Page Text
________________
છે. આસમાન બે માળના પ્રાસાદને માથું ટેકવી, પગ લંબાવી પોઢી રહ્યું છે. હવાના વીંઝણા તેની નીંદરને ઘેરી બનાવે છે. ધુમ્મસ અને વાદળાની ચાદર ઓઢે ત્યારે અચલગઢ સ્વર્ગીય લાગે. દેરાસરના કોટની પછવાડે પહાડી પ્રદેશ છે, તેમાં અફાટ વનરાશિની બિછાત છે, ઘનઘોર ખીણ છે, ગુફા, ઝરણાં ને પંખીઓના કલબલાટના પડઘા છે. શહેરીકરણ થયું નથી, રાતે બિલાડીનાં બચ્ચાને ઉપાડી જવા દીપડો આવી ચડે છે. પાણીની તંગી હોય ત્યારે ગાય ભેંસની જેમ જ તરસના માર્યા-રીંછડાઓ વલખા મારતા દેખાઈ આવે છે.
જૂની ધરમશાળામાં ધુમકેતુની વાર્તાનાં પાત્રોનું વાતાવરણ છે. અહીં ઉપર નીચેનો જ વહેવાર છે. પેઢી નીચે છે. તેનાથી ઉપર ધર્મશાળા. તેનાથી ઉપર ભોજનશાલા. તેનાથી ઉપર ઉપાશ્રય. તેનાથી ઉપર ચોકિયાતોની બેઠક. તેનાથી ઉપર દેરાસર. અતિચારમાં આવતા, ઊર્ધ્વદિશિ અધોદિશિ તણા નિયમ કેવી રીતે ભાંગ્યા તેનું બંધારણ સમજી શકાય તેવી ભૂગોળ છે. રસોડે ખાસ ભીડ થતી નથી અને તોટો હંમેશા રહે છે.
તદ્દન સ્વચ્છ હવા, નિરવ એકાંત, પવિત્ર પરિવેશ. અચલગઢની આ ઓળખ. જિનાલયથી ચારેકોર નવા દેશ્યો ઉઘડે છે. દેરાસરની પાછળ વિરાટનો ખોળો વિસ્તર્યો છે. આબુની જગવિખ્યાત કંદરાઓમાં પથરાયેલાં અગણિત વૃક્ષો. જંગલી જાનવરોની અણદીઠ કેડીઓ. ભૂખરા, રાખોડી પથ્થરોના જંગી આકારો. પહાડનું પડખું સીવ્યું હોય તેવી સડકની લાંબી રેખા દૂર દેખાય. ચોખાના દાણા જેવી ગાડીઓ મંથર ગતિએ સરકે છે તેમ લાગે. આરણા ચોકીના ધાબાનો અણસાર વર્તાય. પૂર્વ તરફ દેરાસરના જ સંકુલમાં ચૌમુખજીની નાની છત્રી, એક ખૂણે બની છે. ત્યાંથી અચલગઢની તળેટીનું તળાવ દેખાય. તો મૂળ દેરાસરના બીજા માળેથી શ્રાવણભાદરવોવાળી ઊંચી ટેકરી દેખાય. ઝૂલતી ખજૂરીઓ લલચાવે. એ ટેકરી પર બે માળની ગુફા છે. એક ગુફાની અંદર બીજી અંધારગુફા છે. છાતીના પાટિયા બેસી જાય તેવી ડરામણી.
