________________
ગાથા-૧૧૬
હે ગુણસાગર! ગચ્છની છુ જાણવી.
• વિવેચન-૧૧૬ :
વૃદ્ધ-જરાથી જીર્ણ, તરુણ-મન્મયવય પ્રાપ્ત, મધ્યમવય પ્રાપ્ત પણ, રાત્રિના ધર્મ કહે, તે મુખ્ય સાધીને ગચ્છની મુ જાણવી. જો મુખ્ય સાધ્વીને પણ શુ કહી, તો બાકીની સાધવીનું શું ?
• ગાથા-૧૧૭ :
જે ગચ્છમાં સાળી પરસ્પર કલહ ન કરે, ગૃહસ્થ જેવી સાવધ ભાષા ન બોલે, તે ગચ્છને શ્રેષ્ઠ ગચ્છ જાણવો.
• વિવેચન-૧૧૩ -
જે ગણમાં, સંઘાટકમાં પણ મોક્ષમાર્ગ પ્રવૃત્ત સાવીને પરસ્પર ગૃહસ્થ સાથે, સ્વગણમુનિ સાથે, સ્વ સંઘાટક મુનિ સાથે, કલહ-ગાલિપદાન-અવર્ણવાદાદિ ન થાય તથા પૂર્વોક્ત સાવધ રૂ૫ ભાષાદિ ન બોલાય, તે શ્રેષ્ઠ ગચ્છ છે.
• ગાથા-૧૧૮ થી ૧૨૨ -
જે જેટલા થયા હોય તેટલા દૈવસિક કે પાક્ષિક અતિચાર ન આલોચે, મહત્તકિાની આજ્ઞામાં ન રહે... નિમિત્તાદિનો પ્રયોગ કરે, ગ્લાન-દિને વાદિથી પ્રસન્ન કરે અનાગઢને આગઢ કરે, આગાઢને આણાગાઢ કરે.. અજયણાથી ગમન કરે, રાહુણા સાળીનું વાત્સલ્ય ન કરે, વિવિધ રંગી વસ્ત્રો વાપરે, વિચિત્ર એવા શેહરણ વાપરે... ગતિ વિશ્વમાદિથી આકારનો વિકાર એવી રીતે પ્રગટ કરે કે જેથી યુવાનો તો શું વૃદ્ધોને પણ મોહોદય થાય.. મુખ, નયન, હાથ, પગ, કક્ષા આદિ વારંવાર ધુવે છે, વસંતાદિ રંગના સમૂહથી બાળકોની પણ શ્રોત્રાદિ ઈન્દ્રિયોને હરી લે.. આવી સાદdીઓ વેચ્છાચારી જાણવી.
• વિવેચન-૧૧૮ થી ૧૨ -
જે જેમ થયા હોય તેમ ગુરુને ન કહે, દૈવસિક-પાકિ - ચાતુમિિસક સાંવત્સરિક અતિચાર ન આલોચે, સ્વેચ્છાચારી તે સાધ્વી, મુખ્ય સાધવીની આજ્ઞામાં ન રહે. તે ગ૭ મોક્ષપય સાધક નથી, પણ માત્ર ઉદરપૂક છે.
નિમિત્તાદિ, યંત્ર-મંગાદિ પ્રરૂપે. રોગી, નવદીક્ષિતાદિના ઔષધ, વસ્ત્ર, જ્ઞાનાદિની ચિંતા ન કરે. મા II - અવશ્ય કર્તવ્ય, - - જે આગાઢ નથી તે. - x - અUTTTTTદ - આચારાંગાદિ અનાગાઢ યોગાનષ્ઠાન, સT૪ - ભગવતી આદિ આગાઢ યોગ અનુષ્ઠાન. તે એકબીજાના સ્થાને કરે.
જીવની યતના વિના પ્રકથિી મન-વચન-કાયાથી ભિક્ષા માટે અટન, ભોજન મંડિલ ઉદ્ધરણ, ઈંડિલ ગમન, ગામેગામ પરિભ્રમણ, વસતિ પ્રમાર્જન, પ્રતિલેખનાદિ કરે છે અથવા જેને આચરણ વડે કાયની પરિપાલના વિધમાન નથી, તે કેવળ દ્રવ્યલિંગઘારીતાથી માત્ર જઠરપૂરણાર્થે આવર્જનાદિ કરે. બીજા ગામથી આવેલાં, માર્ગના શ્રમવાળા, ભુખ-તરસથી પીડાતા સાધવીને નિર્દોષ અન-પાનાદિથી ભક્તિ ના
૨૦૬
ગચ્છાચારપ્રકીર્ણકસૂત્ર-સટીક અનુવાદ કરે, વિવિધ ચિત્રયુક્ત વસ્ત્ર, પાત્ર, કામળી આદિ કરે - x • હાથમાં મહેંદી, પગમાં કુંકુમાદિ, કઠે હાર આદિ કામાંગોને સેવે. જોહરણની બહાર અને અંદર પંચવણ ગુલ્લાદિ કરે, તે અનાર્યા છે.
