Sadhu to Chalta Bhala 2

SR No.: 009104
Original Sutra Author: N/A
Author: Prashamrativijay
Publisher: Pravachan Prakashan Puna
Publication Year: 2006
Total Pages: 91
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 1 MB

Page 91

169 પરંતુ પાટણની વિશેષતા એની પ્રાચીનતામાં છે. પાટણ પાસે છે તેટલાં પ્રાચીન શાસ્ત્રો ભાગ્યે જ બીજે છે. કેટલાય અલભ્ય ગ્રંથો પાટણના જ્ઞાનભંડારમાં છે અને સૌ પ્રથમવાર પ્રકટ થયેલાં કેટલાય શાસ્ત્રોની મૂળ નકલ પાટણમાંથી મળી છે. સોનાના અક્ષરો, ચાંદીના અક્ષરો, ચિત્રકલા, વિવિધ અક્ષરો, વિજ્ઞપ્તિપત્રો, લેખન સામગ્રીઓ પાટણ પાસે છે. વરસો પૂર્વે પાટણમાં નાના મોટા 20 જેટલા હસ્તલિખિત જ્ઞાનભંડારો હતા. ગૃહસ્થોનાં ઘરોમાં પણ કોઈ ભંડાર હતા અને કોઈ સંઘના ઉપાશ્રયમાં હતા. તેનું list નહોતું અને સુરક્ષિત તંત્ર નહોતું. આજે તમામ જ્ઞાનભંડારો શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જ્ઞાનમંદિરમાં એક બની ગયા છે. ઈ. સ. ૧૦૬૪માં લખાયેલી પ્રત અહીંની સૌથી પ્રાચીન પ્રત ગણાય છે. 40 કબાટોમાં હસ્તલિખિત પ્રતો સચવાયેલી છે. આગ, ભેજ, તાપ, ધૂળ અને ઊધઈ ન લાગે તેવી સફાઈબંધ સુરક્ષા છે. ઈ. સ. ૧૮૯૩માં પીટર્સને લખ્યું છે : ‘પાટણ જેવું ભારતભરમાં એક પણ બીજું નગર મેં જોયું નથી. તેના જેવાં જુજ નગરો છે, જેની પાસે આટલી બધી હસ્તપ્રતો હોય. આ હસ્તપ્રતો યુરોપની કોઈપણ વિદ્યાપીઠનો મગરૂબી લેવા લાયક અને ઇર્ષાદાયક રીતે સચવાયેલો ભવ્ય ખજાનો છે.' પોષ વદ 7 : પાટણ એ દિવસ ધન્ય હતો. મહેસાણાથી નીકળેલા. રૉડ જતો હતો ગાંભુ તરફ. વચ્ચે એક રસ્તો ફંટાતો હતો. એક પાટિયું માર્યું હતું. શ્રીકનોડા તીર્થ. તેની નીચે નાના અક્ષરે લખ્યું હતું. મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મ.ની જન્મભૂમિ. કન્ઝોડા અને કનોડે તો વારેતહેવારે કાને પડતાં નામ. વાચક જસના સથવારા વિનાનો એક સાધુ તો કોઈ બતાવે ? એમનું ગામ કનોડા. રસ્તો વળતો હતો. અમે પણ વળ્યા. રસ્તે રાયડાનાં પીળા ફૂલોથી લચકતાં ખેતરો. મારગપર પથરાયેલી ડામરની શ્યામ ચમકદાર છાયા. આસમાન એકદમ ભૂરું. તદ્દન શાંત વિસ્તાર. થોડું વળતાં વળતાં છેક ગામને પાદર આવ્યા. જૂનો વડલો ઊભો હતો. આની નીચે જસવંત ને પદ્મસિંહ રમ્યા હશે. ધૂળિયા પાદરની કોરે બેય હસતારમતા જમવાનું ટાણું ભૂલી જતા હશે. સામે દેખાતું નાનું ગામ. તેમાંથી સોભાગદે = મા હાકોટા પાડતી જમવા બોલાવવા આવતી હશે. બંને જણા માતાનો એકએક હાથ પકડી ઘેર પહોંચતા હશે. 170 ઘર. વાચકજસનું ઘર. રોમાંચિત કરી દેતી શોધ. આજે એ ઘર હશે ? જમીન તો હશે, સરનામું નહીં મળે. રૂપેણ નદી હતી. નદીમાં પૂર હતા. આભમાં મેઘ હતો ને ધોધમાર વરસાદ છંટાતો હતો. રસ્તા જળબંબોળ હતા. નાનો જસવંત માતાને રાજી કરવા, પારણું કરાવવા ભક્તામર બોલી જાય છે. માતાની આંખમાં આવેલાં આનંદના આંસુ સામે તો બહાર વરસતાં પાણી ઝાંખા પડી જાય છે. વાચકજસનો પ્રથમ ઉન્મેષ દાખવતી આ ઘટના જે ઘરમાં બની તે ઘર, તે ઘરની ભીંતો અને ઇંટો આજે ચૂપચાપ ક્યાંક છૂપાયા છે. દીક્ષાનો નિર્ણય લેવાયો છે, ઘરે બાળ જસવંત મા-ના હાથે છેલ્લી વાર કોળિયા ભરે છે. જે થાળીમાં જસવંત અને પદ્મસિંહ છેલ્લાવારકું જમ્યા તે થાળીને માતાએ જીવનભર સાચવી રાખી હશે. કનોડા ગામનું ઉલ્બનન થાય તો એ થાળી પહેલાં શોધવી જોઈએ. ગામની શેરીમાં એના મિત્રો તો હશે જ ને. એ બધા સાથે રમાતી રમતો કંઈ કંઈ હશે ? હારવાનું તો બાળપણમાંય નહીં જ આવડતું હોય. જીતવા માટે તો જનમેલા. નાનું કનોડું ગામ, પહેલો શ્વાસ આ ગામમાં લીધો. આ કનોડું ગામે પહેલા શ્વાસમાં એવી ચેતના ભરી આપી કે ત્રણસો વરસ પછી પણ આ કનોડું ગામનું રતન અગણિત જનોની આરાધના અને શ્રદ્ધાનો શ્વાસ છે. કનોડું ગામમાં નાનો ઉપાશ્રય બંધાયો છે. નાનું દેરાસર બન્યું છે. હાઈસ્કૂલ નવી બની છે તેમાં વાચકજસની મૂર્તિ પણ છે. કનોડું નામ છે તે સિવાય કોઈ અવશેષ મૌજૂદ નથી. જોકે, નામ છે તેમાં જ બધું છે. અમે સવારથી સાંજ લગી કનોડું ગામમાં રહ્યા. અજૈનોનાં ઘરો છે. જૈનોનાં ઘર નથી. જે ઘેર વહોરવા ગયો તે ઘર પરિચિત લાગ્યું. વાચક જસના હાથે વહોરેલી ગોચરી વાપરવા મળી હોય તેવા કૃતાર્થભાવ સાથે ગામઠી ગામના રોટલો-શાક વાપર્યા. કનોડું ગામમાં વાચકજસને યાદ કરીને કહ્યું : લો તુમ્હારે ગાંવમેં આ ગયે હમ, જૈસે ધૂપ સે નીકલકર છાંવમેં આ ગયે હમ. અને પાટણમાં પંચાસરાનાં દેરાસરની બાજુમાં મેદાન છે તે વાચકજસની દીક્ષાભૂમિ. એ જ ધન્યતા. (વિ. સં. 2062)