Page Text
________________
૪૧
ટ્રકોને જવાનો રસ્તો હતો તેમાં. નક્કી આ જ બધી ખાણો હોવી જોઈએ. સુરંગો ફૂટે. જમીનના પડ ફાટે. અંદરના ધવલગર્ભમાં પ્રસ્તારનો ઉઘાડ થાય. પથ્થરો બહાર કાઢવામાં આવે. આરાસણનો માર્બલ કોઈને ખબર નથી પડતો. અહીંનો માર્બલ અંબાજીનો માર્બલ કહેવાય.
ચૈત્ર વદ-૪ : કુંભારિયાજી
અદ્ભુત કારીગરી. અકલ્પ્ય શિલ્પકલા. અવર્ણનીય સંયોજન. જોઈ શકાતું હતું છતાં મનને સચ્ચાઈ લાગતી નહોતી. ઉમતામાં નીકળેલાં દેરાસર જેવા જ ત્રણ દેરાસર છે, ચોવીશ દેવકુલિકા. દેરાસરની પાછળ ખુલ્લું ચોગાન અને તેનો કોટ. દેરાસરની સમક્ષ, આસપાસ દેરીઓ. બાવન જિનાલયમાં દેરાસરની પાછળ દેરીઓ હોય છે. ચોવીસ જિનાલયમાં, અહીં - દેરાસરની બાજુમાંથી ભમતી શરૂ થાય. બીજી બાજુ પૂરી થાય. અડધી પ્રદક્ષિણામાં દેવકુલિકા આવે. વાતાવરણ શાંત હતું, કલાસામ્રાજ્ય અનુપમ હતું છતાં મનમાં નિર્વેદની લકીર અંકાતી હતી. શિલ્પશાસ્ત્રનો નિયમ યાદ આવતો હતો. જિનાલય તૈયાર થઈ જાય પછી ભગવાનનું આસન ખાલી ન રાખવું. તરત પ્રતિમા બિરાજમાન કરી દેવી. અહીં ભમતીની દરેક દેરીઓ ભગવાન વિનાની છે. આતમાનો ખાલીપો ભરી આપનારાં જગતારક જિનમંદિરોની બેઠકો, પબાસનો પર ખાલીપો પથરાયો હતો. એક કાળે ભગવાન બિરાજ્યા હતા. મુસ્લિમ આક્રમણની સંભાવનાને ધ્યાનમાં રાખીને, સંઘે પ્રતિમાજી ઉથાપી લીધા. આ બધી પ્રતિમાઓ ભોંયરામાં ભંડારી દીધી. વરસો અને સૈકાઓ વીત્યા. મૂર્તિઓ અકારણ ભોંયરામાં છે. મૂર્તિ અકારણ ભૂમિની અંદર છે. ભૂમિમાં ભગવાન નિહિત હોય તે આપણને પ્રસન્નતા આપી શકે. પરંતુ પ્રયોજન વિના ભૂમિમાં અંતર્હિત રહે ભગવાન, તો વિષાદનો વાયરો આવે જ. કુંભારિયાજી તીર્થમાં આવ્યા. પ્રભુનાં દર્શન સુદ્ધાં કર્યા. આનંદનો કોઈ ઉમળકો જાગતો નથી. કંટાળા જેવું લાગ્યા કરે છે. બોજો લાગે છે. એક મોટો વડ છે સંકુલમાં. તેની નીચે ભગવાન્ હોવાની વાયકા છે. બીજી બે ત્રણ જગ્યાઓ માટે પણ આવી વાત ચાલે છે. પૂરેપૂરું ખોદકામ કરાવ્યા વગર સાચું ખોટું શું તે ખબર નહીં પડે. મને તો એમ વિચાર આવે છે કે આ જમીનની નીચે ભગવાન્ જ ભગવાન છે. આપણા પગ ભગવાન્ પર ન આવી જાય તેની નિશાની આપવા કુદરતે ખજૂરીઓ ઉગાડી
૪૨
છે. દરેક ખજૂરીની નીચે, ભગવાન્ ભંડારાયેલા બેઠા હશે. ઊંચી ખજૂરી, પ્રભુની ધજા બનીને ઝૂલ્યા કરે છે.
