Agam Satik Part 32 Aavashyak Sutra Gujarati Anuwad 2

SR No.: 009023
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 112
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size: 1 MB

Page 128

અધ્યo-૧, નમસ્કાર નિ -985,986 233 તૃપ્ત થયેલો આત્મા શુભ સ્વાદિમનો આ સ્વાદ લે છે.” આ ભોજન અને સંગીત, વાધ, કામ કથા સાંભળતો, સુંદર પ્રાસાદાદિ જોઈને નયનને આનંદ પમાડતો, વિવિધ સુગંધને સુંઘતો, મૃદુ તળાઈના પશન પામતો, ઈષ્ટ ભાયમાં ક્ત એવો સર્વે ઈન્દ્રિયાને પ્રાપ્ત સર્વ બાધાથી નિવૃત્ત એવો પ્રશાંત આત્મા જે આનંદ પામે, તેના કરતાં મુiાત્મા અનંતસુખ પામે છે. એ પ્રમાણે સર્વકાળ તૃપ્ત, સ્વ સ્વભાવમાં સ્થિતપણાથી અતુલ નિર્વાણને પામેલા સિદ્ધો, સર્વદા સર્વ સુક્રથી વિનિવૃત્ત, તેથી જ સર્વકાળભાવિ વ્યાપાર બાધા પરિવર્જિત સુખને પામીને સુખી થઈને રહે છે. પ્રિન) સુખને પ્રાપ્ત એમ કહ્યું તો પછી ‘સુખી' શબ્દ અનર્થક છે, [સમાઘાનના, દુ:ખનો અભાવ માત્ર મુક્તિ સુખના નિરાસ વડે વાસ્તવ સુખ પ્રતિપાદનાર્થે કહ્યું છે. તેથી કહે છે - સંપૂર્ણ દોષના ક્ષયથી શાશ્વત અને અવ્યાબાધ સુખને પામી સુખી થઈને રહે છે, માત્ર દુઃખના અભાવરૂપ સુખ નહીં. હવે વસ્તુતઃ સિદ્ધપર્યાય શબ્દોને પ્રતિપાદન કરે છે - * નિયુક્તિ -987 : સિદ્ધ છે, બુદ્ધ છે, પારગત છે, પરંપરાગત છે, કર્મવચથી મુકત છે, અજર-અમર અને અસંગ છે. * વિવેચન-૮૭ : કૃતકૃત્યત્વથી સિદ્ધ છે, કેવલજ્ઞાનથી વિશ્વને જાણે છે માટે બુદ્ધ છે, ભવસમુદ્રને પાર જવાથી પારગત, પુન્ય બીજ સમ્યકત્વ જ્ઞાન ચાસ્ત્રિ ક્રમ પ્રતિપતિનો ઉપાય કહેવાથી પરંપરાએ ગયેલ હોવાથી તેને પરંપરાગત કહે છે. બધાં કર્મોથી રહિત હોવાથી કર્મકવચ મુક્ત કહેવાય છે વયના અભાવથી ‘અજર' છે, આયુષ્યના અભાવે ‘અમર’ છે, સકલ કલેશના અભાવથી અસંગ છે. હવે ઉપસંહાર કહે છે– * નિર્યુક્તિ -988 - સર્વ દુઃખોનો જેમણે અત્યંત છેદ કરેલો છે, જન્મ-જરા-મરણના બંધનથી વિમુક્ત થયેલા સિદ્ધો શાશ્વત અવ્યાબાધ સુખને અનુભવે છે. * વિવેચન-૯૮૮ :વસ્તુતઃ વ્યાખ્યાત જ છે, તેથી વિસ્તાર કરતાં નથી. * નિયુકિત-૯૮૯ થી 92 : સિદ્ધને કરેલ નમસ્કાર જીવને હજારો ભવોથી મૂકાવે છે, વળી ભાવથી નમસ્કાર બોધિની પ્રાપ્તિ માટે થાય છે, ભવનો ક્ષય કરતા ધન્ય જીવોના હદયને ન છોડતો સિદ્ધોનો નમસ્કાર અશુભ અધ્યસયાને નિવારે છે. એ પ્રમાણે નિશે સિદ્ધોનો નમસ્કાર મહા અથવાળો છે, તેથી વર્ણવ્યો. જે મરણ મજીક આવતા ઘણીવાર અને સતત કરવામાં આવે છે. આ સિદ્ધોનો નમસ્કાર સર્વ પાપનો પ્રકટ નાશક છે, તે સર્વ મંગલોમાં બીજું મંગલ છે. * વિવેચન-૯૮૯ થી 92 :સિદ્ધ નમસ્કાર કહ્યો. હવે આચાર્ય નમસ્કાર. આવા એટલે કાર્યાર્થીિ વડે 238 આવશ્યક-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ/૨ જે સેવાય છે, તે આચાર્ય. તે નામાદિ ચાર ભેદે કહેલ છે - * નિયુક્તિ-૯૯૩,૯૪ : નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવથી એમ ચાર ભેદે આચાર્ય કહા. દ્રવ્યમાં એક ભવિક વગેરે, લૌકિક શિક્ષણાદિ ભણાવનાર ભાવથી પાંચવિધ આચારને આચારતા તથા પ્રભાસતા અને આચારને દર્શાવતા હોવાથી તે આચાર્ય કહેવાય છે. * વિવેચન-૯૯૩,૯૪ : નામાચાર્ય, સ્થાપનાચાર્ય, દ્રવ્યાચાર્ય, ભાવાચાર્ય ચાર ભેદ છે. પહેલાં બે સુગમ છે. દ્રવ્યાચાર્ય આગમ, નોઆગમાદિ ભેદે છે. *x* તવ્યતિરિક્ત દ્રવ્યાચાર્યને કહે છે - એક ભવિક બદ્ધાયુક અભિમુખ નામ અને ગોત્ર અથવા માfય શબ્દ દ્રવ્યભૂત આચાર્ય કે દ્રવ્ય નિમિતે જે આચારવા ઈત્યાદિ હોય. ભાવાચાર્ય લૌકિક અને લોકોત્તર બે ભેદે. તેમાં લૌકિક તે શિલ્પ શાઆદિના જ્ઞાનથી, તેના ભેદ અને ઉપચારથી કહેલ છે. - X - X - લોકોતર ભાવાચાર્ય કહ્યા, તે આ પ્રમાણે - જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને વીર્યના ભેદથી આચાર એટલે કે મદિામાં ચરણ, મયદા - કાળ નિયમાદિ લક્ષાણથી ચરવું તે. અર્થાત્ તેને અનુષ્ઠાનરૂપે આચારતા તથા વ્યાખ્યાન વડે તેને પ્રભાષિત કરતા, પડિલેહણાદિ દ્વાચી આચારને દશવિતા અને મુમુક્ષુઓ વડે જે કારણે સેવાતા, તે કારણે આચાર્ય કહેવાય છે. આ જ અર્થ કહે છે - * નિર્યુક્તિ-૯૫ - જ્ઞાન આદિ આચાર, તેને આચરવાથી કે પ્રરૂપણા કરવાથી મુમુક્ષુ વડે જે સેવાય છે તે અને ભાવાચારમાં ઉપયુકતને ભાવાચાર્ય કહ્યા. * વિવેચનલ્પ : આચાર-જ્ઞાનાદિ પાંચ પ્રકારે, તે આચારને આચરવા અને પ્રરૂપવાથી તેમજ દશવિવાથી જે મુમુક્ષ કે ગુણવાન વડે લેવાય છે, તે ભાવાચાર્ય કહેવાય છે. આવી આચરણાદિ અનુપયોગથી પણ સંભવે છે, તેથી કહે છે - ભાવાર્થથી આચારમાં ઉપયોગવંત. આચાર્યને નમસ્કાર ઈત્યાદિ ચાર ગાથા સામાન્યથી અહેતુ નમસ્કારવતું જાણવી, વિશેષથી તો સુગમ જ છે. આચાર્ય નમસ્કાર અધિકાર કહ્યો. હવે ઉપાધ્યાય નમસ્કાર અધિકાર કહે છે. તેમાં ઉપાધ્યાય એટલે : “જેની સમીપે જઈને સાધુઓ સૂપને ભણે છે તે. આ ઉપાધ્યાય નામાદિ ચાર ભેદે છે - * નિયુક્તિ -96 : નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ એ ચાર ભેદ ઉપાધ્યાય છે. દ્રવ્યમાં લૌકિક ભેદમાં શિલ્પાદિ પાઠક કે નિકૂવો છે. ભાવમાં આ પ્રમાણે - * વિવેચન-૯૯૬ - તવથી આ ગાથા આચાર્યની ગાથાની તુલ્ય છે, માટે વિસ્તાર કરતા નથી. વિશેષ નિદા- જે કહા, તેમાં તેઓ અભિનિવેશ દોષથી એકાદ પદાર્થની અન્યથા પ્રરૂપણા કરતા