________________
ઉપાધ્યાય પદ
૩૫
અરે ! સ્કુલભદ્રની બહેન કક્ષા એક હજાર ક્ષેક બીજાને બેલતા સાંભળે તો પણ માત્ર એક વખતમાં યાદ રાખી લેતા હતા. આપણે ચક્ષાના જેવી બુદ્ધિ ભલે ન હોય પણ આખો દિવસ વાચના-પૂછનાદ પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાયમાં લીન ઉપાધ્યાય પાસે રહીએ તે કંઈક તે યાદ રહેવાનું જ છે ને?
આ ઉપરાંત સૂત્ર–અર્થના જાણકાર ઉપાધ્યાય ભગવંત માટે બીજું પણ સુંદર લક્ષણ બાંધ્યું કે – મુરખ શિષ્ય નિપાઈ જે પ્રભુ, પહાણને પલ્લવ આણે. તે ઉવજ્રાય સલ જન પૂજિત સૂત્ર અથ સવિ જાણે.
એક રબારીને સૌંદર્યવાન પુત્રી હતી. એક વખત બીજા ઘણાં રબારી સાથે ગાડાં લઈ ઘી વેચવા જતે ત્યારે તે પુત્રીને પણ સાથે લીધી. તે પુત્રી ગાડું ચલાવી રહી હતી. તેને જોઈ મેહ પામેલા બીજા રબારી આડા માર્ગે ગાડી ચલાવીને પણ તે કન્યાનું મુખ નિરખવા પ્રયત્ન કરવા લાગ્યા. પરિણામે તેઓના ગાડાં ભાંગવા માંડ્યા,
આ બધું જોઈ રબારીને સંસાર પર ધિક્કાર છુ. પાછલા ભાવે ચારિત્ર પાળેલું છે. અશુચિ ભાવના યાદ આવી. તે ભાવતા વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયે. પુત્રીને પરણાવી દઈ દીક્ષા લીધી. આવશ્યકદિ ચે. વહન કર્યા,
ઉત્તરાધ્યયના ત્રણ અધ્યયન પુરા કર્યા બાદ પૂર્વકૃત જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ઉદય થયે. ઘણા પ્રયત્ન કરવા છતાં ચોથા અધ્યયનને એક અક્ષર ન ચડે.
ઉપાધ્યાય ભગવંતે તે આત્માની ગ્યાયેગ્યતા વિચારી, રાગદ્વેષને નિગ્રહ કરનારું એક પદ આપ્યું. “મા મ તુવ.”
મુનિએ વિનયપૂર્વક તે સ્વીકારી બેલના તપ સાથે માટે મેટેથી ગોખવાનું શરૂ કર્યું. પણ તે માસતુષ-માસતુષ કર્યા કરે છે. બાર વર્ષ સુધી ઉપાધ્યાય ગુરુ વચને માસતુષ-માસતુષ્ટ કર્યું પણ એક પદ ન આવડયું. છતાં પણ તેને છેવટે કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. ઘણું જીવને બોધ પમાડા.
પણ આવું સુંદર પરિણામ આવશે, તે નકકી કોણે કર્યું?