ચૈત્ર વદ-૬ : કુંભારિયાજી
ગિરનારની જેમ કુંભારિયાજીના મૂળનાયક શ્રીનેમિનાથ ભગવાન્ છે. ભગવાનની પ્રતિમા વિશાળ છે. મંદિરની રચના એવી છે કે પ્રવેશદ્વારેથી એક એક પગથિયું ચડીએ તેમ સૂરજ ઊગતો હોય તે રીતે નેમિનાથ દાદાનાં દર્શન ઊઘડતા આવે. પ્રવેશનાં પગથિયાની ઉપર - શરણાઈ સૂર નોબત વાગે, તે માટે અલાયદી ગૅલૅરી બની છે. પ્રવેશના દરવાજાની ઉપર નોબતખાનાનો ઝરૂખો દેખાય છે. પગથિયાં ચડીને મેઘનાદ મંડપમાં પહોંચીએ એટલે હાંસી શ્રાવિકા યાદ આવે. ધરમની બેન બનતા તેને આવડેલું. પાટણમાં એ રહેતી. રાજવિહાર પૂજા કરવા જાય. સિદ્ધરાજ જયસિંહ અને શ્રીહેમાચાર્યના સંબંધનું પરિણામ હતું રાજવિહાર. કુમારવિહાર તો પછી બન્યો. હાંસી શ્રાવિકાએ રાજવિહારમાં એક દરિદ્રમૂર્તિને ફરતી જોઈ. એ મંદિરને ઝીણવટથી જોતી હતી. હાંસીએ તેની પાસે જઈને કહ્યું : ‘બહુ ધ્યાનથી મંદિર જુઓ છો તો શું નવું મંદિર બાંધવા માંગો છો ?’ એ દરિદ્રમૂર્તિનું નામ હતું પાસિલ. આરાસણના મંત્રી ગોગાનો એ પુત્ર. નસીબે તેને ગરીબ બનાવી મૂક્યો હતો. તેણે હાંસીને કહ્યું : ‘તારી વાત સાચી પડે ને હું જો મંદિર બંધાવું તો તારે પ્રતિષ્ઠા પર આવવું પડશે.' આમ અરસપરસની વાત થઈ. પાસિલ આરાસણ આવ્યો. અંબિકાની આરાધના કરી. દેવીની આશિષથી સીસાની ખાણ રૂપાની થઈ ગઈ. ૪૫,૦૦૦ સોનામહોરના ખરચે નેમનાથદાદાનો પ્રાસાદ બંધાવ્યો. પાટણની હાંસી શ્રાવિકાને પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે નોતરું મોકલ્યું. તેણે ગજબ કર્યો. નવ લાખ રૂપિયાના ખરચે મંદિરની સમક્ષ મેઘનાદ મંડપ બંધાવ્યો. નેમનાથ દાદાના દરબારમાં પ્રવેશતાવેંત આ મેઘનાદ મંડપનું મહાછત્ર મળે છે. નકશીદાર સ્તંભોની ઉપર હવાપાળ અને હવાજાળ. સભામંદારક જાતિના કરોટકનું માન પામતાં ભવ્ય ગુંબજને જોવામાં આંખો અપલક બની જાય. ગોળ ઘેરાવમાં ઉપરની તરફ વળાંક લેતા ઘુમાવ. વચોવચ ઝભૂંભેલું ઝુમ્મર. આબુના ગુંબજ જોયા નથી હજી. આ ગુંબજ તેના મુકાબલામાં જરૂર ઊભો રહી શકે. મેઘનાદ મંડપની વિશેષતા સ્તંભોની ઊંચાઈમાં છતી થાય. ઉપરની પાળ આવરી લઈને ઊંચે આખા કલાકર્મનો ભાર આ સ્તંભો દ્વારા જ
| SR No. | 009104 |
| Book Title | Sadhu to Chalta Bhala 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamrativijay |
| Publisher | Pravachan Prakashan Puna |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 91 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 1 MB |