Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1

SR No.: 009027
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
Total Pages: 242
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 5 MB

Page 90

૯૯
અધ્યo ૩ ભૂમિકા
9 અદયયન - ૩ - લિકાયાકલા
૦ શ્રમણ્યપૂર્વક અધ્યયનની વ્યાખ્યા કરી. હવે શુલ્લિકાચાર કથા આરંભીએ છીએ. તેનો સંબંધ આ છે - અધ્યયન બે માં કહ્યું- ધર્મ સ્વીકારનાર નવા સાધુને તેમાં અધૈર્યનો સંમોહ થાય તો ધૃતિવાળા થવું. અહીં તે ધૃતિ આચારમાં કરવી પણ અનાચારમાં નહીં તે કહેલ છે. આ જ આત્મસંયમનો ઉપાય છે. - *- આ સંબંધે આવેલ આ અધ્યયનના ચાર અનુયોગદ્વાર પૂર્વવતુ. નામનિષ્પન્ન નિક્ષેપામાં “શુલ્લિકાચાર કથા” નામ છે. તેમાં શુલ્લિક, આચાર અને કથાનો નિક્ષેપ કરવો. મોટાની અપેક્ષાથી ક્ષુલ્લક (લઘુ). તેથી પહેલાં મોટું બતાવે છે -
• નિર્યુક્તિ - ૧૯ થી ૧૮૧ - વિવેચન
કોઈનું નામ મોટું હોય તે નામ મહત. મોટાની સ્થાપના તે સ્થાપનામત. અચિત્ત મહાત્કંધ તે દ્રવ્યમહતુ, લોકાલોકાકાશ તે ક્ષેત્રમહત, અતીત આદિ ભેદ સંપૂર્ણ તે કાલમહ. પ્રધાન મહતુ ત્રણ પ્રકારે - સંચિત, અચિત્ત, મિશ્ર. સચિત્ત ત્રણ ભેદે - દ્વિપદ, ચતુષ્પદ, અપદ. તેમાં દ્વિપદોમાં તીર્થંકર પ્રધાન છે, ચતુષ્પદોમાં હાથી, અપદોમાં ફણસ, અચિત્તમાં વૈર્ય રત્ન, મિશ્રમાં વૈડૂર્યાદિ વિભૂષિત તીર્થંકર પ્રધાન છે. તેથી તેનું મહતુ પણું છે. પ્રતીત્ય મહતું એટલે એકની અપેક્ષાએ બીજું, જેમ - આમળા કરતાં બિલ્વ ફળ, બિલ્વ કરતાં કોઠે એ મોટા ફળ છે. ભાવમહતું ત્રણ બેદે છ - પ્રાધાન્યથી, કાળથી, આશ્રયથી. પ્રાધાન્યથી ક્ષાવિકભાવ મહાન છે, કેમકે તે મુક્તિનો હેતુ છે. કાળથી પારિમાણિક પ્રધાન છે, કેમકે જીવત્વ અને અજીવત્વ પરિણામનું અનાદિ અનંતપણું હોવાથી અજીવો જીવપણે અને જીવો અજીવપણે કદી પરિણમતા નથી. આશ્રયથી દયિકભાવ પ્રધાન છે. કેમકે ઘણાં જીવોએ તેનો આશ્રય કર્યો છે - બધાં સંસારી જીવો તેમાં વિધમાન છે. આ મહત્વનો પ્રતિપક્ષ તે ક્ષુલ્લક.
ક્ષુલ્લકમાં નામ, સ્થાપના સુગમ છે. દ્રવ્યક્ષુલ્લક તે પરમાણુ ક્ષેત્ર ક્ષુલ્લક તે આકાશ પ્રદેશ, કાલ ક્ષુલ્લક તે સમય. પ્રધાન સુલક તે સચિત્ત આદિ ત્રણ. સચિત્તમાં દ્વિપદ ક્ષુલ્લક તે અનુત્તર દેવો, શરીમાં ક્ષુલ્લક તે આહારક શરીર. ચતુષ્પદમાં સિંહ, અપદમાં જાતિકુસુમ. અચિત્તમાં વજ, મિશ્રમાં શય્યામાં રહેલ અનુત્તર દેવ. પ્રતીત્વ ક્ષુલ્લક તે કોઠા કરતાં બિલ્વફળ નાનું છે ઇત્યાદિ. ભાવક્ષુલ્લક તે ક્ષાયિક ભાવ. કેમકે તેનો થોડા જીવો આશ્રય કરેલ છે. આ ક્ષુલ્લક નિક્ષેપ કહ્યો.
હવે “આચાર'નો નિક્ષેપો - પૂર્વે જે નિક્ષેપા ક્ષકના કહ્યા, તેમાં ફક્ત પ્રતીત્યક્ષુલ્લક છે, તેનો અહીં અધિકાર છે. કેમકે જે મોટી આચાર કથા જે ધમર્થકામ અધ્યયન નામે છે, તેની અપેક્ષાએ ક્ષલ્લિકા છે. આચાર નિક્ષેપ ચાર ભેદે - નામાચાર, સ્થાપનાચાર, દ્રવ્યાચાર, ભાવાચાર તેનો ભાવાર્થ આ છે - નામ અને સ્થાપના ગૌણ છે. હવે દ્રવ્યાચાર કહે છે - નામન, ધાવન, વાસન, સિક્ષાપન, સુકરણ અવિરોધી દ્રવ્ય જે લોકમાં છે. તેને દ્રવ્યાચાર જાણવો. - x- દ્રવ્યનું તે-તે પ્રકારે પરિણમવું તે. For Private & Personal Use Only