Agam 05 Bhagvati Sutra Satik Gujarati Anuvad

SR No.: 009038
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2009
Total Pages: 621
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati
File Size: 11 MB

Page 204

૮/-/૧/૩૮૩
૧૪૩
૧૪૪
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ-૨
દંડકો થયા.
- વિવેચન-3૮૩ *
પરિણત યુગલ કહેવા જોઈએ.
જે અપયfપ્તા સૂમ પૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે, તે પર્શનેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે, જે પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃde છે, તે એમ જ છે. જે આપયર્તિા બાદરપૃedીકાયિક છે, તે અને પર્યાપ્તા પણ એમજ છે. એ રીતે ચાર ભેદથી વનસ્પતિકાયિક સુધી જાણવું.
જે અપયા બેઈન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે, તે જિહવેન્દ્રિય અને સ્પર્શનેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે, પર્યાતા બેઈન્દ્રિય એમ જ છે. એ રીતે ચાર ઈન્દ્રિય સુધી જણવું. વિરોય એ – ઓકૈક ઈન્દ્રિયની વૃદ્ધિ કહેવી. યાવતું આપતા રતનપભા
નીર્મરસિક પાંચે ઈન્દ્રિય પ્રયોગ પરિણત કહેવા. એમજ યતા કહેવા. એ રીતે બધાં કહેવા – તિર્યચ, મનુષ્ય, દેવો યાવત્ જે પયક્તિા સવથિસિદ્ધ અનુત્તરોપાતિક પરિણત તેઓ પાંચે ઈન્દ્રિયોથી પરિણત છે.
જે અપચતા સમ પ્રતીકારિક એકેન્દ્રિય ઔદારિક-તૈજસ-કાર્પણ શરીરપયોગ પરિણત છે. તે સ્પશનિન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે, જે પતિ સૂક્ષ્મ છે તે અને બાદર અપર્યાપ્તા-પર્યાપ્તા છે, તે બધાં એમ જ જાણવા. એ રીતે એ આલાવાથી જેની જેટલી ઈન્દ્રિયો અને શરીરો છે, તે તેને કહેવા. યાવતુ જે પયતા સવસિદ્ધ ચાવતુ દેવ પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય-તૈજસ-કાર્પણ શરીરપયોગ પરિણત છે, તે જોબ ચાવતું સ્પર્શ ઈન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે.
જે અપર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ પૂરીકાયિક એકેન્દ્રિય પ્રયોગ પરિણત છે તે વણશી કાળો-નીલ-રાતો-પીળોન્સફેદ વર્ણ પરિણત છે. ગંધથી સુરભિ-જુરભિગંધ પરિણત, રસથી તિકત-કડુચ-સાયબિ -મધુર સ પરિણત, પથિી કર્કશ યાવતું ફૂલ પરિણત, સંસ્થાનથી પરિમંડલ-વૃd-ચઢચતુરસ્ય-આયત સંસ્થાન પરિણત છે. • • જે પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃedીએ જ પ્રમાણે છે. એ પ્રમાણે અનુક્રમે જાણવું કે જેના જેટલા શરીરે યાવતુ જે પતિ સવસિદ્ધ પંચેન્દ્રિય ઔદિચ • વૈજ-કમણશી ચાવતું પરિણત છે, તે વણથી કાળા ચાવતુ આયાત સંસ્થાન પરિણત છે.
જે અપયક્તિા સૂક્ષ્મ પૃedીકાયિક એકેન્દ્રિય સ્પર્શનેન્દ્રિય પ્રયોગ પરિણત છે, તે વર્ષથી કાળા યાવતું આયત સંસ્થાન પરિણત છે. પરંતા સૂમ પૃથ્વી એમ જ છે. એ રીતે અનુક્રમે જેને જેટલી ઈન્દ્રિયો છે, તેને કેટલી કહેતી, યાવતું જે યતા સવસિદ્ધ અનુત્તર યાવતું શ્રોત્રથી સ્પર્શ સુધી પરિણત છે, વણી કાળા યાવતું આયત સંસ્થાન પરિણત છે.
