યું, ત્યારે તેમણે (મહાવીરે ) કહ્યું કે, હે રાજ સર્વજ્ઞ છું, સર્વદર્શી છું, દરેક વસ્તુઓનું સ્વરૂપ હું જાણું ; ચા
Aho ! Shrutgyanam