Agam 18 JambudwipPragnapati Sutra Satik Gujarati Anuvad

SR No.: 009051
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2009
Total Pages: 336
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Agam 18, & agam_jambudwipapragnapti
File Size: 6 MB

Page 134

૩/૫૬ થી ૬૦
શરીરના મંડન માટે છે, તે ભેદ છે. મણિ-સુવર્ણ પહેરેલો, આના દ્વારા જતાદિ અલંકારનો નિષેધ સૂચવેલ છે. મણિ સુવર્ણના અલંકારોને જ વિશેષથી કહે છે - યથા સ્થાને ધારણ કરેલ અઢાર સરોહાર, નવસરોહાર, બિસરોહાર, લટકતાં ઝુમખા, કટિઆભરણ વડે જેની શોભા અધિક છે તે, અથવા ધારણ કરેલા હારાદિથી સારી રીતે શોભા કરેલો તથા રૈવેયક-કંઠનું આભરણ બાંધેલો, આંગળીના આભરણવાળો, આના દ્વારા આભરણ-અલંકાર કહ્યા.
- લલિત-સુકુમાલ અંગક-મુદ્ધ આદિ, શોભાવાળા કેશના આભરણ-પુષ્પાદિવાળો, આના દ્વારા કેશાલંકાર કહ્યા. હવે સિંહાવલોકન ન્યાયથી કરી પણ આભરણઅલંકારનું વર્ણન કરતાં કહે છે – વિવિધ મણીના કટક અને બુટિક વડે * * * ખંભિત ભૂજાવાળો - X-કુંડલો વડે ઉધોતિત મુખવાળો, મુગટ વડે દીપતા મસ્તકવાળો, હાર વડે આચ્છાદિત અને તેથી જ પ્રેક્ષજનોને તિદાયી વક્ષઃ જેને છે તે. દીધ દોલાયમાન સારી રીતે નિર્મિત વસ્ત્ર વડે ઉત્તરાસંગ કરેલો. મુદ્રિકા વડે પીળી લાગતી આંગળી જેને છે તે. વિવિધ મણિમય, વિમળ, બહુમૂલ્ય, નિપુણ શિલ્પી વડે પરિકર્મિત, દીપ્યમાન, નિર્મિત, સુસંધિ, બીજાથી વિશિષ્ટ, મનોહર, સંસ્થાન જેનું છે કે, જોવા વીરવલયો પહેરેલો • x - ૪ - બીજું કેટલુંક વર્ણન કરવું ?
(ટૂંકમાં) કલાવૃક્ષ જેવો અલંકૃત્ અને વિભૂષિત, તેમાં દલ આદિથી અલંકૃત અને કલ-પુષ્પાદિથી વિભૂષિત એવા કલાવૃક્ષની માફક મુગટાદિથી અલંકૃતુ રાજા અને વાદિથી વિભૂષિત, નરેન્દ્ર, કોરંટ નામના પુષ્પો, જે પીળા વર્ગના છે, માળાને અંતે શોભાર્થે બંધાય છે, તેની - પુષ્પોની માળા જેમાં છે તે. એવા છગને મસ્તકે ધારણ કરેલો શોભે છે. આગળ, પાછળ અને બંને પડખે એમ ચાર ચામરો જેને વીઝી રહ્યા છે, જેનું દર્શન થતાં લોકો જય શબ્દ બોલે છે. [તયા...]
અનેક ગણનાયક-મલ્લ આદિ ગણમુખ્ય, દંડનાયક-તંગ પાલ, * * * માંડલિક રાજા, ઈશ્વર-યુવરાજ અથવા અણિમાદિ શર્ય યુકત, તલવ-રાજાએ ખુશ થઈ આપેલ પબંધ વિભૂષિત રાજસથાનીય, માડંબિક-છિન્ન મડંબના અધિપતિ, કૌટુંબિક-કેટલાંક કુટુંબનો અધિપતિ, મંત્રી, મહામંત્રી, ગણક-ગણિતપ કે ભાંડાગારિક, દૌવારિક-પ્રતિહાર, અમાત્યરાજ્યાધિષ્ઠાયક, ચેટ-દાસ, પીઠમ-નીકટના સેવકો કે વયસ્ય, અથવા વેશ્યાચાર્ય, નગર-નગરનિવાસી પ્રજા, નિગમ-વણિનો વાસ, શ્રેષ્ઠીમહતર, સેનાપતિ, સાર્યવાહ, દૂત-બીજા રાજ્યમાં જઈ રાજાનો આદેશ તિવેદક, સંધિપાત-રાજ્ય સંધિરક્ષક - ૪ - આ બધાંની સાથે, પણ એકલો નહીં, તેમના વડે પરિવરેલો રાજા સ્નાનગૃહથી નીકળ્યો.
સજ કેવો લાગે છે ? પ્રિયદર્શન, ધવલ એવા શરદ્ધા મેઘથી નીકળેલ સમાન, * * * વિશેષણનો આ અર્થ છે – જેમ શરદ્ધા વાદળ સમૂહથી નીકળેલા સમાન, ગ્રહ-ગણ અને શોભતાં નક્ષત્રો તથા તારાગણ મધ્ય વર્તતા ચંદ્ર જેવો પ્રિયદર્શન લાગે, તે રીતે ભરત પણ સુધા ધવલ સ્નાનગૃહથી નીકળતો અનેક ગણનાયકાદિ પરિવાર મળે વર્તતો પ્રિયદર્શન લાગતો હતો.