જે આ ગમન વિલાસાદિમાં મુખ-નયનાદિ ચેષ્ટા, સ્તન-કક્ષાદિ પ્રદેશમાં હતાંગલ્યાદિ નાંખવી, એવા આકારવિકારને પ્રગટ કરે છે, જેથી સ્થવિરોને પણ કામાનુરાગ થાય, હે સૌમ્ય! તે સાળી નહીં પણ નટી જ છે.
વિના કારણે વારંવાર આંખ-હાથ-પગ-કક્ષાને ધોવે. જે આ રોગના જ્ઞાતા પાસે મહાર, કેદાર આદિ સણોને શીખે, પછી તે પ્રમાણે ગાય, - બાળક, તેમની પણ શ્રવણેજિયને સંતોષ પમાડે.-x- x - અથવા જેમ ગમંડલને કાનથી ગ્રહણ કરે, તેમ બાળકોને ક્રીડાર્યે ગ્રહણ કરે છે બાળકો સાથે ક્રીડાદિ કરે. તેમને જમાડે, તેને કોઈ આ કહેતા નથી.
• ગાથા-૧૨૩ -
જે ગચ્છમાં સ્થવિરા પછી તરુણી, તરૂણી પછી સ્થવિરા એઝેકના અંતરે સુવે છે, તે ગચ્છને ઉત્તમ જ્ઞાન અને સાત્રિનો આધારરૂપ જાણવો.
• વિવેચન-૧૨૩ :
જે ગચ્છમાં સ્થવિરા-વૃદ્ધા, તરુણી-યુવતી એકમેકના અંતરે નિરંતર સુવે, અન્યથા તરણીના નિરંતર શયનમાં પરસ્પર જંઘા, હાય, સ્તન, પગ આદિ સ્પર્શતા કામચિંતાદિ થાય છે, તેથી વૃદ્ધાને વચમાં રાખી સુવે તેને શ્રેષ્ઠ જ્ઞાન-ચાસ્ત્રિાધાર જાણ.
• ગાથા-૧૪ થી ૧૨૬ :
જે સાદdી કંઠપ્રદેશને પાણીથી ધુd, ગૃહસ્થોના મોતી અાદિ પરોવે, બાળકો માટે વસ્ત્ર આપે, ઔષધ - જડીબુટ્ટી આપે, ગૃહસ્થોની કાર્ય ચિંતા કરે. જે સાદdી હાથી-ઘોડા-ગધેડા આદિના સ્થાને જાય કે તેઓ તેમના સ્થાને આવે, વેચા નો સંગ કરે, જેનો ઉપાશ્રય વેચા ગૃહ સમીપે હોય તેને સાધવી ન કહેવી તથા સ્વાધ્યાય યોગથી મુક્ત, ધર્મકથામાં વિકથા કરે, ગૃહસ્થોને વિવિધ પ્રેરણા કરે, ગૃહસ્થના આસને બેસે અને ગૃહસ્થોનો પરિચય કરે. તેને હે ગૌતમાં સાળી ન કહેવી.
• વિવેચન-૧૨૪ થી ૧૨૬ :
વિના કારણે પાણીથી ધોવે, ગળામાં આમરણાદિ પહેરે, ગૃહસ્થોને માટે દોરામાં મોતી આદિ પરોવે, બાળકોને વઅખંડાદિ આપે • x - અથવા શરીરે મલપસેવાદિ દૂર કરવા ભીના કપડાથી ઘસે, ગૃહસ્થના ગૃહકાર્યમાં તત્પર છે, તે આપ નથી, પણ કામવાળી જ છે.
ઘોડા-ગઘેડાને સ્થાને જાય અથવા ઓઘનિર્યુક્તિ મુજબ અર્થ કરતા દાસ અને ધૂતને સ્થાને જાય - x • તે દાસ અને ધૂત પણ સાધ્વીના સ્થાને આવે, તેઓ સાળી સાથે પશ્ચિય કરે છે તયા, સાધ્વીની વસતિ સમીપે વૈશ્યાદિ રહેતી હોય - X • અથવા યોગિની આદિ વેપઘારિકા હોય, અથવા જોહરણાદિ દ્રવ્યલિંગ ઉદર