Page Text
________________
२४
एवं विवरणकृद्भिः दर्शनान्तरीयाणां मतपरिष्कार: कृतो यथा तथैव शास्त्रीयाणामपि मताभासानां परिष्कार: दृश्यतेऽष्टसहस्रीतात्पर्यविवरणे । प्रस्तूयन्ते तदुदाहरणानि'अविधिना दत्तं दानं शुभाशुभयोग' इति कस्यचिन्मतं परिष्कुर्वन्ति शास्त्रविशारदाः-इदं वचनं व्यवहारनयदृष्ट्या सत्यं न तु निश्चयनयदृष्ट्या, यतोऽविधिदानं यदि शुभाशुभयोगः स्यात् तहि तज्जन्यकर्मबन्धोऽपि शुभाशुभरूपो मिश्रः स्यात् । न तु मिश्र कर्मबन्धः सम्भवति । तस्मात् अविधिपरिणाम-दानपरिणामयोर्यस्य परिणामस्योत्कटत्वं तदनुसारेणैव कर्मबन्धो भवतीति सूक्ष्म
विवेचनं विवरणकर्तृणामत्र दृश्यते । (पत्रं-२०५) (फ) सिद्धानां चारित्रं न भवतीति दिगम्बरैकदेशिमतम् अध्यात्ममतपरीक्षायां समालोचितं तस्यात्र
दिनिर्देशः वर्तते । (पत्रं-१८०) (ब) एवमेव मुक्तौ चारित्रं न स्वतन्त्रकारणमिति कथनमपि परिष्कृतम् । (पत्रं-१८५) (भ) सप्तभङ्ग्या दैगम्बरीयव्यवस्था श्रीमदकलङ्देवैरित्थमारचिता-सप्तभङ्ग्यां सदसदादिविवक्षा
परदर्शनाभिमतपदार्थस्वरूपाधारेण भवति, प्रथमभङ्गत्रये परमताभिमतं सत्त्वमसत्त्वं तदुभयं चोद्दिश्य चतुर्थे भङ्गेऽवक्तव्यताविधानं भवति, एवमेव शेषभङ्गत्रयसार्थक्यमुपपद्यते, नान्यथा उपाध्यायप्रवराः सम्मतिमहातांधारेण सूक्ष्मयुक्तिभिः अकलङ्ककृतां व्यवस्थां परिष्कुर्वन्तः प्रथमभङ्गत्रयं निरवयवद्रव्यविषयकसकलादेशरूपेणान्तिमभङ्गचतुष्ट्यं च सावयवद्रव्यविषयक
विकलादेशरूपेण व्यवस्थापयन्ति । (पत्रं-३८०) (म) प्राचीनप्रायश्चित्तशास्त्रे पडिचरणं. इत्यादि श्लोके उत्तरदशायां स्थितस्य मुनेः प्रतिक्रमणादि
क्रियाऽमृतकुम्भरूपा प्रतिपादिता । तदेतत्समालोचितं श्रीकुन्दकुन्दाचार्येण समयप्राभृते । तत्र तस्याः विषकुम्भत्वं प्रसाधितम् । निश्चयप्रधानमेतन्मतं महता प्रबन्धेन परीक्ष्य परिष्कृतं धीमद्भिः श्रीमद्भिः । उत्तरदशायां स्थितस्य मुनेः क्रियायाम् अष्टौ विकल्पानुत्थाप्य समयप्राभृतकारमतं निर्लोठितम् । पूर्वोत्तरावस्थयोः क्रियाभेदश्च वचनासङ्गानुष्ठानरूपेण सङ्गमनीय इत्यभिप्रायश्च प्रदर्शितः । अस्मिन्नेवार्थे 'उपकरणादिवस्त्रधारणं परिग्रह' इति दिगम्बरमत समालोचनमपि दशवैकालिकाद्यागमानुसारेण कृतं विवरणकारैः । (पत्रं-६२१) ।
एतैरुदाहरणैः विवरणकर्तृणां स्याद्वादन्यायगर्भितसूक्ष्मबुद्धिस्वामित्वं नितरामभिव्यज्यते । स्वकीयप्रज्ञावैभवस्य, तर्ककौशलस्य, विनियोगपाटवस्य च श्रेयः ते स्वगुरुभ्य एव समपर्यन्ति । विनयोऽप्यमीषां महत्तामेवाभिवर्धयति । तथोक्तम्
अमुष्मिन्नेतावत्यखिलनयसम्मर्दगहने महातर्के यस्य प्रभवति परिच्छेदधिषणा । तथाप्यन्तः श्रीमन्नयविजयविज्ञांहिभजने न भग्ना भक्तिश्चेत्कथय किमसाध्यं मम सखे ॥ (पत्रं-३८०)
| SR No. | 009089 |
| Book Title | Ashtasahastritatparya Vivaranam Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vairagyarativijay |
| Publisher | Pravachan Prakashan Puna |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 450 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Philosophy |
| File Size | 1 MB |