જે અપાતા સમ પૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિય ઔદારિક તૈજસ-કામણ પશનેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત છે, તે વર્ષથી કાળા વર્ણ યાવત આયત સંસ્થાના પણિત છે, જે સૂમ પૃedી તેમજ છે. એ રીતે અનુક્રમે જેને જેટલા શરીર અને ઈન્દ્રિયો છે, તેને તેટલા કહેવા. ચાવતુ જે પચતા સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરોપાતિક દેવ પંચેન્દ્રિય સૈક્રિય-ૌજન્મ-કામણતે શ્રોત્ર યાવતું સ્પણનિન્દ્રિય પ્રયોગ પરિપતe વણિી કાળ વર્ષ પરિક્ષત યાવતુ આયત સંસ્થાન પરિષત છે. એ રીતે નવ
એકેન્દ્રિયથી સર્વાર્થસિદ્ધ દેવાંત જીવ ભેદ વિશેષિત પ્રયોગ પરિણતોના પુદ્ગલોનો પહેલો દંડક છે. તેમાં પૃથ્વીકાયની જેમ અકાય એકેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત કહેવા. પૃથ્વી-અપ્રયોગ પરિણતોમાં બે ભેદ-સૂક્ષ્મ અને બાદર વિશેષથી જાણવા. તેઉકાય પ્રયોગમાં પણ એમ વાંચવું. અવવિધ - પુલાક, કૃમિ આદિ ભેદથી બેઈન્દ્રિયો, તેઈન્દ્રિય પ્રયોગ પરિમત પણ અનેકવિધ છે - કુંથ, કીડી આદિ ભેદથી. ચતુરિન્દ્રિય પ્રયોગ પરિણત પણ અનેકવિધ-માખી, મશકાદિ ભેદથી. - પૃથ્વીકાયિકથી સર્વાર્થસિદ્ધ દેવ સુધી પર્યાપ્તક-અપર્યાપ્તક વિશેષ બીજો દંડક. તેમાં સૂક્ષ્મ-બાદર ભેદથી બે પ્રકારે પુગલો કહેવા. તે પ્રત્યેકના પયર્તિા-અપયMિા બે ભેદ છે.
અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વી આદિ ઔદાકિાદિ શરીર વિશેષથી ત્રીજો દંડક. તેમાં દારિક-તૈજસ-કાશ્મણ શરીરોના જે પ્રયોગથી પરિણત છે. તથા પૃથ્વી આદિના જ આ ત્રણ શરીરથી પ્રયોગ પરિણત થાય છે. બાદર પર્યાપ્તા વાયુના આહારક સિવાય ચારે શરીર થાય છે. વૈક્રિય-આહાક-શરીર અભાવે ગર્ભવ્યુત્ક્રાંતિક અપયર્તિક મનુષ્યો ત્રણ શરીરવાળા જ છે.
ઈન્દ્રિય વિશેષથી ચોથો દંડક છે. ઔદાસ્કિાદિ શરીર શદિ ઈન્દ્રિય વિશેષથી પાંચમો દંડક છે. વર્ણ-ગંઘ-રસ-સ્પર્શ-સંસ્થાન વિશેષથી છઠ્ઠો દંડક છે. દારિકાદિ શરીર-વણિિદ ભાવ વિશેષથી સાતમો દંડક છે. ઈન્દ્રિય-વણિિદ વિશેષથી આઠમો, શરીર-ઈન્દ્રિય-વણદિથી નવમો દંડક છે.
• સૂઝ-3૮૪,૩૮૫ -
L[૩૮] ભગવના મિશ્ર પરિણત યુગલો કેટલા ભેટે છે ? ગૌતમાં પાંચ ભેદે. - એકેન્દ્રિય મિશ્ર પરિણત યાવતુ પંચેન્દ્રિય મિશ્ર પરિણત. એકેન્દ્રિય મિત્ર પરિણત યુગલ, ભગવાન ! કેટલા ભેદે છે? ગૌતમ ! જેમ પ્રયોગ પરિણાના નવ દંડકો કહા, તેમ મિશ્રપરિણતના પણ નવ દંડકો બધાં સંપૂર્ણ કેહવા. વિશેષ એ - આલાવો મિશ્ર પરિણતનો કહેવો. બાકી બધું તેમજ છે. યાવતુ જે પ્રયતા સવથિસિદ્ધ આયતસંસ્થાન પરિણત.
[૩૮] વીયા પરિણત, ભગવન્! પગલો કેટલા ભેદ છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદ - વર્ણ, ગંધ, સ, સાઈ, સંસ્થાના પરિણd. જે વર્ષ પરિણત છે, તે પાંચ ભેદ છે - કાળવણ ચાવત શુકલ વર્ણ પરિણત, જે ગંધ પરિણત છે, તે બે ભેદે – સુરભિગંધ, દુરભિગંધ પરિણd. એ રીતે જેમ પwવણાપદમાં છે, તેમ સંપૂર્ણ રાવત સંસ્થાનથી આયત સંસ્થાન પરિણત, તે વણથી કાળવણ પરિણત પણ છે ચાવતું રક્ષ સ્પર્શ પરિણત પણ છે.
• વિવેચન-૩૮૪,૩૮૫ -
મિશ્ર પરિણતમાં પણ નવ દંડકો જ છે. હવે વિસસા પરિણત પુદ્ગલોને વિચારીએ - પાવણા પદમાં આ રીતે છે – જે સપરિણત છે, તે પાંચ ભેદે કહ્યા