જંબૂદ્વીપજ્ઞપ્તિઉપાંગસૂત્ર - સટીક અનુવાદ/ર વળી કેવા પ્રકારનો રાજા નીકળે છે, તે કહે છે - ધૂપ-પુષ્પગંધ-માળા પૂજોપકરણ જેના હાથમાં છે તે. ધૂપ-દશાંગાદિ, પુષ-પ્રકીર્ણક પુષ્પો, ગંધ-વાસ, માવ્ય-ગુંથેલા પુષ્પો. નીકળીને શું કરે છે ? જ્યાં આયુધ શાળા છે, જ્યાં ચકરન છે, તે તફ ચાલ્યો - જવાને પ્રવૃત્ત થયો.
ભરતના ગમન પછી તેના અનુચરોએ જે કર્યું, તે કહે છે - ભરતના નીકળ્યા પછી, તે ભરત રાજાના ઘણાં ઈશ્વર આદિ - x • પૂર્વવતુ કેટલાંક હાથમાં પદ્મ લઈને, કેટલાંક ઉત્પલ લઈને - x - કેટલાંક હાથમાં કુમુદ લઈને, કેટલાંક હાથમાં નલિન લઈને, કેટલાંક હાથમાં સૌગંધિક લઈને, કેટલાંક હાથમાં પુંડરીક લઈને, કેટલાંક હાથમાં સહસબ લઈને ચાલ્યા. વ્યાખ્યા પૂર્વવતું. વિશેષ છે કે - ભરત રાજાની પાછળ પાછળ ચાલ્યા. અર્થાતુ અનુક્રમે ચાલ્યા. બધાં સામંતોની એક જ વૈનેયિકીગતિ છે, તેમ બતાવવા વીસામાં દ્વિવચન છે. માત્ર સામંતો જ નહીં, દાસીઓ પણ ચાલી, તે કહે છે -
સામંત નૃપના અનુગમન પછી તે ભરત રાજાની ઘણી દાસીઓ ભરતરાજાની પાછળ-પાછળ ચાલી, તે કોણ હતી ? કુલ્પિકા-વજંઘા, પિલાત દેશમાં ઉત્પન્ન, અત્યંત હૃસ્વદેહવાળી, વડલિકા-નીચેની કાયા વક્ર હોય તેવી, બર્બર દેશમાં ઉત્પst, બકશ દેશની, યોનિકી-યોનકદેશની, પ©વ દેશની, ઈસિલિકા-થારકિનિકલાસલકુશિકી-દ્રવિડ ચાવતુ - પારસ બધી તે તે દેશમાં ઉત્પન્ન થયેલ જાણવી. અહીં ચિલાતી આદિ અઢાર પૂર્વોકત રીતે તે-તે દેશોભવપણાથી તે-તે નામની જાણવી અને કુાદિ ત્રણે વિશેષણરૂપ જાણવી. તે શું લઈને ચાલી ? તે કહે છે -
કેટલીક વંદનકળશ - માંગલ્યઘટ હાથમાં લઈને, એ રીતે મૂંગાર આદિ લઈને ચાલી, વ્યાખ્યા પૂર્વવત, વિશેષ એ કે- પુષ્પગંગેરીથી આરંભીને માલાદિ સુધી ગંગેરી જાણવી. - x • લાઘવાર્થે સૂટમાં બધી સાક્ષાત્ કહી નથી. • x • એ પ્રમાણે હાથમાં પુષ્પપટલ, માલ્યાદિ પટલ પણ કહેવું. કેટલીક-કેટલીક હાથમાં સિંહાસન લઈને, છત્ર-ચામર લઈને, તેલ સમુ-તેલનું ભાજન વિશેષ લઈને, એ પ્રમાણે કોઠ સમુદ્ગક ચાવતું સરસવ સમુદ્ગક લઈને ચાલી યાવતુ પદથી સંગૃહિત “રાજપનીય” ઉપાંગથી જાણવું. એ રીતે તાલવૃત-વીંઝણો, ધૂપકડછો લઈને ચાલી.
હવે જે સમૃદ્ધિથી ભરત આયુધશાળામાં પહોંચ્યો, તે કહે છે - તે ભરત રાજા આયુધશાળામાં સમદ્ધિથી - સમસ્ત આરિણાદિરૂપ લક્ષ્મી વડે યુક્ત થઈ પહોંચ્યો. એ પ્રમાણે બીજા પણ પદો યોજવા. વિશેષ એ કે - યુક્તિ- પરસ્પર ઉચિત પદાર્થોનો મેળ, તેના વડે, બલ-સૈન્ય, સમુદય-પરિવાર આદિ સમુદય, આદર-આયુધન ભક્તિ બહમાનથી, વિભૂષા-ઉચિત નેપથ્યાદિ શોભા, વિભૂતિ વડે, એ પ્રમાણેના વિસ્તારથી.
ઉકત વિભૂષા સ્પષ્ટ કહે છે સર્વ પુષ્પાદિ. પૂર્વવત્ વિશેષ એ કે - અલંકારમુગટ આદિ રૂપથી, મૂટિત-તૃનો જે શબ્દ-ધ્વનિ, તેનો સંગત નિનાદ-પ્રતિધ્વનિ, - x - x - મહા ઋદ્ધિથી ઈત્યાદિ, યોજના પૂર્વવત કહેવી. - x - મહેતા-ઘણાં, વસ્યુટિત-નિ:સ્વાનાદિ તૂર્યોનો એકસાથે પ્રવાદિત-ધ્વનિત તેના સહિત. શંખ, પ્રણવ