________________ લો અમે તો આ ચાલ્યા આજે આપણે વિખૂટા પડીએ છીએ. તમે અને હું ઘણા સમયથી મળતા રહ્યા છીએ. મારી વાતોને તમે ધ્યાનથી સાંભળી છે. મારી પાસે પૈસા નથી કે પહેચાન નથી. થોડા શબ્દો છે મારી પાસે. તમને મારા શબ્દો ગમ્યા હશે, તો જ તમે રોજ મારી પાસે આવ્યા. મને મારા શબ્દો ગમે છે. મને જે ગમે તે મારે તમને આપવાનું હતું. મને વાંચવાનું ગમે છે. મને વિચારવાનું ગમે છે. મારું વાંચન અને મારા વિચારો તો ઘણાં છે. તેમાં તમને સૌથી વધુ શું ગમે તે હું રોજ નક્કી કરતો. તમને ન સમજાય તેવું કાંઈ કહેવાનું નહોતું. તમને સમજવામાં તકલીફ પડે એવા શબ્દો વાપરવાના નહોતા. તમારા મનમાં ઉતરે અને તમારા વિચારોને બદલે તેવું જ મારે કહેવાનું હતું. હું કહેતો રહ્યો. તમે સાંભળતા રહ્યા. મારી પાસે તો આત્મવિશ્વાસનું ધન છે. હું જે કહીશ તે સારું જ હશે તેવી ખાતરી સાથે મેં કહ્યું છે. તમે મને સાંભળતી વખતે મારી પર વિશ્વાસ મૂક્યો કે આ જે કહેશે તે સારું જ હશે. તમારો મારી પરનો વિશ્વાસ એ મારી મોંઘી મૂડી છે. તમારી સાથે મારી ઓળખાણ નહોતી. તમે મારા વિચારોને જાણતા નહોતા. તમને મારી પાસેથી મળેલા વિચારોએ જે આનંદ આપ્યો તે બીજા કોઈએ કદાચ, નહીં આપ્યો હોય. મારી જેવા વિચારો અને સારા શબ્દોના સૌદાગરો તમને ઘણા મળ્યા હશે. તેમણે મારા કરતા વિશેષ સારું પ્રદાન કર્યું હશે. તમને મારી પાસે ન હોય તેવી ઊંચાઈ અને તેવું ઊંડાણ તેમની પાસે હશે. તમે મારી વાતને સાંભળતા રહ્યા એ મારી જીત છે. બીજા સમજદાર લોકોની સારી વાતો તમે સ્વીકારી તે રીતે મારી વાતો તમે સ્વીકારી. મારી સમજદારીની આ જીત છે. તમે સતત મને સ્વીકારતા રહ્યા. મારી વાતોએ તમારામાં, તમારા વ્યક્તિત્વમાં થોડો ઉમેરો કર્યો છે. મને લાગે છે કે મારી વાતો તમને ગમી છે. તમને મારા તરફથી મળેલા વિચારો ગમે તે મારું સૌથી મોટું સન્માન છે. તમે મારા બન્યા વિના મારા બન્યા છો. હું તમારો બન્યા વિના તમારો બન્યો છે. તમારો અને મારો આ સંબંધ અચાનક શરૂ થયેલો. આજે આપણે છૂટા પડવાનું છે. કાલે હું તમારી પાસે આવીશ નહીં. કાલ પછીના દિવસોમાં આપણી મુલાકાત નહીં થાય. મને વિચાર આવે છે કે તમને મારી પાસેથી નક્કર અને નિશ્ચિત બનેલા સુવિચારો મળ્યા છે. તમે રોજ મળતા. રોજ મને સાંભળતા. રોજે રોજની મુલાકાત હોવાથી ભૂલવાનો પ્રશ્ન નહોતો. હવે એ પ્રશ્ન આવ્યો છે. તમે મને ભૂલશો તે મહત્ત્વનું નથી. તમે મારી વાતોને ભૂલતા નહીં. મેં તમારી પાસે કશી અપેક્ષા રાખ્યા વગર મારું શ્રેષ્ઠ તત્ત્વ તમને આપ્યું છે. તમારી પર ઉપકાર કરવાનો મારો દાવો હતો નહીં અને હોઈ શકે પણ નહીં. મેં તમને જીવનભર કામ લાગે તેવું કાંઈક તમને આપ્યું છે. તે તમારા દ્વારા આગળ વહેતું જાય તેવી મારી ઇચ્છા છે. મારી વાત તમે યાદ રાખો તો એ તમારા દ્વારા આગળ જશે. મારી વાત તમે જ ભૂલી જશો. તો એ વહેણ આગળ વધી શકશે નહીં. મારી પાસે આવેલી વાત તમારી સમક્ષ મૂકીને મેં વહેણ જીવતું રાખ્યું છે. તમારી પાસે આવેલી વાતો તમે તમારા સ્વજનો સમક્ષ વહેતી રાખજો . મારા તરફથી તમને મળતા વિચારોને હાલપૂરતો અલ્પવિરામ મળ્યો છે. રજૂઆતનો અલ્પવિરામ એ પૂર્ણ વિરામ નથી. મેં કહ્યું તે તમારી ભીતરમાં મંથન ચલાવશે. મારી વાતો તમારા મનમાં ઘોળાયા કરશે. એનું સારભૂત નવનીત તમે વળી બીજા લોકોને આપશો. તમારી પર આ વિશ્વાસ મૂકીને અટકું છું. મને આજની આ ક્ષણે યાદ આવે છે, તુષાર શુક્લના શબ્દો. શબ્દ કેરી પ્યાલીમાં અર્થની સુરા પીને લો અમે તો આ ચાલ્યા મસ્ત બેખયાલીમાં લાગણી આલાપીને લો અમે તો આ ચાલ્યા. - 101 102 -