________________
૨૧૨
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ માનને યોગ્ય તપસ્વી થઈ જિતેન્દ્રિય બનીને લોભ રહિત થાય છે, તે સાધુ જગતમાં પૂજ્ય થાય છે.
તે અનંતરોક્ત ગુરુના ગુણ સમુદ્ર સંબંધી પરલોકોપરકારિણી સુભાષિતો સાંભળીને મેઘાવી મુનિ પંચમહાવત, મનોગતિ આદિને આચરતો ક્રોધાદિ કષાય રહિત થાય તે પૂજ્ય છે. હવે ફળ બતાવી ઉપસંહાર કહે છે -
આચાર્યાદિ રૂપ પૂજયોને આ મનુષ્યલોકમાં નિરંતર વિધિપૂર્વક આરાધીને, આગમમાં પ્રવીણ અભિગમ કુશળ મુનિ, પૂર્વકૃત આઠ પ્રકારના કર્મો ખપાવીને, જ્ઞાનતેજથી દીપતા, અનન્ય સદેશ સિદ્ધિ ગતિ પામે છે. અથવા જન્માંતરથી સુકુલમાં જન્મ પામીને મોક્ષે જાય છે.
કે અધ્યયન - ૯, ઉદેશો - ૪
.
હવે ચોથો ઉદ્દેશાનો આરંભ કરે છે - • સુત્ર - ૪૧, ૪૨ :
આયુષ્યમાન ! મેં સાંભળેલ છે કે, તે ભગવતે આ પ્રમાણે કર્યું છે કે - અહીં નિશ્ચ સ્થવિર ભગવંતોએ ચાર વિનય સમાધિસ્થાન કહેલા છે. સ્થવિર ભગવંતોએ કયા ચાર વિનય સમાધિસ્થાન કહેલા છે ? - x - તે આ છેઃ- વિનય સમાધિ, શ્રત સમાધિ, તપ સમાધિ, આચાર સમાધિ જે જિતેન્દ્રિય છે, પડિત છે, પોતાના આત્માને સદા વિનય, શ્રત, તપ અને આચાર, એ ચાર સમાધિ સ્થાનોમાં નિરત રાખે છે.
• વિવેચન - ૪૭૧, ૪૨ -
સામાન્યથી કહેલ વિનયને વિશેષથી દર્શાવવા માટે આ કહે છે - હે આયુષ્યમાના મેં સાંભળેલ છે કે- તે ભગવંતે આ પ્રમાણે કહેલ છે ઇત્યાદિ છે જીવનિકાયમાં છે, તેમ કહેવું. આ ક્ષેત્ર કે પ્રવચનમાં બીજે પણ બીજા તીર્થકરના પ્રવચનમાં ગણધરો વડે અને ભગવંતો વડે વિનય સમાધિ રૂપ ચાર ભેદો પ્રરૂપેલ છે. ભગવંત પાસે સાંભળીને ગ્રંથ રૂપે રચેલ છે. તે કેટલાં છે? - X- વિનય સમાધિ આદિ ચાર છે.
તેમાં સમાધાન તે સમાધિ. પરમાર્થથી આત્માનું હિત, સુખ અને સ્વાથ્ય જેના વડે થાય તે સમાધિ. વિનયમાં કે વિનયથી સમાધિ તે વિનય સમાધિ. એ પ્રમાણે બાકીના ત્રણેમાં કહેવું. આ જ વાત શ્લોકવડે સંગ્રહિત કરી છે. વિજય -- યથોક્ત લક્ષણ, શ્રત - અંગ આદિ, તપ - બાહ્ય આદિ, આચાર - મૂલગુણ આદિ. સર્વકાળ, સમ્યફ પરમાર્થવેદી, શું કરે છે? આત્માને અનેકાર્થત્વથી આભિમુખ્યતાથી વિનયાદિમાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
