________________
૧૩૮
દશવૈકાલિકબૂલબ-સટીક અનુવાદ • સૂત્ર • ૧૦૨ થી ૧૦૪ -
(૧૨) સાધુ ત્યાં ઉભો હોય તો, દેવા માટે લવાયેલ ભોજન અને પાનમાં આકલિત ગ્રહણ ન કરે. કલ્પતું હોય તે જ ગ્રહણ કરે. (૧૦૩) ભોજન લાવતી કોઈ ગૃહિણી, ભોજનને નીચે પાડે, તે દેનારને ના પાડી દે કે - મને તેના પ્રકારનો આહાર ન ક. (૧૪) પ્રાણ, બીજ અને વનસ્પતિનું સંમર્દન કરતા આહાર લાવતી અસંયમકારિણીને જાણીને, તેવા આહારનું વર્જન કરે.
• વિવેચન - ૧૦૨ થી ૧૦૪ -
ત્યાં - કુલોચિત ભૂમિમાં, ઉભા રહેલ સાધુને માટે ગૃહી પાન - ભોજન લાવે, તેમાં આ વિધિ છે - અનેષણય ન લે, એષણીય આહાર ગ્રહણ કરે. કલ્પિક ગ્રહણ દ્રવ્યથી શોભન કે અશોભન હોય તો પણ અવિશેષથી ગ્રહણ કરે. વહોરાવવા આવતી ગૃહિણી કદાચિત્ તે દેશમાં અહીં-તહીં ભોજન - પાનને વેરતી આવે, તો તેને ભિક્ષાનો નિષેધ કરે. પ્રાયઃ સ્ત્રીઓ જ ભિક્ષા આપે છે, માટે અહીં સ્ત્રી કહ્યું છે. સિદ્ધાંતમાં કહેલ દોષ લાગવાથી “મારે આ રીતે ભિક્ષા લેવી ન કલ્ય” તેમ કહેવું. - x- સાધુ નિમિત્તે અસંયમકરણ શીલા જાણીને પગેથી બીજ, પ્રાણી આદિ કચડતી આવે, તેની પાસેથી પણ ભિક્ષા ન લે.
• સુત્ર - ૧૦૫ થી ૧૦૯ -
(૧૦૫ - ૧૦૬) એ જ પ્રમાણે એકમાંથી બીજા વાસણમાં નાખીને, સચિત્ત વસ્તુનો સંસ્પર્શ કરીને તથા સચિત પાણી હલાવીને, સચિત્ત પાણીમાં અવગાહન કરીને, ચલિત કરીને આહાર - પાણી લાવે તો મુનિ તેને નિષેધ કરીને કહે કે - “મને આ પ્રકારે લેવું ન ક.” (૧૦૭) પરોકર્મ - કૃત હાથથી, કડછીથી કે વાસણથી દેનારીને સાધુ નિષેધ કરીને કહે કે, મને આ પ્રકારે આહાર લેવો ન કહ્યું. (૧૦૮) એ પ્રમાણે હાથ વગેરે ભીના હોય, સ્નિગ્ધ હોય, રજ સહિત હોય, માટી - ખાર - હરતાલ - હિંગલોક - મન શીલ - જન - લવણ (૧૦૯) ગેર પીળી માટી - સફેદ માટી • ફટકડી - અનાજનું ભુલ્સ - તુરતનો પીસેલો લોટ - ફળના ટુકડા આદિથી સંસક્તમાં પણ જાણવું.
• વિવેચન - ૧૦૫ થી ૧૦૯ -
કોઈ બીજા વાસણમાં નાંખીને વહોરાવે, તે પ્રાસુક હોય તો પણ વર્ષે. તેમાં પ્રાસુક પ્રાસુકમાં નાંખે, પ્રાસક પાસુકમાં નાંખે, અમાસુકમાં પ્રાસુક નાંખે અને અપ્રાસુકમાં અપ્રાસુક નાંખે. તેમાં જે પ્રાસુકમાં પ્રાસુક નાંખે તેમાં પણ થોડામાં થોડું, થોડામાં ઘણું, ઘણામાં થોડું, ઘણામાં ઘણું નાંખે, ઇત્યાદિ પિંડા નિર્યુક્તિથી જાણવું. તથા વાસણમાં નાંખી અદેય છ જવનિકાસમાં આપે, સચિત્ત સંઘટ્ટ કરીને આપ ઇત્યાદિ - x- સાધુ ગ્રહણ ન કરે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org