Page Text
________________
૧૨૮
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ આણાથી ઉભા રહેતા, (૯) રાજ્યણાથી બેસતા, (૫૦) જ્યણાથી સતા), (૫૧) અરૂણાથી ખાતાળ, (૫૨) અરૂણાથી બોલતા (આ છા એ ક્રિયા દ્વારા) વ્યાસ અને સ્થાવર જીવોની હિંસા કરે છે. (જેનાથી તે) પાપકર્મનો બંધ કરે છે, જે તેના માટે ટુ ફળ દેનાર થાય છે.
(૫૩) સાધુ - સાદની કઈ રીતે ચાલે ? કઈ રીતે ઉભૈ ? કઈ રીતે બેસે ? કઈ રીતે સુવે ? કઈ રીતે ખાય કે બોલે ? તો પાપકર્મ ન બાંધે ? (૫૪) જ્યણાથી ચાલે, જ્યાથી ઉભે, જ્યણાથી બેસે, જ્યણાથી સુવે, ચણાથી ખાય, જયણાથી બોલે, તો તે પાપકર્મ ન બાંધે. (૫૫) જે બધાં જીવોને આત્મતુલ્ય માને, સમ્યગુ દષ્ટિથી જુએ, આશ્રયોને રોકે અને દાંત હોય તે પાપકર્મને બાંધતો નથી.
• વિવેચન - ૪૭ થી ૫૫ -
હવે ઉપદેશ નામે પાંચમો અધિકાર કહે છે. જ્યણા રાખ્યા વિના અર્થાત્ ઉપદેશ વિના કે સૂત્રની આજ્ઞા વિના ચાલવું આદિ ક્રિયામાં થતાં દોષને બતાવે છે. તે આ રીતે (૧) અજ્યણાથી ચાલતા - ઇર્ષા સમિતિનું ઉલ્લંઘન કરીને, બીજી રીતે નહીં. તેનાથી બે ઇંદ્રિયાદિ પ્રાણી અને એકેન્દ્રિય આદિ ભૂતોને પ્રમાદથી કે અનાભોગથી હણે છે - પીડે છે. તેમની હિંસા કરતો અકુશળ પરિણામથી લિષ્ટ જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મો બાંધે. તે પાપ કર્મ તેને આયતયારી - દુ:ખદાતા થાય છે. અશુભ ફળદાયી આથત મોહાદિ હેતુપણાથી દારુણ વિપાકવાળા થાય છે. એ પ્રમાણે અયણાથી ઉભતા - ઉંચે સ્થાને અસમાહિત પણે હાથ, પગ આદિ મૂકતા. અજ્યણાથી બેસતા- આકુંચનાદિમાં ઉપયોગ રહિત પણાથી. અજ્યણાથી સૂતા - અસમાહિત પણે અથવા દિવસના ખૂબ ઉંઘવાથી. અજ્યણાથી ખાતા - નિપ્રયોજન, પ્રણીત અથવા કાગડા કે શીયાળ માફક ભક્ષણ કરતા. અયતનાથી બોલતા • ગૃહસ્થ ભાષાથી, કઠોર વચન કે અંતર ભાષાદિ વડે. આ છ બાબતે કફળ દેનાર પાપકર્મો બાંધે.
જો એ પ્રમાણે પાપકર્મ બંધાય તો - પૂછે છે કે કઈ પ્રકારે ચાલવું, ઉભવું આદિ કરે ? જેથી પાપકર્મન બંધાય. આચાર્યશ્રી કહે છે -(૧) જ્યણાથી ચાલે - સૂત્રોપદેશથી ઇર્ષા સમિત થઈને. (૨) જ્યણાથી ઉમે- હાથ-પગ હલાવ્યા વિના. (૩) આકુંચનાદિ રહિત જયણાથી બેસે. (૪) જ્યણાથી વિધિપૂર્વક રાત્રિના સુવે અને પ્રકામ શય્યાદિનો પરિહાર કરે. (૫) પ્રયોજન હોય ત્યારે જ, અપ્રણીત, પ્રતર - સિંહ ભક્ષિતાદિ ખાય. (૬) મૃદુ અને કાલપ્રાપ્ત જ બોલે તો ક્લિષ્ટ, અકુશલાનુ બંધી, જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મો ન બાંધે. કેમકે નિરાશ્રવ અને વિહિત અનુષ્ઠાન પરત્વ હોય.
વળી - બધાં જીવોને આત્મવત જુએ. વીતરાગે કહેલ વિધિથી પૃથ્વી આદિ ભૂતોને જોતો, પ્રાણાતિપાતાદિ આશ્રયને રોકતો, ઇંદ્રિય અને મનનું દમન કરીને પાપકર્મ બંધ ન કરે. તેથી સંપૂર્ણપણે દયામાં જ પ્રયત્ન કરવો. આ જાણીને જ્ઞાનાભ્યાસની શું જરૂર? એમ કોઈ શિષ્ય વિચારે, તો તેના વિભ્રમને નિવાસ્વા કહે છે -
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |