________________
જ્ઞાનપદ
- ૬૫
અઠ્ઠાવીસ ચૌદ ને પ દુગઇગ, મત્યાદિકના જાણેજી એમ એકાવન ભેદે પ્રણામે સાતમે પદ વરનાણ
ભવિયણ ભજીયેજી મતિજ્ઞાનના ૨૮ ભેદ, શ્રુતજ્ઞાનના–૧૪, અવધિ જ્ઞાનના-૬, મનઃ પર્યવ જ્ઞાનના–ર અને કેવલજ્ઞાન ને ૧ ભેદ એમ એકાવન ભેદે જ્ઞાનની સમજ મેળવવાની છે.
એજ વાત બીજી રીતે વિચારો તે જીવ–અજીવ આદિ નવ તત્તનું જ્ઞાન મેળવવાનું છે. - શ્રી દશવૈકાલિકમાં કહ્યું પત્રમાં ના તો રયા પ્રથમ જ્ઞાનને પછી અહિંસા.
જે જીવને નથી જાણતા-અજીવને નથી જાણતો, પુન્યને નથી જણ–પાપને નથી જાણત, આશ્રવને નથી જાણતો–સંવરને નથી જાણત, બંધ નથી જાણતા કે નિર્જરા નથી જાણતા તે મોક્ષને શું પામવાને?
પૃથ્વીકાયનું જ્ઞાન હોય તે માટી કે મીઠાની વિરાધનાથી અટકશે, અપકાયનું જ્ઞાન હશે તે પાણીને ઉપયોગ ઘટાડશે. તેઉકાયનું જ્ઞાન હશે તે લાઈટ ઓછી બાળશે.
આપણે જીવમાત્રની કરુણાની વાત કરીએ છીએ પણ જીવનું જ્ઞાન જ ન હોય તે દયા કેની પાળશે?
પ્રશ્ન:- જ્ઞાનનું આટલું બધું મહત્ત્વ ગાઓ છે તે પહેલા જ્ઞાન જ મુકવું હતું ને દર્શન કેમ પહેલાં મુકયું? કેમ કે પદાર્થ જ્ઞાન હશે તે શ્રદ્ધા આવશે ને ?
વાત તો સાચી છે. પણ શ્રદ્ધા વગરની બુદ્ધિ એ ચેરની ચતુરાઈ જેવી છે, ચારને કોઈ ન્યાયાલયમાં ન્યાય કરવા ન બેસાડે, તે બુદ્ધિવાળે તે હોય જ.
વ્યવહારમાં પણ જરા ભાર દઈને બોલે કે ભાઈ “બહુ હોશિયાર છે તે અર્થ શું થાય કે ભરેસ કરતા નહીં. - આપણે પણ જ્ઞાનની વાત કરી તે કંઈ અપેક્ષાએ?મેક્ષની બુદ્ધિએ.
