________________
૩૪
અભિનવ ઉપદેશ પ્રાસાદ-૪
છે, જ્ઞાન અંકુશથી કષાય હાથીને મહાત કરે છે, અજ્ઞાનાંધ લેકના જ્ઞાનચક્ષુ ઉઘાડનારા છે માટે ઉપાધ્યાયને નમસ્કાર કરવાનું કહ્યું.
મહાભારતના યુદ્ધ પછી પાંડવ પ્રાયશ્ચિત માટે તીર્થાટન કરવા નીકળે છે. તે એક જૈનેતર પ્રસંગ છે.
કૃષ્ણ મહારાજા પાસે આજ્ઞા માંગી. કૃષ્ણ કહે હું તે સાથે આવી શકુ તેમ નથી પણ મારી આ તુંબડીને સાથે લઈ જાઓ, તેને બધાં તીર્થમાં સ્નાન કરાવજે.
પાંડેએ અડસઠ તીર્થમાં તુંબડીને બરાબર સ્નાન કરાવ્યું. પછી દ્વારિકા આવી, રાજ દરબારમાં કૃષ્ણ મહારાજાને તું બડી પાછી આપી.
કૃષ્ણ કહ્યું આનું ચૂર્ણ કરી નાખે. પછી બધાને ચૂર્ણની એકએક ચપટી ખાવા માટે પ્રસાદ તરીકે આપી. ઍમા મુકતા જ બધાં યુ-થુ કરવા લાગ્યા.
કૃષ્ણ મહારાજા કહે આ તે મેં પાંડને સમજાવવા યુક્તિ કરી હતી. જેમ તુંબડુ ગમે તેટલા તીર્થે સ્નાન કરવા છતાં તેની કડવાશ છોડતું નથી તેમ ગમે તેટલી યાત્રા કરો પણ હૃદયની કડવાશ-કલુષિત ભાવે ઘટે નહીં તે શું ફાયદે?
ઉપાધ્યાય ભગવંત પણ આવી જ રીતે અજ્ઞાનથી અંધ બનેલા લેઓને જ્ઞાન રૂપી ચક્ષુ વડે અંધાપ નિવારે છે.
વળી ઉપાધ્યાય શબ્દનો અર્થ પણ સમજવા જેવો છે. | ૦ ૩ જા જેના સમીપમાં રહેવા માત્રથી શ્રુતજ્ઞાનને લાભ થાય છે.
ઉપાધ્યાય આખો દિવસ સૂત્ર અર્થની ચિંતામાં-અભ્યાસમાં લીન હોય. છે. જેમ માછલાને પાણી વિનાને સમય તરફડિયા મારવા જેવો લાગે તેમ ઉપાધ્યાયને પણ સ્વાધ્યાય વિનાને કાળ તેવો જ લાગે. માટે જ યશોવિજયજી મહારાજે લખ્યું છે.
તપ સજ્જા રત સદા દ્વાદશ અંગના ધ્યાતા રે, ઉપાધ્યાય તે આતમા જગબધવ જોબ્રાના રે, આવા ઉપાધ્યાય પાસે રહેતા ગ્રુત જ્ઞાનને લાભ થાય કે નહીં?