વૈશાખ સુદ હિં.-૬ : માનપુર રાજા કુમારપાળે અચલગઢની તળેટીમાં દેરાસર બંધાવેલું. મૂળનાયક હતા પંચધાતુના શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનું. પરમાર ધારાવર્ષદેવના નાનાભાઈ
મલાદ રાજાએ આ પંચધાતુની પ્રતિમા સમેત કુલ ત્રણ મૂર્તિ ઉઠાવીને પીગળાવી. તેમાંથી મહાદેવનો પોઠિયો નંદી બળદ બનાવ્યો ને અચલગઢના મહાદેવ મંદિરમાં શંકર સમક્ષ તે બેસાડ્યો. થોડા સમયમાં પ્રહલાદને કોઢ થયો. પ્રાયશ્ચિત રૂપે પોતાનાં નામથી વસાવેલા પ્રલાદનપુર (પાલનપુર)માં પામ્હણ વિહાર નામનું વિશાળ દેરાસર બંધાવ્યું. પાર્શ્વપ્રભુ મૂળનાયક. રોજ પ્રભુનું પ્રક્ષાળજળ શરીરે લગાવી નીરોગી બન્યો. અલબતું, જે દેરાસરના ભગવાન તેણે નષ્ટ કરેલા ત્યાં ધ્યાન આપવાનું તે ચૂક્યો. રાજા કુમારપાળ વિ. સં. ૧૨૩૦માં દિવંગત થયા. ધારાવર્ષનું ચંદ્રાવતી પર રાજ્ય હતું, વિ. સં. ૧૨ ૨૦થી છેક વિ. સં. ૧૨૭૬ સુધી લગભગ. અજયપાળનું મૃત્યુ વિ. સં. ૧૨૩૩માં થયું. ઘટનાક્રમ આમ બન્યો હશે. કુમારપાળનું મૃત્યુ. અજયપાળના વિદ્રોહી આક્રમણો, તેનાં સમર્થનમાં અચલગઢના કુમારવિહારની મૂર્તિનો નાશ. અજયપાળનું મૃત્યુ.
હવે પ્રલાદ રાજાએ મૂળનાયકનો નાશ કર્યો તે દેરાસરમાં શ્રી નેમનાથપ્રભુ બિરાજીત થયા. ત્યારબાદ થોડા જ સમયમાં શ્રી મહાવીર પ્રભુ મૂળનાયક પદે બિરાજયા. પ્રાયઃ અઢારમી સદીમાં પ્રભુ શાંતિનાથદાદાની મૂર્તિ ખંભાતથી લાવીને મૂળનાયક પદે સ્થાપવામાં આવી અને વીરપ્રભુની મૂર્તિ બાજુમાં મૂકી દેવાઈ.
તારંગાની જેમ અચલગઢ પણ કેવળ કુમારપાળ રાજાનાં દેરાસરથી જ પ્રસિદ્ધ બનવું જોઈતું હતું. આમ ન બન્યું. સૌથી જૂનું હોવા છતાં કુમારવિહારનું દેરાસર પોતાનો પ્રભાવ જમાવી શક્યું નથી. રાજા પ્રલાદનનું એ પાપ. કુમાર વિહારથી રોડની સામે તરફ ધનુર્ધારી ધારાવર્ષની મૂર્તિ દેખાય છે. તેનામાં એક તીરે ત્રણ પાડામાં વીંધવાનું બળ હતું. ધારાવર્ષની મૂર્તિ સામે ત્રણ પાડાની મૂર્તિઓ છે. તેમાં આરપાર કાણા હતા તે આજે પૂરાઈ ગયા છે. વનઘટાના ખોળે, શાંતિનાં સામ્રાજયમાં સોહી રહેલા કુમારવિહારની પ્રતિમા ભંગ પામી તેનો જખમ હૈયે કાણાં પાડતી વેદના આપે છે. તેથી વધુ વેદના તો એ છે કે આવું બન્યું છે તેની કોઈને ખબર નથી અને કોઈને પડી પણ નથી.
અચલગઢની પાછા ફરતી વખતે મનમાં શોકનું રાજ હતું. અચલગઢનાં દેરાસરોમાં સુખડ ઘસવાના એકાવન ઓરસિયા હતા, જૂના જમાનામાં. આજે
| SR No. | 009104 |
| Book Title | Sadhu to Chalta Bhala 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamrativijay |
| Publisher | Pravachan Prakashan Puna |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 91 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 1 MB |