________________
(૯૧) જિનપૂજા-ભત્રપૂજા
-ભાવે જિનવર પૂજીએ
तइआ उ भावपूआ ठाउ चिवंदणो चिए देसे जहसन्ति चित थुथुत माइणा देव चंदणयं
ત્રીજી [પૂજા તે] ભાવપૂજા કહી છે ભાવ પૂજા એટલે] ચૈત્ય વદનને યાગ્ય ઉચિત પ્રદેશમાં બેસીને શ્વાશક્તિ જુદાં જુદાં સ્તોત્ર સ્તુતિ વગેરેથી દેવવંદન કરવું [તે]
શ્રી જિનેશ્વર દેવની અંગપૂજા અગ્રપૂજા અંગેની પ્રવૃત્તિના ત્યાગ કરવા રૂપ ત્રીજી વખત નિસીહિ ટહેવા પૂર્વક ભાવપૂજા કરવી. સ્થળ સ'કાચ ન હેાય તે આશાતના ટાળવાના ઉદ્દેશથી જધન્યથી શ્રી જિન પ્રતિમાથી નવ હાથ દૂર અને તેટલી જગ્યા ન હેાય તે ઓછામાં ઓછું અડધા હાથ દૂર બેસવું. ઉત્કૃષ્ટથી ૯૦ હાથ દૂર બેસવું. તેમાં પણ પુરુષાએ શ્રી જિનેશ્વર દેવની જમણી [પાતાની ડબી] બાજુએ અને સ્ત્રીઓએ ડાબી બાજુએ હૈં.સી વિશિષ્ટ સ્તુતિ-સ્તવના પૂર્વક ચૈત્યવંદન રૂપ ભાવપૂજા કરવી.
શ્રી નિશિથ સૂત્ર પણ જણાવે કે સો જ ગંધાર સાયબો થય બુદિ થુવંતો તથ નિરિ મુદ્દા બદોસંનિસિલો. તે ગધા? શ્રાવક સ્તુતિ સ્તવન વડે સ્તવના કરતા સંપૂર્ણ અહેાર ત્રિ સુધી પત્ર તની ગુફામાં નિવાસ કર્યા. વસુદેવ હિંડીમાં પણ તેણે કાઉસ્સગ્ગ સહિત સ્તુતિ વંદન [ દેવવંદન] કર્યાની વાત આવે છે. આ રીતે અનેક સ્થાને શ્રાવક શ્રાવિકાએ કાઉસ્સગ્ગ સ્તુતિ-સ્તવનાપૂર્વક ચૈત્યવાદન કર્યાનુ વિધાન છે.
આ દેવવંદન કે ચૈત્ય વદન એટલે શું? એક પ્રકારની ભાવ— પૂજા. દ્રવ્યપૂજા તે કરી પણ ત્રીજી ભાવપૂજા કરવાની કહી છે. ભાવે જિનવર પૂજીએ
૧
ભાવપૂજા રૂપે આ ચૈત્યવંદનના ત્રણ ભેદ નૈત્યવંદન ભાષ્ય ગાથા ૨૩માં કહ્યા છે.
नक्कारेण जहन्ना, चिवरण मज्झ दंड धुइ जुअलल पण दंड थुइ चक्करा, थय पणिहाणेहिं उक्कोसा
