________________
૧૩૦
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ ધર્મને સ્પર્શે છે, ત્યારે બોધિરૂપ પાપ દ્વારા કરેલ કમરિજને ખંખેરી દે છે. (૬) જ્યારે ઉક્ત કમરજને આંખેરી દે છે, ત્યારે સર્વશિક ગાન અને દર્શનને પામી લે છે. (૬૮) જ્યારે સર્વત્ર જ્ઞાન - દર્શનને પામે, ત્યારે તે જિના આને કેવલી થઈને લોક અને લોકોને જાણે છે. (૬૯) જ્યારે એ રીતે લોકાલોકને જાણે છે, ત્યારે રોગનિરોધ કરીને રીલેશીપણાને પામે છે. (20) જ્યારે ઉક્ત રીતે રીલેશીપણાને પામે છે, ત્યારે કર્મો ખપાવીને, રજમુક્ત થઈ, સિદ્ધિને પામે છે. (૧) જ્યારે ઉક્ત રીતે સિદ્ધિને પામે છે, ત્યારે લોકોના મસ્તકે સ્થિત થઈને શાશ્વત સિદ્ધ થાય છે.
• વિવેચન • ૬૦ થી ૧ •
હવે છઠ્ઠા અધિકારમાં ધર્મનું ફળ કહે છે - ગાથાર્થ અતિ સ્પષ્ટપણે કહેલ છે, તેથી વિવેચનમાં વૃત્તિનો માત્ર વિશેષાર્થ કહેલ છે. જયા - જે કાળમાં વિજાતિ - વિવિધને જાણે છે. તદા - તે કાળમાં. ગતિ - નરક ગતિ આદિ રૂપ, બહુવિઘ - સ્વ કે પરના ભેદથી અનેક પ્રકારે સર્વ જીવોને જાણે છે. કેમકે યથાવસ્થિત જીવાજીવના જ્ઞાન સિવાય ગતિ પરિફાનનો અભાવ છે. હવે ઉત્તરોત્તર ફળ વૃદ્ધિને કહે છે - પુજ્યપાપ તે બહવિધ ગતિ નિબંધક છે. બંઘ - જીવને કર્મના યોગથી દુઃખ દેનાર છે. મોક્ષ - તેના વિયોગથી સુખ રૂપ જાણે છે. નિર્વિો - મોહના અભાવથી, સખ્ય રીતે વિચારતા, અસાર દુસ્વરૂપતાથી વૈરાગ્યપામે છે. ભોગ - શબ્દાદિ. સંયોગ - દ્રવ્યથી અને ભાવથી. અત્યંતર - તે ક્રોધાદિ, બાહ્ય- તે હિરણ્ય આદિ. પ્રવ્રજતિ - પ્રકર્ષથી મોક્ષ પ્રતિ જાય છે, તેથી દ્રવ્યથી અને ભાવથી અણગાર કહેવાય છે. અાજર - જેમને ઘર વિધમાન નથી તે. થર્મ - સર્વ પ્રાણાતિપાતાદિની નિવૃત્તિ રૂપ અર્થાત ચાઅિધર્મ. પૃશતિ - સારી રીતે ચાસ્ત્રિને પાળે છે. શૂનોતિ - અનેકાર્થત્વથી કર્મરજને દૂર કરે છે. રજ - કર્મો જ આત્માને રંગવાથી જ છે. અબોકિલુષકૃતમ્ - અબોધિ કલુષ અર્થાત મિથ્યા દષ્ટિ વડે પામેલ. સર્વત્રગ - તમામ જાણવા યોગ્ય. અઘિગચ્છતિ - આવરણના અભાવે અધિકતાથી પામે છે. લોક - ચૌદ રાજ પ્રમાણ. શેલેશી - ભવોપગ્રાહી કર્માશોના ક્ષયને માટે કરેલ અવસ્થા વિશેષ સિદ્ધિ - લોકાંતક્ષેત્ર રૂપ. નિરજ - સર્વે કર્મરજથી વિમુક્ત. લોકમસાક – ત્રિલોકની ઉપરવર્તી. શાશ્વત - કર્મબીજના
અભાવથી અનુત્પત્તિ ધમ. - • સુત્ર - ૨ થી ૫ -
(૨) જે શ્રમણ સુખનો રસિક છે, સાતાને માટે યાકુળ છે, અત્યંત નિદ્રા લેનાર છે, વારંવાર હાથ-પગ ધોનાર છે, તેની સુગતિ દુર્લભ છે. (૩) જે શ્રમણ તપોગમાં પ્રધાન છે, જમતિ છે, શાંતિ અને સંયમમાં રત છે, પરિશ્યહોને જિતનાર છે, તેની સુગતિ સુલભ છે. (૪) તે પાછલી અવસ્થામાં પ્રાજિત થયેલ હોય તો પણ જેને તપ, સંયમ, ક્ષાંતિ અને બ્રહાચર્ય થય છે, તે જલ્દી જ દેવલોકમાં જાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org