________________
૫ / ૧ / ૧૦૫ થી ૧૦૯
૧૩૯ પાણીને પોતાની સન્મુખ હલાવીને આપે ઇત્યાદિ અહીં પાણીમાં નિયમથી અનંત વનસ્પતિ હોય તે પ્રાધાન્ય જણાવવા સચિત્તને ઘટ્ટન કરીને કહેવા છતાં ભેદ વડે લીધું - - - તેથી પાણીને ચલન કરીને - દુઃખ આપીને વહોરાવે. જેમકે ભાતનું ઓસામણ વગેરે, આવી ગ્રહણ ન કરે. પૂર્વકર્મ - સાધુ નિમિત્ત પહેલાં હાથ ધવે. ઇત્યાદિનો નિષેધ કરે. એ પ્રમાણે કાચા પાણીવાળા ભીના હાથેથી, પાણીના ટીપા પડતા હોય, સનિગ્ધ હાથેથી - કંઈક ભીના હાથ હોય, પૃથ્વીરાજથી યુક્ત હાથ વડે, કાદવયુક્ત હાથથી, એ પ્રમાણે ખાર આદિવાળા હાથે પણ કહેવું. તેમાં ઉષ – ક્ષાર ઇત્યાદિ. બાકી સુગમ છે.
• સૂત્ર - ૧૧૦, ૧૧૧ - (૧૧૦) સંસ્કૃષ્ટ હાથથી, કડછીથી કે વાસણથી આહારને ન , કે જ્યાં પશ્ચાત્કર્મ થાય. (૧૧૧) સસુષ્ટ હાથ - કડછી કે વાસણથી અપાતું જો તે એષણીય હોય તો સ્વીકારે.
• વિવેચન - ૧૧૦ , ૧૧૧ -
અન્ન આદિથી અલિપ્ત હાથ વગેરેથી દેવાનું કેમ ન ઇચ્છે ? પશ્ચાતુકર્મ ન થાય તે માટે શુક મંડનાદિ વતુ અન્ય દોષ રહિત ગ્રહણ કરે. અન્ન આદિથી લિસ હાથ આદિથી દેવાતું ગ્રહણ કરે, તે જો એષણીય હોય તો. અહીં વૃદ્ધ સંપ્રદાય આ છે - સંસૃષ્ટ હાથ, સંસૃષ્ટપાત્ર, સાવશેષ દ્રવ્ય, સંસૃષ્ટ હાથ, સંસ્કૃષ્ટ માત્ર, નિરવશેષ દ્રવ્ય, એ પ્રમાણે આઠ ભંગ છે. તેમાં પહેલો ભંગ સર્વોત્તમ છે. - - પશ્વાકર્મ દોષ થાય તો તે ન ચાલે.
• સૂગ - ૧૧ર થી ૧૧૯ -
(૧૧૨) જ્યાં બે સ્વામી કે ઉપભોક્તા હોય, તેમાંથી એક નિમંત્રણા કરે, તો મુનિ તે દેવાતા આહારને ન ઇચ્છે. બીજાનો અભિપ્રાયને જુએ. (૧૧૩) જો બંને સ્વામી કે ઉપભોક્તા હોય, અને નિમંત્રણા કરે અને જે તે ઔષણીય હોય તો તેને સ્વીકારે. (૧૧૪) ગર્ભવતી સ્ત્રી માટે તૈયાર કરાયેલ વિવિધ પાન-ભોજન તેના ઉપભોગના હોય તો વજે, પણ જો ખાતા વહેલ હોય તો ગ્રહણ કરે. (૧૧૫) કદાચ પુરા મહિનાવાળી ગર્ભવતી મહિલા આહાર આપવાને માટે ઉભી હોય અને બેસે કે બેઠેલી હોય અને ઉભા થાય... (૧૧) તે આહાર - પાન સંતને ન કલ્પે. તેથી દેનારીને નિષેધ કરીને કહે કે : “મને આવો આહાર ક૫તો નથી.” (૧૧૭)
સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રી ને બાલક કે બાલિકાને રોતા છોડીને ભોજન - પાન લાવે. (૧૧૮) સંવતને તે આહાર - પાણી અકલ્પય છે. આદિ ૧૧૬ મુજબ. (૧૧) જે આહાર - પાણીના કલર્સ - અકઢપણામાં શકિત હોય, તે દેનારીનો મનિ નિષેધ કરે અને કહે કે મને તેવા પ્રકારે કહ્યુત નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org