________________
૧/૨-૪પ૬ થી ૪૫૮
૧૫૫
કાપોત દેવી, ની વિશ, કૃષ્ણ વિરો, તે સંખ્યા
ભગવાન ! કૃષણ યાવત શુક# દેવો અને દેવીમાં લાભદુત્વ ? સૌથી થોડાં સુક દેવો, 56 અસંખ્યb, કાપો અસં, નીલ અને કૃષ્ણ અનુક્રમે વિશેad, કાપોદેવી સંખ્યા, નીલ દેવી વિશો, કૃષ્ણ દેવી વિશે, તેનો દેવો સંખ્યb, તેજ દેવી સંખ્યા
ભગવાન ! કૃઇ ચાવત તેજ ભવનવાસી દેવોમાં લાભહવ-સૌથી થોડાં તેજો, ભવનવાસી દેવો, કાપોત અર, ની વિશેષo, કૃષ્ણ વિશેષ છે. ભગવન્! કૃણ ચાવત તેજ ભવનવાસી દેવીમાં અલબહુવ-દેવવત્ ગણવું. ભગવાન ! કૃષ્ણ સાવત્ તેજો ભવનવાસી દેવ-દેવીમાં લાભદુત્વસૌથી થોડાં તે ભવનવાસી દેવો છે, તેજ ભવનદેવી સંખ્યb, કામોત ભવન, દેવો અસંખ્યા નીલલેી વિશેષ કૃષ્ણ વિશે, કાપોd ભવન દેવી સંખ્યા, નીલદેવી વિશેઠ, કૃષ્ણ દેવી વિશે છે. એ પ્રમાણે ભવનવાસીવ4 સંતરના ત્રણ અલબહુવ કહેવા.
ભગવન ! તે જ્યોતિક દેવ-દેવીમાં અલાબહત્વ - સૌથી થોડાં તે જ્યો દેવો છે, તે જ્યાં દેવી સંખ્યાતગણી.
ભગવાન ! તેજ પઠ શુક% વૈમાનિક દેવોમાં આભ મહત્વ - સૌથી થોડાં શુકલતેશ્મી વૈમાનિક દેવો, પsઠ સંખ્યા તે અસં છે. ભગવાન ! તેજ પs શુ% વૈમાનિક દેવ-દેવીમાં અઘબહd-સૌથી થોડાં શુક્લલેક્સી વૈમાનિક દેવો છે, પsa અસંખ્યb, તે અસંખ્યo, તેજો વૈમાનિકદેવી સંખ્યાતગણી.
ભગવાન કૃષ્ણ યાવત શુકલેસી ભવનવાસી, વ્યંતર, જ્યોતિષ, વૈમાનિક દેવોમાં કોણ કોનાથી અત્યાદિ છે ? ગૌતમ! સૌથી થોડાં શુકલતેશ્મી વૈમાનિક દેવો છે, પગ અસંખ્ય, તેજ અ, તેઓ ભવનવાસી દેવો અ%, કાપો અo, નીલલેયી વિશેષાધિક, કૃષ્ણ વિશેષ6 તેજો વ્યંતર દેવો ર% કાપો અ, નીલલેરી વિરોધ, કૃ» વિઠ છે. તેને જ્યોતિષ દેવો સંખ્યાલગણાં છે.
- ભગવાન ! કૃષ્ણ યાવત તેજલેચી ભવનવાસીની, વ્યંતરી, જ્યોતિકી, વૈમાનિકી દેવીઓમાં આલબહુવ-ગૌતમ ! સૌથી થોડાં તેજ વૈમાનિક દેવી છે, તેજ ભવનવાસી દેવી અસં% કાપો અસંઇ, ની વિશેષ, કૃ% વિણ, તેજોવ્યંતરી દેવી અસં કાપો અસં, ની વિશેષા, કૃષ્ણ વિશેષ છે. જ્યોતિકી દેવી સંખ્યાતગણી છે.
ભગવના , યાવતું શક ભવનવાસી ચાવતું વૈમાનિક દેવો અને દેવીઓમાં કોણ કોનાથી અાદિ છે ? ગૌતમ! સૌથી થોડાં શુHલેરી વૈમાનિક દેવો, પ% અ&, વેજો અ, તેજોવૈમાનિક દેવી સંખ્ય, તેજ ભવનવાસી દેવી અાં, તેજો, ભવનવાસી દેવી સંખ્યb, કાપોત ભવનદેવી અસં, નીલ
૧૫૬
પ્રજ્ઞાપનાઉપાંગસૂત્ર - સટીક અનુવાદ/ર વિરોધ, કૃ» વિશેષ, તેજો વ્યંતર દેવો સંખ્યા, તે વ્યંતરી સંખ્યા, કાપોd બંતરો , ની« વિશ, કૃષ્ણ વિશેષા, કાપોત વ્યંતરી સંખ્યા, નીલ વિરોષ, કૃષ્ણ વિછે, તેજ જ્યોતિકો સંખ્યા, તે જ્યો. દેવી સંખ્યાતગણી છે.
૪િ૫૮] ભગવત્ ! આ કૃષ8% ચાવત્ શુકલલેસીમાં કોણ કોનાથી અBહિક કે મહાદ્ધિક છે ? ગૌતમ ! કૃષ્ણલેચી કરતાં નીલલેશ્વી મહહિક છે, ની&થી કાપોહ મહદ્ધિક છે, એમ કાપોતથી તેજ, તેજથી પso, પદાથી શુકલલચી મહદ્ધિક છે. સૌથી અલ્પષદ્ધિક ક્ષણ છે, સૌથી મહર્તિક શુ છે.
ભગવાન કૃષ્ણ નીલ કપોત, નૈરયિકોમાં કોણ-કોનાથી અચદ્ધિક કે મહહિધક છે ? કૃણ થી ની, નીલથી કાપો વેચી મહહિક છે. સૌથી અદ્ધિક કૃષ્ણ નૈરયિક, મહદ્ધિક કાપો છે.
ભગવાન ! કૃષ્ણ યાવ4 શુકલલચી તિયચોમાં કોણ કોનાથી અાદ્ધિક કે મહહિક છે ? ગૌતમ! જીવોનું કહ્યું તેમ કહેતું.
ભગવદ્ ! કૃષ્ણ યાવત્ તોલેસ્પી એકેન્દ્રિયોમાં કોણ કોનાથી અન્ય કે મા ઋદ્ધિક છે ? કૃણવેચી એકે નીલથી મહર્તિક છે, નીજથી કાપોd મહર્તિક છે. કાપોતથી તેજો મહહિદ્ધક છે - સૌથી અદ્ધિક કૃષણલેશ્વી એકૅન્દ્રિય તિર્યો છે. સૌથી મહર્કિક તેજોલેસ્પી છે. એ પ્રમાણે પૃવીકાયિકોને પણ જાણવા. એમ આ પાઠ વડે લેયાની માફક ચઉરિન્દ્રિયો સુધી જાણવું. સંમર્હિમ અને ગર્ભજ પંચો તિર્યો, તિર્યંચ રુશી, એ બધાં એ પ્રમાણે કહેવા ચાવત અાહિર્વક તે વૈમાનિક દેવો છે. સૌથી મહર્તિક શુકલલેશ્મી વૈમાનિક દેવો છે. કોઈ કહે છે. ઋદ્ધિ ચોવીશે દંડકની કહેવી જોઈએ.
• વિવેચન-૪૫૬ થી ૪૫૮ :
તિર્યચયોનિક વિષયસૂત્રની સંકલના કહે છે – એ પ્રમાણે તિર્યંચોના દશ અાબહવો છે. અહીં પૂર્વાચાર્યે બતાવેલ બે ગાયા છે -૧- ઔધિક પંચેન્દ્રિય, ૨સંમૂર્ણિમ, 3-ગર્ભજ, ૪-તિર્યચી , ૫-સંમૂર્ણિમ ગર્ભજ તિર્યચ, ૬-સંમૂ તિર્યચી , 9-ગર્ભજ, ૮-સંમૂ ગર્ભજ સ્ત્રી, ૯-પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ રહી, ૧૦-ઓઘ બી. તિર્યંચોના આ દશ અવાબદુત્વ જાણવા. તિર્યંચ માફક મનુષ્યોનું અલાબહત્વ પણ કહેવું. પરંતુ દશમું અલાબહત્વ નથી, કેમકે મનુષ્યો અનંત નથી. અનંત ન હોવાથી કાપોતલેશ્યી અનંતગણાં પદ સંભવ નથી.
હવે દેવવિષયક અલાબહત્વ - સૌથી થોડાં શુક્લલેસ્સી, કેમકે લાંતકાદિમાં જ શુલલેસ્પી દેવો હોય. પાલેશ્યી અસંખ્યાતગણી, કેમકે સનતકુમારાદિ ત્રણમાં પાલેશ્યા છે, તેઓ લાંતકાદિથી અસંખ્યાતપણાં છે. કાપોતલેશ્યી અસંખ્યાતપણા છે, કેમકે સનકુમારાદિ દેવો કરતાં અસંખ્યાતપણાં ભવનપતિ અને વ્યંતર દેવોમાં